Summary
Samenvatting maatschappijleer thema 5 verzorgingsstaat 4vwo
- Course
- Level
- Book
Dit is een samenvatting van thema 5 van maatschappijleer. Alle theorie van dit thema is samengevat.
[Show more]
Connected book
Book Title:
Author(s):
- Edition:
- ISBN:
- Edition:
Seller
Follow
jamiezwirs
Reviews received
Content preview
Thema: VerzorgingsstaatH1: Wat is een verzorgingsstaat?
Verzorgingsstaat = staat waarin de overheid zich actief bemoeit met de welvaart
(voldoende middelen) en het welzijn (tevredenheid over gezondheid) van haar
inwoners.
In de verzorgingsstaat staat de solidariteitsgedachte centraal: iedereen deelt
risico’s omdat er een collectief belang is, iedereen kan iets overkomen. De
overheid levert ook collectieve goederen: niemand kan ervoor uitgesloten
worden, ook niet degenen die ervoor betalen. Iedereen profiteert ervan.
Functies van de verzorgingsstaat:
- Verzorgen, zorg bieden voor wie fysiek of psychisch hulp nodig heeft
- Verzekeren, het socialezekerheidsstelsel verzekert mensen van een
inkomen bij problemen
- Verheffen, mensen moeten hun talenten kunnen ontplooien door goed
onderwijs
- Verbinden, versterken van de sociale cohesie
Burgers in Nederland hebben sociale grondrechten, zoals voldoende
werkgelegenheid, onderwijs, gezondheid en bewoonbaarheid. Voor deze rechten
moet de overheid zich inspannen.
Planeconomie: gelijkheid
↳ In deze communistische staatsopvatting is de staat verantwoordelijk voor de
verzorging van de
burgers. In de planeconomie zijn er geen eigen ondernemerschappen, de
overheid beheert alles.
Vrijemarkteconomie: vrijheid
↳ In de kapitalistische vrijemarkteconomie grijpt de overheid op economisch
gebied niet actief in.
Iedereen moet wel zelf betalen voor gezondheidszorg.
Drie typen verzorgingsstaten (gebaseerd op solidariteit en gelijke kansen):
1. Sociaaldemocratische verzorgingsstaat →gelijkheid
2. Liberale verzorgingsstaat → eigen verantwoordelijkheid, vrijheid,
particulier initiatief
3. Corporatistische verzorgingsstaat → mengeling van 1 en 2,
gezinsbescherming
H2: Ontstaan verzorgingsstaat
De nachtwakersstaat was een staat waarin de overheid zich vooral beperkt tot
het handhaven van de openbare orde en veiligheid. De Armenwet, andere sociale
verzekeringen en de arbeid beschermende wetgeving waren het begin van de
collectieve regelingen. De overheid moest de burgers helpen met het dekken van
risico’s die ze zelf niet konden dekken.
In de twintigste eeuw ontstonden er meer collectieve goederen en diensten.
Daarmee ontstond er na de WOII een gemengde markteconomie waarin de
overheid actief meehielp. Door een grote werkeloosheidscrisis moest de overheid
ingrijpen, deze werkeloosheidsbestrijding was het begin van de toenemende
, interventie door de overheid. Na de WOII was er de wederopbouw. Hierbij
ontstond ook een nieuwe sociale wetgeving met de Werklozenwet en Ziektewet.
In de jaren zestig breidden liberaal-confessionele kabinetten de verzorgingsstaat
uit met:
- Aantal risico’s die gedekt werden door werknemers te verzekeren (AOW,
WAO, Bijstand)
- Aantal gerechtigheden, premies waren nu ook voor niet-premiebetalers
- Aantal sectoren, de overheid moet steeds meer financiële steun bieden
AOW: blijvend inkomen na pensioen op je 65 e
Vaccinatie: zorgde voor minder ziektes onder kinderen
Bijstandswet: zorgde ervoor dat armen recht op een bijstandsuitkering kregen
Woningbouwverenigingen: zorgden voor meer woningen
Ook het onderwijs groeide na invoer van de leerplichtwet.
Standpunten politieke stromingen
- Liberalen: verzorgingsstaat is een sociaal vangnet voor mensen in
problemen. Zij zien de
lastendruk als een belemmering voor de economie.
- Sociaaldemocraten: streven naar gelijkheid en accepteren de
vrijemarkteconomie
- Christendemocraten: zijn tevreden over de rol van het maatschappelijk
middenveld op
sociaaleconomisch gebied.
H3: Sociale partners en de overheid
Doelstellingen overheid:
1. Evenwichtige arbeidsmarkt, ondervertegenwoordigde groepen krijgen
subsidies en een voorrangsbeleid
2. Rechtvaardige inkomensverdeling, minimumloon, progressief
belastingstelsel en uitkeringen
3. Creëren van goede arbeidsvoorwaarden en arbeidsomstandigheden
De sociale partners zijn:
- Werknemers zijn verdeeld in vakbonden die opkomen voor hun rechten
- Werkgevers zorgen voor een goede werksfeer en onderhandelen met
vakbonden
De sociale partners gaan met elkaar om via arbeidsverhoudingen. De belangen
van beide partijen zijn namelijk tegenstrijdig. In de Sociaal-Economische Raad
(SER) worden onafhankelijke adviezen geboden. In bepaalde bedrijfstakken
worden collectieve arbeidsovereenkomsten (cao) afgesloten. Dit is een
overeenkomst tussen de werknemer en de werkgever. Een algemeen verbindend
cao geldt voor alle werknemers en werkgevers in een bedrijfstak.
Harmoniemodel: partijen zoeken gezamenlijke een oplossing
Conflictmodel: belangentegenstellingen worden benadrukt
Poldermodel: het sluiten van compromissen tussen de overheid, vakbonden en
werkgevers
H4: Verzorgingsstaat, de praktijk
Twee belangrijke doelen van de overheid op gebied van onderwijs zijn:
The benefits of buying summaries with Stuvia:
Guaranteed quality through customer reviews
Stuvia customers have reviewed more than 700,000 summaries. This how you know that you are buying the best documents.
Quick and easy check-out
You can quickly pay through credit card or Stuvia-credit for the summaries. There is no membership needed.
Focus on what matters
Your fellow students write the study notes themselves, which is why the documents are always reliable and up-to-date. This ensures you quickly get to the core!
Frequently asked questions
What do I get when I buy this document?
You get a PDF, available immediately after your purchase. The purchased document is accessible anytime, anywhere and indefinitely through your profile.
Satisfaction guarantee: how does it work?
Our satisfaction guarantee ensures that you always find a study document that suits you well. You fill out a form, and our customer service team takes care of the rest.
Who am I buying these notes from?
Stuvia is a marketplace, so you are not buying this document from us, but from seller jamiezwirs. Stuvia facilitates payment to the seller.
Will I be stuck with a subscription?
No, you only buy these notes for $3.21. You're not tied to anything after your purchase.
Can Stuvia be trusted?
4.6 stars on Google & Trustpilot (+1000 reviews)
53068 documents were sold in the last 30 days
Founded in 2010, the go-to place to buy study notes for 14 years now