Summary
Samenvatting Maatschappijleer Criminaliteit en Rechtsstaat
- Course
- Level
Hierin wordt het hele boekje van Maatschappijleer uit HAVO 5 Criminaliteit en Rechtsstaat samengevat
[Show more]
Seller
Follow
SamenvattingenvanZoe
Reviews received
Content preview
MaatschappijleerCriminaliteit en Rechtsstaat
Hoofdstuk 1:
1.1 strafbaar gedrag
Regels bestaan in elke samenleving, aan de basis van elke regel staat een
waarde, een principe dat mensen belangrijk vinden om na te streven. Van deze
waarden worden normen afgeleid, dit zijn gedragsregels. Sommige normen zijn
zo belangrijk in de samenleving dat ze rechtsnormen worden genoemd.
Norm overschrijdend of strafbaar?
Als normen worden overschreden spreken we van norm overschrijdend
gedrag. Bij rechtsnormen geldt dit, dan spreken we pas van crimineel of strafbaar
gedrag.
Criminaliteit -> elk door de overheid bij wet strafbaar gesteld gedrag (juridische
benaming: delict)
Voorbeelden van delicten:
Wetboek Wegenverkeersnet: rijden onder invloed
Wetboek Opiumwet: drugsdelicten, zoals produceren van marihuana en hasj
Wetboek Wapens en Munitie: bezit van slag- en steekwapens verboden
Misdrijven en overtredingen
misdrijven: ernstige strafbare feiten: moord, diefstal, mishandeling,
fraude, rijden onder invloed en vernieling
- lichte misdrijven worden afgehandeld door de politie rechter
- zware misdrijven worden afgehandeld door de meervoudige
kamer, = een rechtbank met 3 rechters
misdrijven kan tot max. 30 jaar gevangenisstraf staan.
overtredingen: minder ernstige strafbare feiten: rijden door rood,
onbevoegd betreden op het gebied van een ander. Overtredingen
worden afgehandeld door een kantonrechter
overtredingen staan tot max. 1 jaar hechtenis. (voorlopige
gevangenisstraf)
strafblad:
misdrijven die tot veroordeling hebben geleid, worden altijd
geregistreerd in het uittreksel justitiële documentatie (= strafblad)
overtredingen komen hier pas in als de rechter een vrijheidsstraf
en/of taakstraf oplegt.
, Iemand die een strafblad heeft krijgt geen Verklaring Omtrent het
Gedrag (VOG). Dat betekent dat je goed gedrag hebt
Strafbaar en strafwaardig
Strafwaardig: gedrag dat volgens iemand of een grotere groep mensen
strafbaar zou moeten zijn. Het is echter pas strafbaar als er een bepaling
over staat in het Wetboek van Strafrecht
Criminaliteit is met andere woorden een relatief en cultureel begrip,
sommigen groepen vinden bepaald gedrag strafwaardig een andere groep
weer niet.
Criminalisering en decriminalisering
Wanneer er sprake is van voldoende overeenstemming over dat een
bepaald gedrag strafbaar is wordt dit in het Wetboek van Strafrecht
opgenomen, dit noemen we dan criminalisering. -> Bijv. wanneer er
nieuwe strafwaardige gedragen ontstaan. Neem bijv. hacken en
internetfraude. Cybercriminaliteit is inmiddels in het Wetboek van
Strafrecht opgenomen. Maar ook het lozen van afval van bedrijven.
Andersom kan het ook voorkomen dat groepen een bepaald strafbaar
gedrag juist niet strafwaardig/baar moeten zijn. Dit valt onder de thema’s:
homoseksualiteit, overspel of nudisme. Deze thema’s zijn uit het Wetboek
van Strafrecht gehaald. Dit heet dan decriminalisering. Iets is niet
langer meer verboden.
Welke gedragingen wél of niet strafbaar worden is gesteld van een aantal
zaken:
1 de maatschappelijke context
2 de ernst van de gevolgen
3 politieke macht (morele opvattingen van)
1.2 criminaliteit als maatschappelijk en politiek probleem
criminaliteit -> gezien als groot maatschappelijk probleem -> veel
aandacht van media
Maatschappelijk probleem
ongewenste gevolgen voor grote groepen in de samenleving:
- materiele schade: directe financiële schade, indirecte financiële
schade en kosten voor criminaliteitsbestrijding
, - immateriële gevolgen: gevoelens van onveiligheid,
vermijdingsgedrag, emotionele of psychische gevolgen, boosheid
en verbazing (ofwel morele verontwaardiging). Veranderende
opvattingen over goed en kwaad. Verlies aan vertrouwen in de
samenleving als geheel. Aantasting rechtsgevoel of het gevaar
dat mensen voor eigen rechter gaan spelen.
verband tussen bestaan van criminaliteit en andere
maatschappelijke ontwikkelingen
- afnemend gezag van de overheid, de overheid kan niet meer
rekenen op respect van de bevolking (aanval op politie,
brandweer en ambulance)
- afnemende betekenis van het maatschappelijke middelveld, =
school, kerk buurt- of sportverenigingen
- minder sociale controle, minder oplettendheid
- veranderend waarden en normenbesef, normen gelden minder
streng dan vroeger of andersom
- toegenomen welvaart, dit heeft geleid tot meer diefstal en
toename drugs- en alcoholgebruik
- werkeloosheid, daardoor stijgt de criminaliteit
- technologische ontwikkelingen, cybercriminaliteit
- internationalisering, meer mogelijkheid geboden voor
criminelen (open grenzen)
bij aanpak criminaliteit spelen tegengestelde belangen een rol
- zo wil het slachtoffer de dader het liefst achter tralies zien maar
de dader natuurlijk niet
zo ontwikkelen zich twee tegenstrijdigheden:
- de veiligheid paradox: het verschijnsel dat hoe meer veiligheid
we hebben, hoe erger we een inbreuk daarop ervaren (schrik en
bangheid)
- de veiligheidsutopie: het onhaalbare verlangen naar het
samenvallen van maximale vrijheid en maximale veiligheid
criminaliteit vraagt om een gemeenschappelijke oplossing
er zijn allerlei particuliere initiatieven om de overlast in een te
beperken: buurtwachten en straatcoaches. Burgers investeren in sloten en
alarminstallaties, bedrijven investeren in dure camera’s,
bewakingspersoneel, rolluiken enz.
maar ook bieden tal van maatschappelijke instellingen hulp aan, zoals het
Meldpunt Discriminatie en Slachtofferhulp Nederland
, Politiek probleem
Allereerst omdat het handhaven van de openbare orde en het verschaffen
van veiligheid tot de basisfuncties van de overheid behoren.
Criminaliteit is een ernstige bedreiging voor de rechtsorde. Daarom staat
de bestrijding ervan op de politieke agenda
Ook ontstaat er tussen de politieke partijen vaak oneensheid over het
bestrijden van de criminaliteit, bijvoorbeeld een strengere aanpak.
Hoofdstuk 2:
2.1 soorten criminaliteit
Het Centraal Bureau voor de Statistiek (CBS), handelt de volgende
indeling van criminaliteit:
Delicten tegen de openbare orde en het gezag zoals het verbranden
van de Nederlandse vlag en het uitschelden van een politieagent.
Geweldsdelicten tegen leven en persoon (moord, doodslag en
mishandeling).
Ruwheidsdelicten, zoals vernieling en graffiti.
Vermogensdelicten, diefstal, inbraak en verduistering.
Seksuele delicten, aanranding en verkrachting.
Verkeersdelicten, rijden onder invloed (drugs en alcohol).
Drugsdelicten, productie en verkoop van (hard)drugs.
Economische delicten, zoals het verkopen van besmet vlees.
Milieu delicten, dumpen chemisch afval of illegaal kappen van
bomen.
Zo kunnen sommigen strafbare feiten onder meerdere categorieën
behoren
Andere indelingen
Veelvoorkomende criminaliteit:
- winkeldiefstal, zakkenrollerij, fietsendiefstal, vernielingen en graffiti
Zware criminaliteit:
- Moord enz. -> zie indeling CBS
Georganiseerde criminaliteit:
een zeer bijzondere categorie, omdat deze zich niet beperkt tot één
categorie of één soort delicten. Bijvoorbeeld drugshandel, wapensmokkel,
gedwongen prostitutie, vrouwenhandel en mensensmokkel.
The benefits of buying summaries with Stuvia:
Guaranteed quality through customer reviews
Stuvia customers have reviewed more than 700,000 summaries. This how you know that you are buying the best documents.
Quick and easy check-out
You can quickly pay through credit card or Stuvia-credit for the summaries. There is no membership needed.
Focus on what matters
Your fellow students write the study notes themselves, which is why the documents are always reliable and up-to-date. This ensures you quickly get to the core!
Frequently asked questions
What do I get when I buy this document?
You get a PDF, available immediately after your purchase. The purchased document is accessible anytime, anywhere and indefinitely through your profile.
Satisfaction guarantee: how does it work?
Our satisfaction guarantee ensures that you always find a study document that suits you well. You fill out a form, and our customer service team takes care of the rest.
Who am I buying these notes from?
Stuvia is a marketplace, so you are not buying this document from us, but from seller SamenvattingenvanZoe. Stuvia facilitates payment to the seller.
Will I be stuck with a subscription?
No, you only buy these notes for $7.82. You're not tied to anything after your purchase.
Can Stuvia be trusted?
4.6 stars on Google & Trustpilot (+1000 reviews)
85443 documents were sold in the last 30 days
Founded in 2010, the go-to place to buy study notes for 14 years now