Geschiedeniswerkplaats / tweede fase havo historisch overzicht / deel Handboek
Het document bevat een tijdlijn en geeft alle uitleg over de historische context de Republiek die belangrijk is voor het eindexamen Havo en Vwo. De samenvatting is gebaseerd op Jortgeschiedenis en de Examenkatern van de Historische Contexten. Duidelijke uitleg en verbanden, belangrijke gegevens zij...
Begin 16e eeuw: Luther uit kritiek op de katholieke kerk
1521: Rijksdag van Worms
1531: Instelling Collaterale Raden
1550: Instelling Bloedplakkaten
1555: Vrede van Augsburg en Karel V wordt opgevolgd door Filips II
1566: Smeekschrift van de edelen
1566: Beeldenstorm
1566: Willem van Oranje vlucht naar Duitsland
1567: Raad van Beroerten
1568-1648: Nederlandse Opstand
1572: Inname den Briel door watergeuzen
1572: Leiden sluit zich aan bij de opstand
1573: Spaanse troepen omsingelen Leiden en hongeren de stad bijna een jaar lang uit
1574: Staten van Holland laten gebieden rond Leiden onder water lopen
1576: Pacificatie van Gent
1578: Alteratie van Amsterdam
1579: Unie van Atrecht
1579: Unie van Utrecht
1580: Willem van Oranje vogelvrij
1581: Plakkaat van Verlatinghe
1584: Willem van Oranje wordt vermoord
1585: Val van Antwerpen
1588: Spaanse Armada verslagen
1588: Stichting Republiek der Verenigde Nederlanden
1596: Drievoudig verbond
1602: Oprichting VOC
1609-1621: Twaalfjarig bestand
1618: Van Oranje laat van Oldenbarnevelt arresteren
1619: Van Oldenbarnevelt wordt onthoofd
1619: Coen verplaatst bestuurscentrum VOC naar Batavia
1621: Voortzetting strijd tegen de Spanjaarden
1639: Portugees-Joodse synagoge in Amsterdam
1648: Vrede van Münster
1650: Engeland en Frankrijk worden steeds grotere concurrenten
1651: Acte van Navigatie
1652-1654: 1e Engelse zeeoorlog
1665-1667: 2e Engelse zeeoorlog
1664: Verhoging importtarieven Frankrijk
1672: Rampenjaar
, Waardoor brak er een opstand uit in de Nederlanden in 1515-1572?
In het begin van de 16e eeuw uitte Maarten Luther kritiek op de katholieke kerk. De roem, rijkdom en
macht van de kerk moest stoppen. Ook had hij kritiek op de aflaatbrieven, de luxe en het bijgeloof
van de kerk (relikwieën en erediensten zijn overbodig). De bijbel is volgens Luther het belangrijkste
aspect van de kerk.
Deze boodschap wordt verspreid door de nieuwe media: pamfletten en boeken. De aanhang van
Luther in het Duitse rijk groeide. Volgens Luther mag de vorst het geloof van de onderdanen bepalen,
vorsten steunen dit idee (zo hebben ze meer macht in hun gebied). Karel V is hier niet blij mee.
In 1521 vindt de Rijksdag van Worms plaats. Karel V wil dat Luther zijn ideeën herroept. Luther
weigert dit, waarna Karel V hem vogelvrij verklaart. Hierdoor ontstaat een scheuring in de Christelijke
kerk.
Luther krijgt steun van de Duitse vorsten en er ontstaan godsdienstoorlogen in het Duitse rijk.
In 1555 vindt de Vrede van Augsburg plaats. Hierin wordt bepaald dat ‘wiens gebied, diens gebed’.
De vorst in een gebied mag het geloof in dat gebied bepalen.
Vanaf de middeleeuwen was er al veel zelfstandigheid in de gewesten. Het bestuur in de
Nederlanden veranderde in de 15e en 16e eeuw erg. De positie van de stedelijke burgerij groeit. Er is
sprake van een systeem met belastingen en privileges: de hoge adel geeft privileges aan de steden, in
ruil voor belastingen die ze betalen. In de steden namen de handel en nijverheid toe. Karel V was hier
niet blij mee. Hij wilde centralisatie! Dit betekende een bedreiging voor de privileges dor de steden
hadden gekregen.
In 5131 worden de collaterale raden ingesteld. Deze bestaat uit de Raad van State (belangrijkste
edelen, advies over het beleid in de 17 gewesten), de Geheime Raad (rechtsgeleerden, opstellen van
wetten, toezicht houden op het bestuur in de gewesten en steden) en de Raad van Financiën (hoge
adel en rechtsgeleerden, uitvoering van en toezichthouden op het financiële beleid).
In 1555 wordt Karel V opgevolgd door Filips II. Het dagelijkse bestuur van de Nederlanden ligt hierbij
in handen van de landvoogdes, Margaretha van Parma.
In de Nederlanden krijgt Calvijn meer aanhang dan Luther. Volgens Calvijn mag iedere gelovige zelf
haar geloof bepalen en mag zij in opstand komen als hier geen gehoor aan wordt gegeven.
In 1550 worden de bloedplakkaten ingesteld door Karel V. Dit houdt in dat doodslag of inbeslagname
van goederen gevolgen zijn voor het: drukken, schrijven of verspreiden van ketterse uitspraken, bij
het bijwonen van een protestantse bijeenkomst en als gevolg van het huisvesten van protestanten.
Filips II zet het beleid van Karel V voort, terwijl de Nederlanders twijfelen aan het nut van de strenge
vervolging en zijn bezorgd over de aantasting van de privileges.
In 1566 wordt het smeekschrift ingediend. De lage adel verzoekt tot een gematigdheid van de
kettervervolgingen. De landvoogdes belooft een tijdelijke vermindering. Hierdoor ontstaat de
beeldenstorm, prostestanten vernietigen de beelden en versieringen van de katholieke kerken uit
protest. De landvoogdes eist hierna trouw van de edelen, maar Willem van Oranje weigert dit. Hij
vlucht naar Duitsland. Filips II is er klaar mee en stuurt Alva naar de Nederlanden, hij wordt de
nieuwe landvoogd. Alva stelt de Raad van Beroerten (ook wel BloedRaad genoemd) in. Hiertegen
ontstaat weerstand, ook door de katholieken.
The benefits of buying summaries with Stuvia:
Guaranteed quality through customer reviews
Stuvia customers have reviewed more than 700,000 summaries. This how you know that you are buying the best documents.
Quick and easy check-out
You can quickly pay through credit card or Stuvia-credit for the summaries. There is no membership needed.
Focus on what matters
Your fellow students write the study notes themselves, which is why the documents are always reliable and up-to-date. This ensures you quickly get to the core!
Frequently asked questions
What do I get when I buy this document?
You get a PDF, available immediately after your purchase. The purchased document is accessible anytime, anywhere and indefinitely through your profile.
Satisfaction guarantee: how does it work?
Our satisfaction guarantee ensures that you always find a study document that suits you well. You fill out a form, and our customer service team takes care of the rest.
Who am I buying these notes from?
Stuvia is a marketplace, so you are not buying this document from us, but from seller Carmen12374. Stuvia facilitates payment to the seller.
Will I be stuck with a subscription?
No, you only buy these notes for $3.25. You're not tied to anything after your purchase.
