Summary
Samenvatting Personen-en Familierecht
- Course
- Institution
Lesnotities / samenvatting van personen- en familierecht Hoofdstuk 1 t.e.m. 11
[Show more]
Seller
Follow
emmaverbeeck
Content preview
1Wat is personen - en familierecht?
Algemeen; Het personen -en familierecht is de tak van het burgerlijk recht die de persoonlijke
levensloop volgt van mensen. Binnen die levensloop regelt het personenrecht het statuut van
de personen en hun plaats in de samenleving in het algemeen. Het familierecht regelt de plaats
van personen binnen 3 soorten verhoudingen, die we familiale verhoudingen noemen.
- Gesitueerd binnen het privaatrecht —> burgerlijk recht
- Wilsautonomie en contractvrijheid zijn geen uitgangspunten (zoals algemeen in het
privaatrecht) ⇒ P&F heeft bijzonder statuut
- Uitgangspunt P&F —> bepalingen raken openbare orde
- Waarom? Bepalingen raken statuut van een persoon:
- 3 redenen voor bijzonder statuut:
- Het vervult belangrijke publiekrechtelijke functies
- Het gaat vooral om de bescherming van zwakkeren (minderjarigen,
demente bejaarden, …)
- Wederzijdse prestaties zijn minder goed in economische maatstaven te
meten
- Betreffen een langdurige relatie (bv huwelijk)
- Belangen van derden zijn vaak ook de orde (bv de waarde van
mantelzorg)
- Alles wat de persoonlijkheid of persoonlijke belangen aangaat
- Vaag —> pers en fam niet gedefinieerd in wetboek
- Bevat fasen voor geboorte en na dood (from Whomb to Thomb)
- Waarom pers en fam samen bespreken?
- Formeel en inhoudelijk sterk samenhangend
- Kruispunten (bv naamrecht)(bv minderjarigheid)
- Evolutie in laatste decennia—> meer ruimte voor contractvrijheid
Bronnen van het personen- en familierecht
A. Wetgeving
- P&F federale bevoegdheid: burgerlijk wetboek
- Zowel internationalisering (EVRM) als denationalisering (bv voorbereiding
adoptanten is Vlaamse bevoegdheid, of je dan daadwerkelijk mag adopteren is
federale bevoegdheid, nazorg adoptanten is dan weer deelstatelijke
bevoegdheid)
B. Rechtspraak
, 2
- GwH ⇒ Heeft op afstammingsrecht een nieuw recht ontwikkeld
- Hof van cassatie ⇒ Heeft heel wat materie in p&f nader verklaard
- EVRM
C. Rechtsleer
- Van ondergeschikt belang
HOOFDSTUK 1:
Wat is personenrecht?
⇒ Geen wettelijke definitie
Enkel onrechtstreekse verwijzingen in wetboek
- natuurlijke persoon
- Rechtspersoon
Etymologische betekenis
- “persona” = speler op het toneel van de rechtsgemeenschap
Wat is een natuurlijke persoon?
- alle mensen zijn natuurlijke personen
- 2 entiteiten
- Mens van vlees en bloed
- materiële verschijningsvorm
- De juridische rol van de persoon
- De rechtspersoonlijkheid
- De staat van de persoon is het instrument om te bepalen hoe die
rechtspersoonlijkheid opgevuld is met rechten en plichten
- Gedematerialiseerde verschijningsvorm
Het recht is antropocentrisch
—> mens staat boven dier en voorwerpen
—> enkel de persoon heeft bevoegdheden (rechten en plichten), voorwerpen en dieren niet, zij
kunnen slechts het onderwerp zijn van de rechten en plichten van de persoon
—> Gematerialiseerde opvatting:
- De Rechtspersoonlijkheid (rechten en plichten) bestaan enkel tussen mensen onderling
—> Gematerialiseerde opvatting:
- rechtspersoonlijkheid bestaat tussen persoon en voorwerp, en bestaat tussen uzelf als
personen andere mensen
, 3
- U staat ook in relatie tot die horloge
- Relevantie? In deze opvatting zijn ook voorwerpen en dieren deelnemers aan de
rechtsgemeenschap (de actor-netwerktheorie). Zo heeft men ook verantwoordelijkheden
over dier of voorwerp wanneer men het bestaan ervan aantast
- Wordt dit ook in het recht toegepast?
- Genuanceerd: sinds 2021 worden dieren onderscheiden in een aparte
categorie, ze hebben gevoelsvermogen en biologische noden
(=eigenbelang van het dier), en moet gerespecteerd worden ⇒
symbolische bescherming
- Personen kunnen wel plichten hebben tegenover bepaalde dieren (bv bij
een echtscheiding moet lotsbestemming van het dier gebeuren uit eigen
belang, hoe groot is de tuin? Wie heeft het meeste tijd? …)
⇒ komt neer op het toekennen van rechtspersoon aan dier
Gaat voor sommigen te ver (redenen daarvoor):
1. beperken tot dieren die dicht bij de mens staan
2. Het is zinloos om rechten toe te kennen aan een entiteit die geen plichten
kan opnemen
Soms gaan de rechten van een dier ver:
Bv: recht op privacy
- —> in dierentuinwetgeving is vastgelegd dat een dierentuin pas kan
erkend worden wanneer het dier een mogelijkheid heeft om zich te
onttrekken (privacy op te zoeken)
HOOFDSTUK 8:
Wat is familierecht?
⇒ geen wettelijke definitie, wetgever geeft er geen omvattende betekenis aan
3 familiale betrekkingen (juridisch)
—> is eigenlijk aan het verwateren, er wordt meer gekeken naar feitelijke familie die men vormt
ipv juridische familie (bv feitelijk samenwonend — gehuwd)
1. Partners
- horizontaal familierecht (relatie die bestaat binnen één generatie)
2. Ouders en kinderen
- verticaal (over generaties heen)
- Wie & wat?
, 4
3. De uitgebreide familie
- Bloed- en aanverwantschap
- Sociaal netwerk over generaties heen
Het partner relatie recht
= Verhoudingen ts pers die met elkaar een levensgemeenschap vormen
—> wat is een levensgemeenschap?
- wordt gevormd ts pers in een persoonlijke relatie (niet enkel vermogensrechtelijk
of financieel —> gaat om gevoelsbanden)
- Pers relatie waarin elkaars behoeften wederzijds worden vervuld (belang van
ander boven eigen belang)
- Heeft enkel betrekking op duurzame levensgemeenschappen (geen one night
stand—> niet juridisch relevant)
- Wanneer is een relatie duurzaam (versch juridische maatstaven):
- Hoelang duurt de relatie al?
- Wonen ze samen?
- Hebben ze kinderen?
- Horizontale relatie gebaseerd op eigen keuze (consenting adults)
De traditionele familie;
= het seksuele koppel (met of zonder voortplanting)
—> het recht heeft het moeilijk met het erkennen van andere relatievormen, worden niet als
familie gezien (bv: polygamie, vriendengroepen die samenwonen, …)
3 soorten partner relaties (zie later)
- huwelijk
- Wettelijke samenwoning (soort mini huwelijk)
- Feitelijke samenwoning
⇒ Huwelijk + wettelijk samenwonen zijn geïnstitutionaliseerde relatievormen
OMDAT de wetgever bij het begin en het einde van deze relaties met bepalingen (soms van
openbare orde) tussenkomt.
Samenwoning als aanknopingspunt?
Vroeger: samenwonen = huwelijk
Rechtspraak neigt ertoe om ook feitelijke samenwoonst relaties bescherming toe te kennen
—> zorgt voor discussie over aanknopingspunt
- Als men deze wil beschermen moet de lat heel laag liggen, want er zijn heel veel
vormen en versch situaties van feitelijk samenwonen, wat ertoe leidt dat de bescherming
net niet gegeven wordt aan de liefdesrelatie waarbinnen kwetsbaarheden ontstaan
The benefits of buying summaries with Stuvia:
Guaranteed quality through customer reviews
Stuvia customers have reviewed more than 700,000 summaries. This how you know that you are buying the best documents.
Quick and easy check-out
You can quickly pay through credit card or Stuvia-credit for the summaries. There is no membership needed.
Focus on what matters
Your fellow students write the study notes themselves, which is why the documents are always reliable and up-to-date. This ensures you quickly get to the core!
Frequently asked questions
What do I get when I buy this document?
You get a PDF, available immediately after your purchase. The purchased document is accessible anytime, anywhere and indefinitely through your profile.
Satisfaction guarantee: how does it work?
Our satisfaction guarantee ensures that you always find a study document that suits you well. You fill out a form, and our customer service team takes care of the rest.
Who am I buying these notes from?
Stuvia is a marketplace, so you are not buying this document from us, but from seller emmaverbeeck. Stuvia facilitates payment to the seller.
Will I be stuck with a subscription?
No, you only buy these notes for $8.57. You're not tied to anything after your purchase.
Can Stuvia be trusted?
4.6 stars on Google & Trustpilot (+1000 reviews)
72042 documents were sold in the last 30 days
Founded in 2010, the go-to place to buy study notes for 14 years now