Thema 5
Mare Nostrum
Hannibal, de aanvoerder van de Carthagers, wil Rome, met aanvoerder Scipio, verslaan maar
uiteindelijk verslaat Scipio Hannibal. Daarna ging Scipio de koninkrijken van de Grieken
overnemen. Zo werd de Middellandse Zee een Romeinse zee: Mare Nostrum (onze zee). De
romeinen namen wel de kunst, cultuur en wetenschap van de Grieken over.
Carthago
In het begin van de derde eeuw v. Chr. waren de Romeinen de baas in Italië. Om troepen
snel te kunnen verplaatsen bouwden ze in 312 v. Chr. de Via Appia (de weg van Rome naar
het zuiden). In 275 v. Chr. namen de Romeinen Tarentum in, de laatste Griekse stad in het
zuiden van Italië, ze hadden hulp gevraagd aan de Griekse koning Pyrrhus die m.b.v. van
olifanten spectaculaire successen had gehaald. Maar dit waren ‘Pyrrhusoverwinningen’. Hij
werd verslagen door de Romeinen. Als ze hun macht uit wilden breiden, moesten ze de zee
op. Er waren twee problemen:
Anderen waren de baas op zee
De Romeinen hadden geen ervaring met het bouwen van schepen.
Carthago
De Noord-Afrikaanse havenstad Carthago was in die tijd een van de rijkste steden van het
Middellandse Zeegebied. De Carthagers (ook wel Puniërs genoemd) voeren met hun
vrachtschepen naar Engeland, Spanje, Italië en Griekenland. Carthago had een zeer sterke
vloot die vooral diende ter bescherming van de handel. Het belangrijkste punt van de stad
waren de twee havens:
Eén was bestemd voor de vrachtschepen; handel
De ander diende als haven voor de vloten. Deze haven had een ronde vorm zodat de
trompetsignalen gemakkelijk en snel alle 200 schepen konden bereiken.
Aangezien de bevolking klein was werden er huursoldaten uit Noord-Afrika en Spanje
gehaald om de vrachtschepen, oorlogsschepen en het leger te bemannen.
, Rome en de zee
Romeinse senatoren hielden zich niet bezig met de handel. Aan het eind van de derde eeuw
v. Chr. kwam er een wet; senatoren en kinderen van senatoren mochten geen schip bezitten.
Zonder schip is er geen handel mogelijk: daarom waren er ook geen grote havens in Italië.
Die waren elders: Piraeus in Griekenland, Alexandrië in Egypte en Carthago. In het begin van
de derde eeuw v. Chr. werden de Romeinen gedwongen de zee op te gaan omdat ze ruzie
hadden met Carthago. De schepen hadden een zware stormram vlak onder de waterlijn,
want een zeeslag werd beslist door het in de grond boren van het vijandelijk schip. De
Carthagers wonnen de eerste zeeslagen omdat er bijna geen soldaten nodig waren maar wel
handige zeelieden en die hadden de Carthagers.
Maar toen gingen de Romeinen een sterkere vloot bouwen met als voorbeeld de vloot van
de Carthagers. In twee maanden waren honderd schepen klaar. Ze hadden een nieuwe
aanvalstactiek: draaibare enterbruggen. Deze methode had voor de Romeinen voordelen:
schepen hoefden geen ingewikkelde manoeuvres meer uit te voeren en de soldaten konden
man tegen man vechten (dat was de specialiteit van de Romeinen).
Hannibal
Verdragen tussen de Carthagers en de Romeinen legden vast wie zich waar met wat mocht
bemoeien. In 264 v. Chr. ging het mis in Sicilië. De stad Messana werd aangevallen door de
Grieken uit Syracuse. De inwoners vroegen hulp aan de Carthagers maar die bleven
vervolgens als een bezettingsmacht in Messana. Toen vroegen de inwoners hulp aan de
Romeinen.
Eerste Punische oorlog 264-241 v. Chr.
De oorlog speelde zich eerst af op Sicilië. De Carthagers werden daar teruggedrongen maar
Rome wilde meer en zond zijn leger naar Noord-Afrika, maar dat werd geen succes. De
oorlog duurde jaren op en rond Sicilië. De Romeinen leden zware verliezen, enkele keren
verging hun hele vloot in zware stromen. Tijdens de beslissende zeeslag in 241 v. Chr.
capituleerde en ontruimde de Carthaagse aanvoerder Hamilcar Bulcas Sicilië. Sicilië werd de
eerste Romeinse provincie.
Na de nederlaag versterkte Carthago zijn positie in Spanje. Ze breidde de
handelsnederzettingen op de oostkust uit tot aan de rivier de Ebro in het noorden.
In Spanje
Hannibal groeide op in het legerkamp van Hamilcar. Hij ontwikkelde aan alles wat Romeins
was. Toen zijn vader met zijn leger naar Spanje vertrok, legde de negenjarige Hannibal bij het
altaar een eed af: voor eeuwig zou hij een vijand van de Romeinen zijn. In 221 v. Chr. (25 jaar
oud) kreeg hij de leiding over de Carthaagse troepen in Spanje, die voornamelijk bestond uit
huurlingen uit Afrika, Spanje en van de Balearen (ruiters, speerwerpers en slingeraars). De
olifanten waren erg belangrijk. De uitbreiding van de Punische macht in Spanje had twee
gevolgen:
De zilvermijnen werden intensiever uitgezogen. Daardoor verdiende ze veel geld.
De Carthagers kregen de kans nieuwe soldaten te trainen.
The benefits of buying summaries with Stuvia:
Guaranteed quality through customer reviews
Stuvia customers have reviewed more than 700,000 summaries. This how you know that you are buying the best documents.
Quick and easy check-out
You can quickly pay through credit card or Stuvia-credit for the summaries. There is no membership needed.
Focus on what matters
Your fellow students write the study notes themselves, which is why the documents are always reliable and up-to-date. This ensures you quickly get to the core!
Frequently asked questions
What do I get when I buy this document?
You get a PDF, available immediately after your purchase. The purchased document is accessible anytime, anywhere and indefinitely through your profile.
Satisfaction guarantee: how does it work?
Our satisfaction guarantee ensures that you always find a study document that suits you well. You fill out a form, and our customer service team takes care of the rest.
Who am I buying these notes from?
Stuvia is a marketplace, so you are not buying this document from us, but from seller sonjamolenaar. Stuvia facilitates payment to the seller.
Will I be stuck with a subscription?
No, you only buy these notes for $7.07. You're not tied to anything after your purchase.