Summary
Tijdvoorgeschiedenis samenvatting H6 VWO3
- Course
- Level
Korte samenvatting waar lidwoorden zijn weggelaten en het woord van is vervangen door de v.
[Show more]
Seller
Follow
stéphaniekranenburg1
Content preview
6.2Begrippenlijst:
Kapitalisme - economisch systeem met privébezit v productiemiddelen, streven naar winst &
vrije markt economie.
Vrije markt economie - economie waarbij vraag & aanbod economie bepalen.
Communisme - politieke stroming die streeft naar gemeenschappelijk eigendom v
productiemiddelen, waardoor gelijkheid tussen sociale klassen ontstaat.
Planeconomie - economie waarbij overheid economie bepaalt.
Éénpartijstaat - land waarbij bestuur in handen is v 1 partij.
Geallieerden - samenwerkende landen in 1e & 2e WO tegen Duitsland.
Grote Drie - VS, Sovjet-Unie & Groot-Brittannië.
Conferentie van Potsdam - vergadering tussen VS, Sovjet-Unie &Engelamd over toekomst v
Duitsland & Europa na 2e WO, juli 1945.
Invloedssfeer - gebied/land waar n ander land veel invloed op heeft.
Bezettingszones - vier gebieden in Duitsland & Berlijn die vanaf 1945 onder bestuur stonden
v 1 van de geallieerde landen.
Ijzeren Gordijn - streng afgesloten grens tussen Oost- & West-Europa die scheiding
aangeeft tussen communistische oosten & kapitalistische westen.
Trumandoctrine - beleid v president Truman v VS om door actief ingrijpen te voorkomen dat
landen communistisch werden, vanaf 1947.
Marshallplan - financiële & economische steun v VS aan EU voor wederopbouw,
tegenhouden communisme & afzetmarkt voor VS.
Blokkade van Berlijn - blokkade door Sovjet-Unie v aanvoerlijnen over land naar
West-Berlijn, 1948-1949.
Luchtbrug(van Berlijn) - aanvoer v goederen door lucht door Amerikanen om Berlijn v
voedsel te voorzien tijdens blokkade, 1948.
Samenvatting:
VS - > democratisch, door volk gekozen parlement + vrijheid - > zijn kapitalistisch - > willen
veel mogelijk winst - > er bestaat vrijemarkteconomie.
Sovjet-Unie - > communistisch, zowel politieke ideologie als economisch streven - >
gelijkheid - > willen planeconomie.
Tussen 1917 & 1991: Sovjet-Unie éénpartijstaat.
Spanningen tussen VS & Sovjet-Unie door verschil ideologie - > ontstond Koude Oorlog.
Juli 1945: Conferentie v Potsdam, Grote Drie komen bij elkaar om plannen te maken voor
toekomst - > geallieerden bleken niet eens te zijn met elkaar, omdat:
- Engelse oorlogspremier Churchill moest na verkiezingsnederlaag zijn plaats afstaan
aan premier Attlee.
- Amerikaanse president Roosevelt stierf onverwachts - > opvolger Truman, niet goed
kon vinden met Stalin.
- Tijdens conferentie kreeg Truman bericht dat Amerika nu werkende atoombom bezat
- > gebruikte hij tegen Stalin, Amerika nog sterker.
, - Truman eiste dat overal in EU vrijemarkteconomie + democratie werd ingevoerd.
- Stalin wil bufferzone tussen Sovjet & west-EU - > zo konden deze landen hem niet
direct aanvallen - > communisme werd ingevoerd.
Besloten Duitsland in 4 bezettingszones - > communisme ingevoerd - > 3 westerse landen
intensiever samenwerken & vormden 1 gebied - > ontstond kloof tussen Oost & West.
1947: Truman sprak zich uit dmv Trumandoctrine x > Churchill beschreef steeds groten
worden v scheiding tussen oosten & westen als Ijzeren Gordijn.
Truman & Marshall 4 doelen voor Marshallplan:
1) Amerika wilden Eu helpen bij wederopbouw v bv (spoor)wegen, fabrieken & huizen.
2) Amerika wilden voorkomen dat mensen zouden stemmen op communisten.
3) Amerika wilden nieuwe markt voor hun handelsproducten in EU - > zodat ze weer
producten van Amerika zouden kopen.
4) Ze hoopte dat EU beter zou samenwerken, zodat er niet weer spanning kwam.
Stalin wilde niet dat VS meer macht kreeg - > verbood Marshallhulp - > probeerde door
blokkade v Berlijn weer macht te krijgen- > VS schoten te hulp via Luchtbrug v Berlijn - >
Stalin beëindigde de blokkade - > westen nu Bondsrepubliek Duitsland (BRD) & Sovjet als
Duitse Democratische Republiek (DDR).
6.3
Begrippenlijst:
Wapenwedloop - soort Wedstrijd wie meeste & krachtigste (kern)wapens heeft.
Wederzijdse afschrikking - bezitten v zoveel mogelijke (kern)wapens zodat tegenstander je
niet durft aan te vallen.
Satellietstaten -landen die precies moeten doen wat ander land zegt.
EGKS - Europese Gemeenschap voor kolen & staal samenwerking tussen zes beste
Europese landen op gebied v industrie, opgericht 1951.
NAVO - Noord Atlantische verdragsorganisatie, militaire samenwerking tussen westerse
landen onder leiding v VS opgericht 1949.
Warschaupact - militaire samenwerking tussen Oostblok landen onder leiding v Sovjet unie
opgericht 1955.
Vreedzame co-existentie - vredig naast elkaar bestaan v communistische en kapitalistische
blok.
Hongaarse opstand - opstand van Hongaarse bevolking tegen overheersing van Sovjet unie
in 1956.
Berlijnse muur - muur dwars door Berlijn om oosten te scheiden van het westen, gebouwd in
1961 afgebroken 1989.
Cuba crisis - politieke crisis tussen VS en Sovjet unie om raketinstallaties van Sovjet unie op
Cuba, die in 1962 bijna leiden tot (kern)oorlog.
Samenvatting:
The benefits of buying summaries with Stuvia:
Guaranteed quality through customer reviews
Stuvia customers have reviewed more than 700,000 summaries. This how you know that you are buying the best documents.
Quick and easy check-out
You can quickly pay through credit card or Stuvia-credit for the summaries. There is no membership needed.
Focus on what matters
Your fellow students write the study notes themselves, which is why the documents are always reliable and up-to-date. This ensures you quickly get to the core!
Frequently asked questions
What do I get when I buy this document?
You get a PDF, available immediately after your purchase. The purchased document is accessible anytime, anywhere and indefinitely through your profile.
Satisfaction guarantee: how does it work?
Our satisfaction guarantee ensures that you always find a study document that suits you well. You fill out a form, and our customer service team takes care of the rest.
Who am I buying these notes from?
Stuvia is a marketplace, so you are not buying this document from us, but from seller stéphaniekranenburg1. Stuvia facilitates payment to the seller.
Will I be stuck with a subscription?
No, you only buy these notes for $4.37. You're not tied to anything after your purchase.
Can Stuvia be trusted?
4.6 stars on Google & Trustpilot (+1000 reviews)
56326 documents were sold in the last 30 days
Founded in 2010, the go-to place to buy study notes for 14 years now