Summary
Samenvatting Encyclopedie rechtswetenschap I
- Course
- Institution
- Book
Beknopte samenvatting van het vak Encyclopedie rechtswetenschap I.
[Show more]
Connected book
Book Title:
Author(s):
- Edition:
- ISBN:
- Edition:
Seller
Follow
LMV2020
Content preview
Samenvatting Encyclopedie rechtswetenschap IRechtswetenschap – Week 1
Waarom is er recht?
Het recht bestaat uit meerdere functies dan alleen zorgen voor orde en veiligheid in de
samenleving. Het is er ook om een rechtzeker en rechtvaardig gevoel af te geven bij de
onderdanen van een staat. Hierdoor kan de samenleving verbeterd worden en wordt chaos
vermeden. Recht zorgt enig sinds ook voor doelmatigheid, dit verwezenlijkt de doelen die de
staat. Dus al het positieve recht dat nodig is, om de burgers de regelgeving te laten
gehoorzamen.
Natuurrechtsleer
Volgens het natuurrecht zou de heerser van een staat zijn wetten moeten baseren op een
objectief natuurrechtelijk uitgangspunt. Dit zijn regels die vanuit de mens standaard
gehandhaafd moeten worden in een samenleving. Dit zijn regels die altijd een onderdeel
moeten uitmaken van het positieve recht. Dit is een onveranderlijke morele kern waar de
mens geen invloed op kan uitoefenen.
De eisen die gesteld worden zijn:
- De regelgeving die hier wordt uitgevaardigd heeft een rechtvaardig karakter. Dit houdt
in dat het niet in strijd mag zijn met fundamentele waarden, een wet die hiermee in
strijd is ongeldig. Deze regels komen allen dus formeel tot stand door de wetgever van
de staat, dit geeft ze geldigheid en maakt het een natuurrechtelijke regelgeving
(positieve recht).
Rechtspositivisme
Het rechtspositivisme wordt niet gebaseerd op recht en moraal. Het positieve recht is slechts
wat is vastgesteld door de overheidsinstantie in de staat, dit is het recht wat wordt
gepubliceerd en gehandhaafd. Hier maakt het dus niet uit als het recht onrechtvaardig is
opgesteld, er is een gehoorzaams plicht voor de burgers om zich aan dit geschreven recht te
houden.
De eisen die gesteld worden zijn:
- Dat de wetten op de juiste formele wijze tot stand worden gebracht ongeacht de
inhoud ervan. Als hieraan is voldaan, dat spreken we van geldend recht.
Binnen deze stroming kan er een onderscheid worden gemaakt tussen:
- Normatieve rechtspositivist
Aan de handhavende functie van het recht wordt er een gehoorzaamheidsplicht opgelegd aan
de burgers. Rechtszekerheid is hier de maatstaf en dat zorgt ervoor dat ook onrechtvaardig
recht gehoorzaamd dient te worden.
- Beschrijvende rechtspositivist
Aan de handhavende functie van het recht wordt hier een rechtsnorm aan de burgers gegeven.
Zij beschrijven het recht zoals het in de rechtsbronnen wordt geformuleerd. Dit sluit uit dat er
hier sprake is van een absolute gehoorzaamheidsplicht dat staat hier ver vanaf.
Encyclopedie rechtswetenschap I
2 Jaar 1, leerjaar 2020/2021
L.M.V
, Ethiek en moraal zijn termen die in dit vak als hetzelfde worden beschouwd en beschreven.
Dit houdt in dat er wordt gekeken wat goed handelen voor de mens is en wat je beoordeeld als
slecht handelen.
Wel wordt er ene onderscheid gemaakt tussen:
- Smalle moraal/ethiek
Hier worden er regels in de staat vastgesteld die gedragingen die als niet goed worden
beschouwd als handvat nemen om de mensheid te bevorderen. Hier worden er terughoudende
regels opgesteld die niet het hele mensen leven beïnvloeden en ze nog steeds vrijheid geeft
om hun leven zelf te bepalen.
- Brede moraal/ethiek
Hier worden er regels in de staat vastgesteld die alle gedragingen van de burgers wilt
bevorderen. Er worden regels geven voor het gehele menselijke leven.
Perfectionistische
Hier worden regels opgelegd die verder gaan dan vreedzaam leven. De staat is gericht op de
volmaaktheid van de burgers. (Plato & Thomas van Aquino)
Paternalisme
Hier worden regels opgelegd die voor de eigen best wil van het volk belangrijk zijn. Hier
wordt ene individu gedwongen tot bepaald gedrag voor hun eigen belang. Bijvoorbeeld het
heffen van accijns op sigaren en alcohol.
Moralisme
Hier worden regels opgelegd die volgens de overheid moreel goed of slechts zijn.
Er zijn bepaalde belemmeringen die in de weg staan van de vrijheid van een mens:
- Negatieve vrijheid
Vrij zijn van een storende aanwezigheid van een externe belemmering (de overheid). Je wilt
niet dat de overheid zich bezighoudt met jou leven. Er wordt dus gezorgd voor rechten in de
samenleving, dat ze overheid van die bemoeienis weerhoudt. Dit zijn de zogenoemde
klassieke grondrechten.
- Positieve vrijheid
Vrij zijn van de storende afwezigheid van de overheid, hier mist er iets wat je wel nodig hebt.
De burgers verlangen hier naar het actief handelen van de overheid om iets te doen. Dit wordt
bijvoorbeeld geregeld in sociale grondrechten, die het recht op onderwijs en gezondheid
garanderen.
- Wezensvrijheid
Vrij zijn om onbelemmerd je ware aard te ontwikkelen. Hier gaat het om een interne
belemmering bij jezelf, die ervoor zorgt dat je niet kan ontplooien/ ontwikkelen naar je ware
menselijkheid. Je wilt vrij zijn van deze innerlijke belemmeringen zoals: luiheid.
Gustav Radbruch (normatief rechtspositivist/ natuurrechtsleer)
Voor de oorlog hanteerde Radbruch een normatief- recht positivisme, toen der tijd was hij van
mening dat recht gehoorzaamd dient te worden als het formeel tot stand is gekomen. De aard
van de wet maakte hem daarbij niet uit, als het onrechtvaardig was of niet. Zolang het maar
geschreven positieve recht was. Dit met de achtergestelde gedachte om chaos in de
samenleving te voorkomen en de controle te kunnen behouden.
Encyclopedie rechtswetenschap I
2 Jaar 1, leerjaar 2020/2021
L.M.V
, Na de 2e wereldoorlog veranderde zijn beeld van een normatief- rechtspositivist naar een
natuurrechtelijk beeld. De reden hiervoor was dat hij het nazie regime extreem onrechtvaardig
vond. Dit was de reden voor hem om deze regels niet met een absolute gehoorzaamheid voor
lief te nemen omdat, het te veel schade zal hebben aangericht aan het menselijk leven en
voortbestaan.
De kernwaarde van Radbruch zijn:
- Rechtszekerheid
Dit moet zorgen voor een stabiliteit en helderheid in de samenleving. De bedoeling hiervan is
dat het recht altijd op dezelfde manier dient worden uitgelegd en toegepast. Zodat dit niet
voor onduidelijkheid zorgt bij de burgers.
- Rechtvaardigheid
Gelijkheid zorgt ervoor dat alle burgers op dezelfde manier worden behandeld, dit maakt dat
zij ook sneller zullen gehoorzamen aan het geldende positieve recht.
- Doelmatigheid
Dit is alles wat voor het volk nuttig is en wat voor het algemeen welzijn belangrijk is.
Na de 2e wereldoorlog is de rechtszekerheid boven aan blijven staan. In onrechtvaardige
gevallen moet rechtszekerheid wijken als er sprake is van extreme regelgeving. Dit maakt dat
rechtszekerheid voor op komt te staan, in extreme gevallen is er geen sprake meer van recht.
Dit zorgt ervoor dat het de gelding verliest en niet meer gehoorzaamd dient te worden. Als er
gewoon sprake is van onrechtvaardig recht geldt deze regeling niet, dan is het recht gewoon
geldig en dient het gehoorzaamd te worden.
Hans Kelsen (beschrijvend – rechtspostivist)
Hij hanteerde een beschrijvende rechtspositvitsche aanhang omdat, hij van mening was dat je
recht dient te beschrijven zoals het is vastgesteld. Maar als deze regels gehoorzaamd dienen te
worden staat hier allemaal los van. Kelsen maakt een onderscheid tussen feiten en normen en
leidt hieruit af dat feiten niet uit normen voortkomen. Dit weerlegt huh door te zeggen dat ‘’
Als een soeverein iets wil, het niet direct betekent dat het ook hoort te gebeuren.’’ Een bevel
wordt pas bindend als het afkomstig is van iemand die bevoegd was om dat bevel te geven.
Kelsen hanteert een zuivere rechtsleer, wat uit is op de juridische waarheid die de
rechtswerkelijkheid dient te beschrijven en analyseren zoals het er is. Hier is er volgens hem
geen plaats voor meningen en moet je alleen uiten over de juridische kant. De wetenschap
staat dus los van politiek.
De Grund norm is een individuele norm die afgeleid wordt uit een hogere norm die zijn
gelding weer heeft verkregen door een hogere norm. De eerste grondwet verkrijgt dus zijn
gelding door de grondveronderstelling, die bepaalt dat alles wat de makers van de eerste
grondwet als hun wil hebben geopenbaard geldig is. De Grund norm berust op een
hypothetisch norm, wat niet bestaat. Het geeft de eerste grondwet een bevoegdheid, wat
maakt dat hij zijn gelding heeft. Anders gezegd telt de hoogte norm dus mee, en zorgt dit voor
de gelding van het rechtssysteem.
Rechtswetenschap – Week 2
Encyclopedie rechtswetenschap I
2 Jaar 1, leerjaar 2020/2021
L.M.V
The benefits of buying summaries with Stuvia:
Guaranteed quality through customer reviews
Stuvia customers have reviewed more than 700,000 summaries. This how you know that you are buying the best documents.
Quick and easy check-out
You can quickly pay through credit card or Stuvia-credit for the summaries. There is no membership needed.
Focus on what matters
Your fellow students write the study notes themselves, which is why the documents are always reliable and up-to-date. This ensures you quickly get to the core!
Frequently asked questions
What do I get when I buy this document?
You get a PDF, available immediately after your purchase. The purchased document is accessible anytime, anywhere and indefinitely through your profile.
Satisfaction guarantee: how does it work?
Our satisfaction guarantee ensures that you always find a study document that suits you well. You fill out a form, and our customer service team takes care of the rest.
Who am I buying these notes from?
Stuvia is a marketplace, so you are not buying this document from us, but from seller LMV2020. Stuvia facilitates payment to the seller.
Will I be stuck with a subscription?
No, you only buy these notes for $9.09. You're not tied to anything after your purchase.
Can Stuvia be trusted?
4.6 stars on Google & Trustpilot (+1000 reviews)
53068 documents were sold in the last 30 days
Founded in 2010, the go-to place to buy study notes for 14 years now