Summary
Samenvatting Feniks Examenkatern Historische contexten, Geschiedenis
- Course
- Level
- Book
Samenvatting Examenkatern Historische contexten Republiek der Zeven Verenigden Nederlanden Geschiedenis
[Show more]
Connected book
Book Title:
Author(s):
- Edition:
- ISBN:
- Edition:
Seller
Follow
samhoogendoorn
Content preview
Geschiedenis Historische Context Republiek der Zeven Verenigde NederlandenDeelcontext 1: Opstand in de Nederlanden (1515-1572)
KA’s:
1. De opkomst van de stedelijke burgerij en de toenemende zelfstandigheid van steden
2. Het begin van staatsvorming en centralisatie
3. De protestantse Reformatie die splitsing van christelijke kerk in West-Europa tot gevolg had
4. Het streven van vorsten naar absolute macht
Opstand in de Nederlanden
1515: Karel V heerser over deel NL, BE en LU 1543: heerser over alle 17 gewesten van NL
- Groei steden oplevende handel en economie stedelingen verdienen geld deel
afstaan aan belasting van Karel V en krijgen hiervoor privileges: verdedigingsmuren,
rechtspraak regelen sterke positie
o Doel Karel V: centralisatie (staatsvorming) Brussel politieke centrum drie
Collaterale Raden (edellieden en ambtenaren) die hem ondersteunen
- Ontevredenheid door burgers over hervormingen omdat vrijheden en rechten werden
bedreigd en op religieus gebied
Reformatie: religieuze crisis 16e eeuw, veel misstanden in katholieke kerk
- Maarten Luther (stroming: lutheranisme)
o Rijksdag in Worms door Karel V om kritiek te herroepen doet Luther niet
o Veel Lutheranisme onder vorsten Karel V ‘wiens gebied, diens religie’
- Johannes Calvijn (stroming: calvinisme)
o Onderdanen mogen zonder toestemming van vorst een kerk beginnen
o Veel aanhangers (ketters) in de Nederlanden met eigen kerk
- Protestantisme ontstaat: afsplitsing katholieke kerk, bijbel in volkstaal
- Bloedplakkaat: vanaf 1550 krijgen ketters de doodstraf, uitgevoerd door Karel V
1555: Filips II aan de macht
- Zet kettervervolgingen door volk niet mee eens Smeekschrift april 1566 door
edellieden met het verzoek om kettervervolging te stoppen geaccepteerd
- Gevolg: meer openheid geloof, mensen naar hagenpreken (geloofspreken calvinisme in
buitenlucht)
- Meer openheid calvinisme Beeldenstorm Hertog van Alva naar Nederlanden om
schuldigen van beeldenstorm te vervolgen d.m.v. Raad van Beroerten
o Gevolg: vluchtelingen, onder andere Willem van Oranje, stadhouder van Holland,
Zeeland en Utrecht vluchtte omdat hij het oneens was met kettervervolgingen
Roept tot verzet en stuurt legers die Nederland binnenvallen geen succes
Opstandelingen Watergeuzen wel succes, kregen toestemming van Willem
om oorlog te voeren en veroveren in 1572 Den Briel wending: meer
opstandelingen Willen van Oranje leider en plaatsvervanger vorst
Personen
1. Karel V (1500-1558)
- Heer der Nederlanden, keizer Duitse Rijk, aartshertog Oostenrijk, Koning Spanje
- Rijk van Karel V: groot deel EU + Spaanse bezittingen in Afrika, Azië en Amerika
- Problemen: oostkant van rijk werd bedreigd door Osmaanse Rijk, reformatie in Europa dat
leidde tot oorlogen
2. Hertog van Alva (1507-1582)
- Hertog van Alva en Huéscar, generaal, landvoogd van de Nederlanden
- In 1567 naar Nederlanden om eind te maken aan politieke onrust en Beeldenstorm door
middel van Raad van Beroerten
, 3. Filips II (1527-1598)
- Heer der Nederlanden, koning van Spanje, koning van Portugal (vanaf 1580)
- 1555: Filips II neemt helft van het rijk van zijn vader (Karel V) over met bijbehorende
problemen (Osmaanse Rijk en reformatie)
- Meestal in Spanje. Na 1559 nooit meer in Nederland
4. Willem van Oranje (1533-1584)
- Prins van Orange, graaf van Nassau, stadhouder Holland Zeeland en Utrecht, lid van de Raad
van State
- Erft op 11-jarige leeftijd prinsdom. Katholieke opvoeding door Karel V aan het hof.
- Groeit uit tot edelman: krijgt belangrijke functies als stadhouder en lid van Raad van State
- Leider van de Opstand. In 1584 vermoord door aanhanger van Filips II
Voorbeelden
1521: Luther verschijnt voor de Rijksdag in Worms
- 1517: Luther maakte bekritiserende opmerkingen over aflatenhandel en wilde einde maken
aan ‘bijgeloof’
- April 1521: Luther moet zich verdedigen voor de Rijksdag in Worms, een vergadering van
Duitse vorsten, geestelijken en steden. Karel V wilt dat hij ketterij herriep doet Luther niet
Paus doet hem inde ban en Karel V verklaart hem vogelvrij scheuring christelijke kerk
een feit aparte Lutherse kerk door Luther met aanhang/bescherming van Duitse vorsten
1531: instelling drie Collaterale Raden
- Ondersteuning voor Karel V voor besturen van Nederlanden. Onderdeel van
centralisatiepolitiek. In alle raden edellieden en (steeds meer) ambtenaren
o Raad van State: bracht advies uit over al het beleid in 17 provinciën
o Geheime Raad: bereidde wetten voor en uitvaardigde toezag op de uitvoering ervan
o Raad van Financiën: stelde begrotingen op en hielden zich bezig met bedes
1550: Instelling van Bloedplakkaten
- 1523: eerdere straffen ketterij: eerste lutheranen in Brussel tot brandstapel veroordeeld
- 1550: Karel V voert doodstraf in voor iedereen die zich schuldig maakte aan ketterij
oorzaak verzet en opstand
- 1555: Filips II zet beleid door en hernieuwde deze bloedplakkaten. In totaal 3.000 doden.
Tijdlijn
1515: Karel V heerser over groot deel van Nederlanden
1521: Luther voor de Rijksdag in Worms
1531: invoer drie Collaterale Raden
1543: Karel V heeft alle Nederlanden in handen
1550: instelling Bloedplakkaten
1555: Filips II erft Nederlanden
1566: Smeekschrift der Edelen
1566 April: Beeldenstorm
1567: hertog van Alva komt aan in Nederlanden
1572: watergeuzen ontketenen Opstand in Holland en Zeeland
The benefits of buying summaries with Stuvia:
Guaranteed quality through customer reviews
Stuvia customers have reviewed more than 700,000 summaries. This how you know that you are buying the best documents.
Quick and easy check-out
You can quickly pay through credit card or Stuvia-credit for the summaries. There is no membership needed.
Focus on what matters
Your fellow students write the study notes themselves, which is why the documents are always reliable and up-to-date. This ensures you quickly get to the core!
Frequently asked questions
What do I get when I buy this document?
You get a PDF, available immediately after your purchase. The purchased document is accessible anytime, anywhere and indefinitely through your profile.
Satisfaction guarantee: how does it work?
Our satisfaction guarantee ensures that you always find a study document that suits you well. You fill out a form, and our customer service team takes care of the rest.
Who am I buying these notes from?
Stuvia is a marketplace, so you are not buying this document from us, but from seller samhoogendoorn. Stuvia facilitates payment to the seller.
Will I be stuck with a subscription?
No, you only buy these notes for $4.31. You're not tied to anything after your purchase.
Can Stuvia be trusted?
4.6 stars on Google & Trustpilot (+1000 reviews)
67866 documents were sold in the last 30 days
Founded in 2010, the go-to place to buy study notes for 14 years now