Complete en volledige samenvatting van hoofdstuk 5: Verzorgingsstaat van Thema's Maatschappijleer voor 5VWO. Bevat onder meer alle begrippen, definities, rijtjes, gesorteerd per paragraaf/hoofdstuk. Ik heb gebruik gemaakt van opsommingen, bullet points en schema's zodat het overzichtelijk is. Ik he...
Verzorgingsstaat: de overheid bemoeit zich actief met de welvaart en het welzijn van
haar inwoners
Welvaart: de mate waarin mensen over voldoende middelen beschikken om hun
behoeften te vervullen
Welzijn: de mate waarin mensen tevreden zijn over hun lichamelijke en geestelijke
gezondheid.
Voor een verzorgingsstaat is solidariteit belangrijk; mensen moeten bereid zijn kosten
voor elkaar te dragen. Solidariteit: als er bereidheid is in een groep of samenleving om
risico’s met elkaar te delen. Van de overheid wordt verwacht dat ze solidariteit
afdwingen.
Bij een verzorgingsstaat is er een collectief belang: als je iets overkomt ben je verzekerd
en je maakt gebruik van collectieve goederen: goederen waarvan niemand uitgesloten
kan worden, ook niet diegenen die er niet voor betalen (bijv. lantaarnpaal). ‘Free riders’
zijn mensen die niet bijdragen maar toch profiteren.
De verzorgingsstaat zorgt voor welzijn en welvaart.
De vier functies van de verzorgingsstaat zijn:
1. verzorgen: zorg, kraamhulp, verpleeghuizen, etc
2. verzekeren: je bent verzekerd tegen verlies van inkomen bij bijv. ziekte.
3. verheffen: iedereen heeft de kans om zich te ontplooien en ontwikkelen
(onderwijs, etc.)
4. verbinden: sociale cohesie door socialezekerheidsstelsel, verkleinde sociale
ongelijkheid en onderwijs.
Socialezekerheidsstelsel: verzekert mensen van een inkomen bij werkloosheid, ziekte,
ouderdom of arbeidsongeschiktheid. Dit wordt gevormd door sociale voorzieningen die
worden betaald van belastinggeld.
Sociale grondrechten: niet afdwingbaar bij de rechter, maar de grondwet verplicht de
overheid om er actief naar te streven.
● voldoende werkgelegenheid (art. 19)
● bestaanszekerheid en spreiding van welvaart (art. 20)
● bewoonbaarheid van het lang en bescherming en verbetering van leefmilieu (art.
21)
● volksgezondheid, voldoende woongelegenheid en mogelijkheid tot ontplooiing
(art. 22)
● goed onderwijs (art. 23)
, Hier horen ook plichten bij zoals de sollicitatieplicht, het betalen van belasting en
premies, en de leerplicht.
Planeconomie (bijv. Sovjet Unie, China)
- gebaseerd op gelijkheid
- communistische staatsopvatting: de staat neemt de totale verzorging van zijn
burgers op zich
- in praktijk vaak mislukt
Vrijemarkteconomie (bijv. VS)
- gebaseerd op vrijheid, kapitalistisch
- passieve overheid
- lage belastingen, maar iedereen moet zichzelf verzekeren (hoge zorgkosten)
- risico van het delen i.p.v delen van het risico
Een verzorgingsstaat ligt er tussenin.
Sociaaldemocratische verzorgingsstaat (bijv. Scandinavische landen)
- grote overheidsbemoeienis
- gelijkheid is belangrijk
- flexibele arbeidsmarkt en sterke sociale zekerheid
- hoge uitkeringen en collectieve lasten
Liberale verzorgingsstaat (bijv. VS en VK)
- weinig overheidsbemoeienis, rol van de markt groot
- liberale waarden, veel eigen verantwoordelijkheid
- beperkte sociale zekerheid, lage collectieve lasten
- goed ondernemingsklimaat
Corporatistische verzorgingsstaat
- mengeling van voorgaanden
- goede samenwerkingen tussen werknemers, werkgevers en overheid
- sociale zekerheid is belangrijk, werknemers en gezinnen goed beschermd
NL: tot 1960 corporatistisch model, in de jaren 70 sterke uitdijing verzorgingsstaat. Door
de hoge kosten zijn de voorzieningen vanaf jaren 90 ingekrimpt. Collectieve
voorzieningen (bijv. spoorwegen) worden steeds meer geprivatiseerd.
The benefits of buying summaries with Stuvia:
Guaranteed quality through customer reviews
Stuvia customers have reviewed more than 700,000 summaries. This how you know that you are buying the best documents.
Quick and easy check-out
You can quickly pay through credit card or Stuvia-credit for the summaries. There is no membership needed.
Focus on what matters
Your fellow students write the study notes themselves, which is why the documents are always reliable and up-to-date. This ensures you quickly get to the core!
Frequently asked questions
What do I get when I buy this document?
You get a PDF, available immediately after your purchase. The purchased document is accessible anytime, anywhere and indefinitely through your profile.
Satisfaction guarantee: how does it work?
Our satisfaction guarantee ensures that you always find a study document that suits you well. You fill out a form, and our customer service team takes care of the rest.
Who am I buying these notes from?
Stuvia is a marketplace, so you are not buying this document from us, but from seller mila444. Stuvia facilitates payment to the seller.
Will I be stuck with a subscription?
No, you only buy these notes for $5.41. You're not tied to anything after your purchase.
