Dit is een samenvatting van het vak Sociologie van Walter Weyns aan de faculteit sociale wetenschappen van de Universiteit Antwerpen. De samenvatting bevat het lesmateriaal, extra notities en aanvullingen vanuit het boek. Ik behaalde 14/20 door deze samenvatting.
- Responsiecolleges: worden nog georganiseerd om vragen te stellen
- Taak: boek lezen en korte tekst schrijven tegen vrijdag 6 december! (zie opdracht ppt)
Boek stelt centrale vraag: wat is sociaal?
2 punten op het examen!!
- Proefexamen in december!
Laatste les van het semester
1/3 van het examen -> mag met cursus
Er worden antwoorden geprojecteerd
Hoofdstuk 1: sociologische verbeelding
1.1 sociologie is relatief recent wetenschap
- Zit er logica in de ontwikkeling van de wetenschap?
Wat is een wetenschap?
- Op basis van waarnemingen en hierin regelmaat herkennen
De natuurwet proberen achterhalen
- Theorieën beginnen opstellen (systematiseren & veralgemenen
- Astronomie was de oudste wetenschap
Hiërarchie van de wetenschap volgens A. Comte
- Wiskunde is geen wetenschap
- Objectiveren = op afstand komen en het dan
bekijken
Is makkelijker bij onderste
wetenschappen (bij astronomie en
fysica)
- Sociologie staat vanboven (relatief laat
gekomen)
Samenleving zie je overal en nergens
Termen die je niet kan zien, moeilijk te objectiveren
Ligt dichter bij ons -> moeilijker te observeren/ bestuderen
- ‘Een tijdperk van de sociologie’
Vanaf 19e eeuw begonnen mensen meer te beseffen dat ons leven verweven is met
een maatschappelijk leven
‘the sociological imagination’
- Pas wanneer de maatschappij versneld veranderd (crisis,…) ontstaat de
sociologische verbeelding ≠ gewoon feiten observeren
1
,1.2 Sociologische verbeelding ontspruit aan crisisbesef
- Er is geen ‘natuurlijke distantie’ tussen individuele mens en maatschappij
Vb. menselijke geest / taal -> ook wanneer je alleen bent, ben je ‘afhankelijk’ van taal
- Heel het ‘denken’ op jezelf is niet ‘van u’ -> het materiaal waarmee je denkt
is niet van jezelf (materiaal = moedertaal)
- Taal hebben we allemaal gemeenschappelijk
- Menselijke geest zit vol met sociale elementen -> via sociale interactie
- Wanneer we de grens overschrijden van het vermogen tot het denken (met
taal) hebben we iets sociaal
- Het meest menselijke in onszelf is iets wat sociaal is = het denken/geest , een
geschenk van de samenleving
- Dementeren = ontmenselijking (de geest is niet capabel om te
communiceren)
=Ook al ben je alleen, dan nog duikt de maatschappij nog in je, in de vorm
van taal. Van het begin van je leven zit de maatschappij in u.
Mens = denkende bestaansvorm
Vb. menselijk lichaam/ getemde honger
- Eten is zeer gemodeleerd -> ‘een menselijke manier van eten’ bestaat niet
- Menselijk lichaam is afhankelijk van maatschappelijke normen (sociale druk)
Vb. niet overal uw behoefte doen wanneer je moet
Baby’s voldoen nog niet aan de maatschappelijke normen -> huilen
ook ’s nachts
- Ook eten krijgt een sociaal ritme -> hongergevoel sociaal ritmeren
- Dus: temmen van honger = sociaal!
- Lichaam is ook niet ‘van u’: zit vol met maatschappelijke normen
Jarenlange socialisatie om mee te draaien in de maatschappij
- Lichaam is niet van u, geest is niet van u
- Sociologie ontluistert (nood aan democratie)
Sociale wetenschap heeft moeten ‘vechten’ om gedachtegang te mogen verkondigen
Je kunt enkel sociologie beoefenen wanneer je vrijheid hebt tot spreken
- Moeilijker dan het lijkt
- Vrijheid wordt beperkt door vb. peer-pressure
- Socioloog mag niet meelopen met de groep -> zelfstandig denken!
Vb. Montesquieu – Lettres persanes: dingen aan het licht gebracht, eigen
samenleving bekeken door de ogen van een buitenstaander (visie op Parijs vanuit de
ogen van de Perzen)
- Perspectief van de buitenstaander helpt om dingen te zien -> eigen
gewoontes bekijken, het kan ook anders
- Vervreemding heb je nodig om tot socioloog te worden
Vb. William Du Bois (1868-1963): stamde af van slaven, in blanke samenleving heeft
hij ook een buitenstaandersperspectief
- Socioloog als ‘ontdekkingsreiziger in eigen samenleving’
- Wanneer je niet behoord tot de meerderheidspositie, kan je beter een visie
vormen over een samenleving -> meerderheid vindt elke gedachte in een
bepaalde samenleving ‘normaal’
2
,- The Great Transformation (twee revoluties: Franse en Industriële) -> drempel voor
sociologie
Historische drempeloverschrijdingen
- Beheersing van vuur -> eerste soort van taal gaat hiermee samen
‘vuur en beschaving’ – J. Goudsblom
Vuur is de reden waarom de Homo Sapiens niet is uitgestorven ->
verschuiving van de machtsbalans (mens > roofdieren)
Alles is veranderd (eten, techniek, manier van denken,…)
- Agrarisering – ‘neolithische revolutie’ (nieuw stenen tijdperk)
Mensen maakten vanaf hier complexere producten
Temmen van wilde planten (aan landbouw doen)
Mensen gingen zich vestigen
Kain (nieuwere vormen) en Abel (oudere vormen) is een metafoor
voor de conflicten tussen de twee, Kain vermoordt Abel
Leven na de dood komt voor van landbouw -> zaadje dat groeit
- Industriële Revolutie
Afscheid van landbouwmaatschappij -> later industriële
maatschappij
- Informatiemaatschappij
Machtbalanswisseling: machines nemen de overhand op spierkracht
Vrouw komt in een andere positie terecht (meer gelijkheid)
Vier verschillende periodes in de geschiedenis
- Belangrijkste voor ons: agrarische -> Industriële want hier is het sociologisch
denken ontstaan
- Hoe hangt dit allemaal samen
- Zie dia 34-35: sociologische oefening -> periode in de tijd bekijken vanuit alle
verschillende onderwerpen
Van links naar recht: evolutie op vlak van politiek, autoriteit, gezag,
techniek, wonen, economie, recht en wereldbeeld
Sociologische verbeelding = manier waarop al deze domeinen
samenhangen en hoe?
Bij elke radicale verandering (historische drempel) verandert de
samenhang op elk gebied (lopname es 2 deel Z)
- Vilfredo Pareto
De menselijke samenleving is het onderwerp van specifieke studies
Andere studies behandelen een vager, omvattender onderwerp. Sociologie maakt
een synthese en bestudeerd de menselijke samenleving
1.5 Sociaal probleem als bron van sociologische verbeelding
- Waarom wordt iets als een sociaal probleem gezien?
Er moet iets zijn waarvan je zegt dat het problematisch is
Wordt subjectief problematisch ervaren voor velen
Objectief vaststellen dat het een probleem is
Je moet met voldoende mensen zijn (collectief)
Nu: dood is geen sociaal probleem -> er zijn nog mensen die sterven, maar ook die
niet sterven
3
, Aardbeving is geen sociaal probleem
wel een sociaal probleem: gebouwen met slechte constructie
Het moet oplosbaar zijn -> wat oplosbaar is = relatief
1.6 Wright Mills over sociologische verbeelding
- Persoonlijke klachten vs sociale problemen
Vb. tandpijn: bij een persoonlijk probleem ga je niet op zoek naar een bredere
verklaring, gewoon gelukkig als je geholpen wordt
Er is niet zoiets als ‘een sociaal probleem’ -> overal anders bekeken
- het individuele kunnen zien als het collectieve
het individuele = klachten, problemen
het collectieve = veel ruimer -> alle mogelijke kenmerken
boek: emile durkheim over zelfdoding
- ook niet meteen denken aan collectieve verklaringen, eerder aan
psychologische verklaring van die bepaalde persoon
- vertrok van simpele statistieken: zelfmoordratio is zeer verschillend uit die
tijd (nu is het helemaal anders)
meer in steden
meer mannen dan vrouwen
meer protestanten dan katholieken
- verklaring?
Sociale integratie in 3 gevallen is minst groot bij die groep die meer
zelfmoord pleegt
Sociale integratie = wanneer je in een groep wordt
opgenomen kan je hulp vragen, groter netwerk waarop je
kunt op terugvallen (mannen zijn meer onderweg tussen
huiselijke sfeer en werksfeer, vrouwen hebben een stevigere
inbedding in hun buurt dus beter sociaal geïntegreerd, idem
voor steden en protestanten -> minder rituelen en
individuele relatie met God)
- het eigene zien als exotisch
dat wat wij normaal vinden vanuit een ander perspectief bekijken
hoe zou een ander persoon in mijn situatie leven? & hoe zou die mijn zien?
Horace Miner over ‘Nacirema’ (tekst op BB)
- Hij beschrijft het ritueel van tandenpoetsen ‘American’ -> wij doen dat vanuit
de rationalisering tandhygiëne maar is sociaal opgelegd ritueel dat voor veel
mensen ondertussen een vast ritueel is geworden
Ruth Benedit over kannibalisme
- Beschaafder om een stad plat te gooien dan elkaar op te eten -> alles uit een
ander perspectief bekijken!
1.7 Twee grondleggers: Comte & Spencer
=stellen zelfde vragen maar komen op andere antwoorden
=beide waren getroffen door de snelle veranderingen in de samenleving, ieder op een andere
manier
- Basisvragen van de sociologie
4
The benefits of buying summaries with Stuvia:
Guaranteed quality through customer reviews
Stuvia customers have reviewed more than 700,000 summaries. This how you know that you are buying the best documents.
Quick and easy check-out
You can quickly pay through credit card or Stuvia-credit for the summaries. There is no membership needed.
Focus on what matters
Your fellow students write the study notes themselves, which is why the documents are always reliable and up-to-date. This ensures you quickly get to the core!
Frequently asked questions
What do I get when I buy this document?
You get a PDF, available immediately after your purchase. The purchased document is accessible anytime, anywhere and indefinitely through your profile.
Satisfaction guarantee: how does it work?
Our satisfaction guarantee ensures that you always find a study document that suits you well. You fill out a form, and our customer service team takes care of the rest.
Who am I buying these notes from?
Stuvia is a marketplace, so you are not buying this document from us, but from seller jinthesoetemans. Stuvia facilitates payment to the seller.
Will I be stuck with a subscription?
No, you only buy these notes for $7.31. You're not tied to anything after your purchase.
