Class notes
Hoorcolleges Grondslagen van het Recht
- Course
- Institution
Aantekeningen van de hoorcolleges van het eerstejaarsvak Grondslagen van het Recht van de bachelor Rechtsgeleerdheid.
[Show more]
Seller
Follow
paulettevanoosten
Reviews received
Content preview
Hoorcolleges Grondslagen van het RechtHC1: Natuurrechtsleer en rechtspositivisme
Positieve recht: recht zoals je in rechtsbronnen aantreft.
Docenten:
Paul Cliteur & Ellian.
Coördinator: g.molier@law.leidenuniv.nl
Deel 1: wat is het natuurrecht?
Natuurrechtsleer en rechtspositivisme zijn twee scholen / perspectieven over recht. Hebben
verschillende ideeen over de essentie/aard van het recht. In 1 zin: bij natuurrechtsleer staat
rechtvaardigheid centraal en bij rechtspositivisme gaat het om wat het recht feitelijk is en hoe het
functioneert in de samenleving.
Hier: uitgangspunt is natuurrecht en de kritiek hierop is rechtspositivisme. Is opbouw dit college.
Natuurrecht is het oudst.
Antigone komt in verzet tegen heerser – Kreon, is ook haar oom. Inzet conflict: Kreon heeft conflict
met broers Antigone en verbiedt dat overleden broer begraven wordt. Worsteling Antigone: ene kant
bevel van de vorst (wetgever) en anderzijds: fundamenteel onaanvaardbaar dat dit niet zo mogen,
het kan wel het recht/legaal zijn, maar het is niet legitiem; ontbeert een diepere
rechtvaardigheidskern. Brengt dit in verband met teologie/ godsdienst. Ook Kreon is onderworpen
aan het recht van de Goden. Antigone kiest voor recht van de Goden.
Natuurrechtelijk denken heeft ook paktische manifestaties: Declaration of Independence (1776).
Britse koning George legde belastingen op, maar burgers waren niet vertegenwoordigd in het Britse
parlement – no taxation without representation. Was in strijd met rechtvaardigheid, legitimiteit, wat
er van goed recht en een goede heerser verwacht mag worden. Verklaarden zich onafhankelijk van
de Britten met formele verklaring. Apriorische waarde – kan je niet verwerpen als heerser, is hetgeen
dat recht betekenis geeft. Eist een recht van verzet op.
Thweorie sociaal contract: heerser is alleen elgitiem zolang hij daar zit met toestemming van degene
over wie geheerst wordt – idee van democratie. Op moment dat eherser dingen doet die ingaan
tegen sociaal co ntract, dan is dat breuk en kun je ook je gehoorzaamheid opzeggen.
Bron legitimiteit ligt bij God en God heeft de bestuursmacht overgedragen aan de koning – idee
divine right to rule.
Hier tegenover: theorie John Locke. Verdedigt daty de mens van natuur bepaalde rechten heeft
(natuurrechten); life, liberty en property.
Theocratie: HEERSCHAPPIJ van God.
Franse vorm divine right. Lodewijk XIV; de staat , dta ben ik. Zelfde taalm als Karel I.
Bossuet: ging in de bijbel aanknopingsdpunten zoeken voor dat koningschap een godsgegeven
instituut was.
Plakkaat van Verlating: NL verkalart zich onafhankelijk van SPnajarden – vroege manifestatie van
verlichtingsgedachte.
Rectorale redes: hoogste macht (soevereiniteit) ligt bij het volk. En godsdienstvrijheid. Ander idee
was: regio bepaalt de religie.
Kern natuurrechtelijk denken:
1. (de overtuiging) dat er een absoluut geldig recht bestaat;
- Universeel recht
2. Dat dit recht kan worden afgeleid uit de menselijke natuur of de aard van de werkelijkheid;
- Kan je afleiden omdat je reden hebt, redelijk denkt.
3. Dat voor het kennen van dit recht de redelijke vermogens van de mens toereikend zijn;
4. Dat er een inhoudelijke toets in de vorm van natuurrechtelijke …
- Het is praktisch, je kan beoordelen of het recht van de vorst legitiem is
, 5. Dat positief recht dat die toets niet kan doorstaan niet als geldig erkend kan worden;
6. Dat deze inhoudelijke toets bestaat uit een verzameling van speculatieve en metafysische
ideeën.
Kern:
Absolute gelding
Bron
Plato: ideeënleer. Wereld van de zintuigen: je ziet dat stoelen rood zijn; kleur. Maar sommige dingen
kan je niet zien maar alleen maar bedenken, idee dat een cirkel rond is = wereld van ziel of verstand.
Drie levens: leven voor dit leven – daarin ben je in contact geweest met zuivere vormen, ideeën van
waarheid etc. Toen geïncarneerd in huidige toestand, zintuigen proberen ordelijkheid in te krijgen.
Daarna weer terug naar ideeën wereld.
Hij denkt dat er een idee is van rood, los van wat we zien bij de stoel. En het idee van rood is
superieur aan wat we zien. Het idee van het goede waaraan wij/heerser/Goden onderworpen zijn,
ook de Goden zijn hierin onderworpen. Het goede is goed op zichzelf en dáárom wordt het door de
Goden gekozen.
Je kent niks anders dan schaduwen en je wordt naar het licht gebracht, dan zou je het niet
herkennen.
Cicero: natuurrecht geldt overal.
Bron natuurrecht (Thomas van Aquino);
Deel 2: wat is de kritiek op natuurrecht?
Natuurrecht heeft ongelofelijke invloed gehad. Belangrijke critici op.
Kelsen: sfeer van normatieve naar … . Wat is ehjt geval en wat zou je willen dat het geval is? Vindt
dat natuurrechtsdenkers wensdenkers zijn.
Bentham: alleen echte rechten krijg je van echte wetten, natuurrechten zijn flauwe kul.
Anarchistische drogreden, het natuurrechtelijk denken – een legitimatie om je aan het recht te
onttrekken op basis van jouw fantasieën. Kan gevaarlijk zijn.
Deel 3: hoe leeft de traditie voort in een gematigde vorm
Pogingen tot aanpassing van het natuurrecht. Hypothetisch natuurrecht: onder normatieve
voorstelling dat een rechtssysteem moet voortbestaan – kijken of daar bepaalde dingen uit volgen
(Fuller).
Kritiekpunt op Kelsen van Hayek: in het recht zijn rechtsbeginselen spontaan gegroeid, is niet
helemaal rationeel, maar heeft zich bewezen in de werkelijkheid en daar komt superieure vergelding
aan toe.
Burke: als er maaer tijd overheen gaat, dan kunnen we als groep tot enorme prestatieds komen waar
je niet tot komt als individu.
Radbruch (derde antwoord op Kelsen): wilde nieuwe vorm natuurrechtelijke filosofie, vond dit in de
mensenrechten. Mensenrecvhten zoals in verdragen en gehanteerd door juristen als toetssteen voor
positief recht is eigenlijk gematigd natuurrecht / te handhaven natuurrecht voor deze tijd.
mensenrechten zijn historisch gezien / de poging om dit op papier te zetten, is iets van eht begin
WO2. Belangrijk persoon hierbij: Wells.
Freedom from worship etc heb je niet zo veel aan zonder freedom from want (bevoerderd door het
leven gaan).
Everywhere: principe van freedom of speech zou ook overal moeten gelden (net als vuur brand
hetzelfde in Rome als in .. bla).
Antwoord VN op rechteloosheid, fundamentele rechten proberen vast te leggen – UVRM.
The benefits of buying summaries with Stuvia:
Guaranteed quality through customer reviews
Stuvia customers have reviewed more than 700,000 summaries. This how you know that you are buying the best documents.
Quick and easy check-out
You can quickly pay through credit card or Stuvia-credit for the summaries. There is no membership needed.
Focus on what matters
Your fellow students write the study notes themselves, which is why the documents are always reliable and up-to-date. This ensures you quickly get to the core!
Frequently asked questions
What do I get when I buy this document?
You get a PDF, available immediately after your purchase. The purchased document is accessible anytime, anywhere and indefinitely through your profile.
Satisfaction guarantee: how does it work?
Our satisfaction guarantee ensures that you always find a study document that suits you well. You fill out a form, and our customer service team takes care of the rest.
Who am I buying these notes from?
Stuvia is a marketplace, so you are not buying this document from us, but from seller paulettevanoosten. Stuvia facilitates payment to the seller.
Will I be stuck with a subscription?
No, you only buy these notes for $5.41. You're not tied to anything after your purchase.
Can Stuvia be trusted?
4.6 stars on Google & Trustpilot (+1000 reviews)
60904 documents were sold in the last 30 days
Founded in 2010, the go-to place to buy study notes for 14 years now