In dit document vind je alle jaartallen die handig zijn om te weten voor het examen geschiedenis. Bij elke gebeurtenis is ook een passende beschrijving gegeven om de gebeurtenis te verduidelijken wanneer dit nodig is. Naast het duidelijke overzicht van de jaartallen heb je dus ook gelijk een samenv...
~ Belangrijke jaartallen examen geschiedenis HAVO ~
Begin 15e eeuw Begin van de Europese Overzeese
Expansie.
1450 Het Humanisme ontstond in Italië en
verspreidde zich na 1450 door de
uitvinding van de boekdrukkunst.
1450 De uitvinding van de boekdrukkunst was
het begin van de kerkhervorming en de
reformatie. Kritiek op de geestelijkheid
kon nu namelijk snel verspreid worden.
1453 De verovering van Constantinopel door de
Moslims. Dit was een belangrijke
gebeurtenis voor de humanisten.
Christelijke geleerden die in
Constantinopel woonden vertrekken uit de
stad en reizen naar de Noord-Italiaanse
stadstaten. Ze nemen zo veel mogelijk
oude Griekse en Romeinse geschriften
mee, waardoor het Humanisme verder
verspreid werd over Europa.
1483 - 1546 De tijd van Humanist; Luther
1488 Dias ontdekt een zeeroute om het meest
zuidelijke deel van Afrika (Kaap de Goede
Hoop) en bereidde hiermee de eerste
zeetocht naar India voor.
1492 Columbus ontdekt Amerika
1492 - 1536 De tijd van humanist; Erasmus. Hij
bestudeerde de Vulgaat en kwam er
achter dat deze vol met fouten stond.
1509 - 1564 De tijd van Humanist; Calvijn. Deze drie
humanisten hadden veel kritiek op de
kerk: De kerk is niet bezig met het geloof,
maar met bijgeloof, rijkdom en macht.
1515 Karel V wordt koning van de Nederlanden
en voert een centralisatiepolitiek.
1543 De theorie van Copernicus dat de aarde
om de zon en haar eigen as draait wordt
gepubliceerd. Echter werd dit niet geloofd.
Johannes Kepler en Galileo Galilei
borduurde verder op zijn ideeën en verder
in de 17e eeuw werd zijn theorie
aanvaard. Mede door telescopen van
Galileo Galilei.
1555 Filips II, de zoon van Karel V, wordt
1
, koning van de Nederlanden. Hij ging door
met de centralisatiepolitiek onder luid
protest van de bevolking.
1555 De vrede van Augsburg: vorsten mogen
zelf bepalen of hun gebied Katholiek of
Protestants is. (Dit is een gevoelige
nederlaag voor de paus en de Duitse
keizer.
1559 - 1566 Margaretha van Parma, de halfbroer van
Filips II, is landvoogdes van de
Nederlanden, nadat Filips II de
Nederlanden ontvluchtte.
1566 De edelen overhandigen een smeekschrift
aan Margaretha van Parma, waarin ze
vroegen de kettervervolgingen te stoppen
en de oude privileges te respecteren.
Margaretha stemde hiermee in.
1566 Calvinisten durfde door de goedkeuring
van Margaretha hagenpreken te houden.
Uit een van deze hagenpreken ontstond
de Beeldenstorm. Als reactie hierop
stuurde Filips II de Spaanse hertog van
Alva naar de Nederlanden om de orde te
herstellen.
1568 - 1648 Het begin van de Nederlandse opstand
(Tachtigjarige oorlog).
1568 Slag bij Heiligerlee. Deze veldslag vormde
het begin van de Nederlandse opstand.
1572 De Geuzen nemen Den Briel in. Dit is de
eerste inname van de opstandelingen.
(per ongeluk, want ze waren gevlucht
vanuit Engeland).
1576 De Spaanse soldaten gingen muiten,
omdat zij geen soldij hadden gekregen.
1576 De Pacificatie van Gent. De opstandige
gewesten; Holland en Zeeland (de kern
van de opstand) sluiten vrede met de 15
andere gewesten die nog niet de opstand
hadden verklaard aan Spanje.
1579 De Unie van Atrecht. De zuidelijke
gewesten worden bang, want als zij tegen
de Katholieke Spanjaarden zouden blijven
vechten is de kans groot dat zij, de
2
, katholieke gewesten, ook protestant
zouden worden. Daarom stappen deze
drie gewesten uit de pacificatie van Gent.
1579 De Unie van Utrecht. De overige
gewesten besluiten om bij elkaar te blijven
en de Spanjaarden te verslaan.
1581 De gewesten wijzen Filips II af in het
Plakkaat van Verlatinghe.
1585 De Spanjaarden ondernemen nog wel
pogingen om de Nederlanden opnieuw te
heroveren en namen Antwerpen in.
1585 (Hc. GB) De Engelsen vestigen zich voor het eerst
in een buitenlandse kolonie in het
zogenaamde Roanoke in de
Amerikaanse staat Virginia. Dit ligt aan de
Amerikaanse oostkust.
1585 Amsterdam groeit uit tot de grootste
stapelmarkt van Europa. Hiervoor was dat
Antwerpen.
1588 Door een nieuwe oorlog tegen Engeland
werden verdere pogingen afgebroken.
1588 Koning Filips II van Spanje stuurt de
“onoverwinnelijke” Spaanse Armada
(legervloot) naar Engeland. Dit was omdat
Engeland Protestants was geworden en
de Spanjaarden zelf waren vurig
katholiek. Het lukt Engeland om de aanval
tegen te slaan, maar kan eerste kolonie in
Amerika niet behouden.
1588 Nederland gaat verder als de Republiek
der Zeven Verenigde Nederlanden. (De
gewesten zochten geen nieuwe
landsheer). Dit zijn de zeven gewesten die
de Unie van Utrecht trouw zijn gebleven.
1598 Het Edict van Nantes. De Franse
calvinisten krijgen in enkele Franse
steden godsdienstvrijheid.
17e eeuw (1600-1700) Opkomst van Plantagekoloniën
1602 De VOC wordt opgericht. De VOC was de
enige handelsmaatschappij uit de
Nederlanden die mocht handelen in Azië
en had daarmee een handelsmonopolie.
Zij richtte zich vooral op de
specerijenhandel uit Indië.
1609- 1621 Het Twaalfjarig Bestand
3
, 1620 (Hc.GB) Stichting van de Puriteinse nederzetting in
New Engeland. (De 13 Britse koloniën in
de VS). De Puriteinen wilden een hele
nieuwe calvinistische samenleving
starten. De Puriteinse die als eerst in
Noord-Amerika aankwamen waren de
zogenaamde Pilgrim Fathers. De
Puriteinse vluchtten in eerste instantie uit
Engeland, omdat ze bang waren vervolgd
te worden door de katholieke koning van
Engeland.
1621 De WIC wordt opgericht. De WIC hield
zich vooral bezig met de kaapvaart en de
handel met West Afrika en Amerika. De
WIC kreeg een staatsmonopolie. Ze
hielden zich bezig met de Driehoeks
handel.
1625 - 1675 De republiek is in deze tijd een
wereldmacht, vanwege de leidende en
centrale positie in de wereldeconomie.
1632 - 1704 De tijd van John Locke. Hij was een
verlichte denker en was voor een sociaal
contract; afspraken die gelden voor de
hele bevolking. Locke was voor de
natuurlijke rechten voor de mensen en die
moesten beschermt worden door de
overheid. (tijdvak 7)
1643 - 1715 Lodewijk XIV (de Zonnekoning), was de
koning van Frankrijk. Hij werd gezien als
absolute vorst. Hij besloot alles alleen,
stond zelf boven de wet en verminderde
de macht van de steden en de adel.
Iedereen moest volgens hem Katholiek
zijn. Er werd gezegd dat Lodewijk het
Droit Divin had. Het goddelijk recht om te
besturen.
1648 Spanje legt zich neer bij de Republiek der
Zeven Verenigde Nederlanden met de
vrede van Münster. Nederland is vanaf nu
onafhankelijk.
1660 (Hc.GB) The Royal African Company (ROC) wordt
opgericht. Zij kregen het monopolie voor
het Britse Rijk op handel met West-Afrika.
De handel in slavernij dus.
4
The benefits of buying summaries with Stuvia:
Guaranteed quality through customer reviews
Stuvia customers have reviewed more than 700,000 summaries. This how you know that you are buying the best documents.
Quick and easy check-out
You can quickly pay through credit card or Stuvia-credit for the summaries. There is no membership needed.
Focus on what matters
Your fellow students write the study notes themselves, which is why the documents are always reliable and up-to-date. This ensures you quickly get to the core!
Frequently asked questions
What do I get when I buy this document?
You get a PDF, available immediately after your purchase. The purchased document is accessible anytime, anywhere and indefinitely through your profile.
Satisfaction guarantee: how does it work?
Our satisfaction guarantee ensures that you always find a study document that suits you well. You fill out a form, and our customer service team takes care of the rest.
Who am I buying these notes from?
Stuvia is a marketplace, so you are not buying this document from us, but from seller stenjansen. Stuvia facilitates payment to the seller.
Will I be stuck with a subscription?
No, you only buy these notes for $3.23. You're not tied to anything after your purchase.
