De geo Aarde, systeem aarde. Havo SE CE Studieboek
Samenvatting De Geo systeem aarde havo 5. Er wordt per hoofdstuk antwoord gegeven op de deelvragen die aan het einde van het hoofdstuk staan. Deze samenvatting bevat hoofdstuk 1 t/m hoofdstuk 3.
Hoofdstuk 1 - Ons eiland in de ruimte:
Hoe en waarom verandert het uiterlijk van het aardoppervlak door de verschuiving
van aardplaten?
Hoe wordt de ouderdom van de aarde gemeten?
Ouderdomsbepaling is tijdsbepaling van oppervlakken. Je kunt op 2 verschillende manier de
ouderdom van de aarde meten :
- Absolute ouderdomsbepaling → Ouderdom van aardlagen uitgedrukt in jaren. Dit
kunnen ze bepalen door het radioactieve verval van gesteenten.
- Relatieve ouderdomsbepaling → Ouderdom van aardlagen uitgedrukt in tijdperken. Dit
kunnen ze bepalen door bijvoorbeeld de aanwezigheid van fossielen en organismen.
Je kan de ouderdomsbepaling zien op de geologische tijdschaal. Dit is de indeling van de 4,6
miljard jaren omvattende geologische geschiedenis van de aarde.
Hoe is de aardbol opgebouwd?
https://schooltv.nl/video/de-opbouw-van-de-aarde-een-vloeibare-bol-met-een-dun-korstje/playlist/180/#q=opbouw%20van%20de%20aarde
Binnenkern → Vast : Ondanks de hoge temperatuur toch vast door de hoge druk.
Buitenkern → Min of meer vloeibaar : De druk is lager dan in de binnenkern.
Binnenmantel → Vast.
Buitenmantel → Taai-vloeibaar / plastisch.
Aardkorst → Vast.
Er zijn 2 verschillende sferen :
- Lithosfeer → Deze wordt onderverdeeld in de continentale korst (graniet)
en de oceanische korst (basalt).
- Asthenosfeer → Dit is de vloeibare / plastische laag. Daardoor kunnen de platen van
de lithosfeer over de asthenosfeer glijden.
Wat is het actualiteitsbeginsel?
https://www.youtube.com/watch?v=lkJvf6CXR74
Eerst geloofden mensen in de catastrofetheorie → Doordat wetenschappers geen goede
verklaring konden vinden voor ingrijpende veranderingen aan het aardoppervlak, dachten
mensen dat ze vrij plotseling en op rampzalige wijze tot stand kwamen.
Later geloofden mensen in het actualiteitsbeginsel → Het heden is de sleutel tot het verleden.
Processen herhalen zich gedurende tijd.
, Welke bewijzen zijn er voor het bewegen van de aardplaten?
Alfred Wegener had 3 argumenten waarom hij dacht dat de aardplaten uit elkaar bewogen :
- Overeenkomst van fossielen → In landen met verschillende klimaten kwamen dezelfde
fossielen voor.
- Sporen van gelijktijdige vergletsjering → Hij vond sporen van vroegere ijskappen, maar
in dezelfde periode ontstonden tropische moerassen, dus het kon nooit dat heel
Nederland onder de ijskappen had geleefd.
- Rotsen die op elkaar aansloten.
Alfred Wegener had de theorie dat de continenten eerst 1 supercontinent was geweest
(Pangea) en dat de continenten dreven op iets in de diepe ondergrond wat vloeibaar was,
maar niemand geloofde hem, want niemand wist waar die drijvende kracht vandaan kwam.
Toen Wegener was overleden, kwamen er bewijzen die aantoonden dat zijn theorieën
misschien wel waar konden zijn:
- Door dieptemetingen in de oceaan werd ontdekt dat de oceaanbodem niet vlak is.
- Ze ontdekte dat de aardkorst onder de oceanen vrij jong is, maar ouder wordt hoe
meer je naar het oosten of westen gaat. Dit betekend dus dat de oceanische plaat
vanuit het midden groeit.
Waarom bewegen de platen?
https://schooltv.nl/video/platentektoniek-een-mariengeoloog-legt-uit-hoe-aardlagen-ontstaan-zijn/#q=%22platentektoniek%22
Platentektoniek → Processen waardoor platen
ontstaan, bewegen en ook weer verdwijnen.
In de mantel van de aarde zit stroperige massa
die magma wordt genoemd. Door het
temperatuurverschil tussen de mantel en de
aardkorst is die magma voortdurend in
beweging. Die bewegingen worden
convectiestromen genoemd. Convectiestromen
zorgen ervoor de de aardplaten gaan bewegen.
Welke drie bewegingen maken de platen?
https://schooltv.nl/video/hoe-ontstaan-vulkanen-aardplaten-bewegen-uit-elkaar/#q=divergent
https://www.youtube.com/watch?v=Qia1QxicoPo
https://www.youtube.com/watch?v=IKccoh__eds
https://www.youtube.com/watch?v=imcVfniRc8g
Divergent → Uit elkaar drijven van 2 oceanische platen.
De gevolgen hiervan zijn :
- De aardkorst ontstaat als het ware. Magma komt naar boven en stroomt als lava naar
twee zijden weg. Zo ontstaan onderzeese gebergteketens (mid-oceanische ruggen).
- Er ontstaan schildvulkanen.
- Schildvulkanen zijn effusief.
The benefits of buying summaries with Stuvia:
Guaranteed quality through customer reviews
Stuvia customers have reviewed more than 700,000 summaries. This how you know that you are buying the best documents.
Quick and easy check-out
You can quickly pay through credit card or Stuvia-credit for the summaries. There is no membership needed.
Focus on what matters
Your fellow students write the study notes themselves, which is why the documents are always reliable and up-to-date. This ensures you quickly get to the core!
Frequently asked questions
What do I get when I buy this document?
You get a PDF, available immediately after your purchase. The purchased document is accessible anytime, anywhere and indefinitely through your profile.
Satisfaction guarantee: how does it work?
Our satisfaction guarantee ensures that you always find a study document that suits you well. You fill out a form, and our customer service team takes care of the rest.
Who am I buying these notes from?
Stuvia is a marketplace, so you are not buying this document from us, but from seller ninajeltje. Stuvia facilitates payment to the seller.
Will I be stuck with a subscription?
No, you only buy these notes for $4.83. You're not tied to anything after your purchase.
