Tijdvak 7 – Tijd van pruiken en revoluties (1700-1800)
§7.1 – De eeuw van de Verlichting
Kenmerkende aspecten
- Rationeel optimisme en ‘verlicht denken’ dat werd toegepast op alle terreinen van de samenleving: godsdienst,
politiek, economie en sociale verhoudingen.
- Voortbestaan van het ancien régime met pogingen om het vorstelijk bestuur op eigentijdse verlichte wijze vorm te
geven (verlicht absolutisme).
De rede
Tijdens de wetenschappelijke revolutie werd er veel kennis opgedaan door systematisch onderzoek, waarneming en
gebruik van ratio. Filosofen en politieke denkers werden geïnspireerd en bedachten dat door ratio een maatschappij beter
kon worden ontwikkeld (rationeel optimisme). De verlichte ideeën gaven volksgebruiken en tradities geen kans. En omdat
er in de natuur natuurwetten waren, moesten mensen natuurlijke rechten hebben.
Afspraken tussen volk en bestuur
Het absolutisme werd door verlichte denkers afgekeurd, omdat het niet gebaseerd was op de ratio maar op het droit divin.
Hobbes, Locke en Rousseau vonden dat de politiek een sociaal contract moest afsluiten en dat het volk de midden
bestuurders kozen. Montesquieu bedacht de trias politica; de uitvoerende, wetgevende en rechtsprekende macht waren
apart en controleerden elkaar. Voltaire was het hier niet mee eens, hij vond namelijk dat het volk te dom was om hun
bestuurlijke verantwoordelijkheid te geven.
Verlichte vorsten
Ook koningshuizen kregen de maken met de verlichte ideeën, maar toch werd er vastgehouden aan het ancien régime. Wel
waren er vorsten die zich verontschuldigen tegenover het volk, zich inzette voor beter onderwijs en door geloofsvrijheid
(verlicht absolutisme). De tsarina van Rusland wilde een grondwet, maar omdat de adel hier niet voor was werd deze niet
ingevoerd.
De Encyclopédie
Denis Diderot en Jean d’Alembert besloten een 28-delige Encyclopédie samen te stellen met tweehonderd deskundigen. In
de boeken stond bijna alle kennis van die tijd samengevat. Edelen en geestelijken voelden zich aangevallen, omdat er veel
kritiek op hun privileges was. Door nieuwe druktechnieken konden er meer kranten worden gedrukt, waardoor meer
mensen gingen lezen en er minder analfabeten kwamen. Mede hierdoor werden de verlichte ideeën sneller verspreid.
The benefits of buying summaries with Stuvia:
Guaranteed quality through customer reviews
Stuvia customers have reviewed more than 700,000 summaries. This how you know that you are buying the best documents.
Quick and easy check-out
You can quickly pay through credit card or Stuvia-credit for the summaries. There is no membership needed.
Focus on what matters
Your fellow students write the study notes themselves, which is why the documents are always reliable and up-to-date. This ensures you quickly get to the core!
Frequently asked questions
What do I get when I buy this document?
You get a PDF, available immediately after your purchase. The purchased document is accessible anytime, anywhere and indefinitely through your profile.
Satisfaction guarantee: how does it work?
Our satisfaction guarantee ensures that you always find a study document that suits you well. You fill out a form, and our customer service team takes care of the rest.
Who am I buying these notes from?
Stuvia is a marketplace, so you are not buying this document from us, but from seller sewijnen. Stuvia facilitates payment to the seller.
Will I be stuck with a subscription?
No, you only buy these notes for $3.26. You're not tied to anything after your purchase.