Hoofdstuk 4 (Doelstellingen en leerstofordening)
4.1 Doelstellingen aanvankelijk en voortgezet technisch lezen
Dit zijn doelen voor mondelinge taalonderwijs, schriftelijke taalonderwijs en taalbeschouwing. De
kerndoelen voor lezen gaan alleen over begrijpend en studerend lezen (van een leerling van groep 8
mag je verwachten dat het een tekst kan decoderen. Je kunt zeggen dat technisch lezen een
voorwaarde is voor het begrijpend lezen het kind is in staat tot technisch lezen). Het beheersen
van vaardigheden als auditieve analyse, klankpositie bepalen en visuele discriminatie zijn
voorwaarden voor aanvankelijk lezen.
4.1.1 Tussendoelen beginnende geletterdheid
Het gaat om aanvankelijk, technisch en begrijpend lezen. Je zult dit vaak moeten vaststellen d.m.v.
observatie. Er zijn een aantal doelen te stellen voor aanvankelijk lezen:
1. De leerlingen kennen 36 grafemen.
2. De leerlingen zijn in staat mkm-woorden direct te herkennen en kunnen een tekst op AVI-niveau 2
of AVI E3 vlot lezen.
3. De leerlingen beheersen de volgende deelvaardigheden: auditieve discriminatie, auditieve analyse,
auditieve synthese, temporeel ordenen, klankpositie bepalen, visuele discriminatie, visuele analyse,
visuele synthese, letterpositie bepalen en kennis van begrippen.
De eerste twee doelen zijn het meest belangrijk. De laatste is geen doel op zich. Als een kind kan
lezen met behulp van de elementaire leeshandeling, dan beheerst het de meeste deelvaardigheden.
Voor het toetsen van herkennen van woorden wordt veel gebruikgemaakt van de DrieMinutenToets.
De doelen moeten over het algemeen na 5 à 6 maanden leesonderwijs behaald zijn. Doelstellingen
voor een les aanvankelijk lezen moet je formuleren in termen van leesstrategieën, letterkennis en
deelvaardigheden.
4.2 Leerstofordening bij aanvankelijk lezen
Er zijn vijf criteria voor de leerstofordening van aanvankelijk lezen:
1) Klankzuiverheid van woorden: klankzuivere woorden zijn woorden waarin een foneem met een
normaal grafeem wordt weergegeven. Niet klankzuivere woorden, zijn bijv. woorden waar klanken
wegvallen (postbus) en woorden met een overgangsklank (help).
2) Structuur van woorden: aanvankelijk lezen begint met mkm-woorden, daarna ga je over op
mmkm- of mkmm-woorden. Daarna ga je over op voortgezet technisch lezen met de drie
medeklinkers en meerlettergrepige woorden.
3) Aantal letters van een grafeem: tweetekenklanken (ng) worden vaak in afzonderlijke letters
gelezen in het begin. Sommige methoden bieden eerst de tweetekenklanken aan en later pas de
afzonderlijke letters. De moeilijkste tweeletterklanken zijn ng en ch. Vaste lettercombinaties (aai,
eeuw) zijn lastig, omdat het niet gaat om de grafemen, maar om de klankcombinaties. Deze komen
pas aan de orde nadat de 36 grafemen bekend zijn bij de kinderen.
4) Auditieve en visuele verschillen: grafemen die op elkaar lijken of waarvan de klanken op elkaar
lijken, worden niet vlak na elkaar aangeboden. Dit om verwarring tussen de letters te voorkomen.
Sommige methoden bieden korte klanken (a, e, o) eerder aan dan lange klanken (aa, oo, ee), omdat
de korte klanken de basis vormen voor de lange klanken.
5) Bekendheid met een woord: bekende woorden zorgen ervoor dat de woorden makkelijker gelezen
kunnen worden. Om te automatiseren kun je minder bekende woorden gebruiken. Onzinwoorden
zijn niet aan te raden, omdat leerlingen een bevestiging krijgen, als zij een woord kennen, of ze het
goed gelezen hebben.
The benefits of buying summaries with Stuvia:
Guaranteed quality through customer reviews
Stuvia customers have reviewed more than 700,000 summaries. This how you know that you are buying the best documents.
Quick and easy check-out
You can quickly pay through credit card or Stuvia-credit for the summaries. There is no membership needed.
Focus on what matters
Your fellow students write the study notes themselves, which is why the documents are always reliable and up-to-date. This ensures you quickly get to the core!
Frequently asked questions
What do I get when I buy this document?
You get a PDF, available immediately after your purchase. The purchased document is accessible anytime, anywhere and indefinitely through your profile.
Satisfaction guarantee: how does it work?
Our satisfaction guarantee ensures that you always find a study document that suits you well. You fill out a form, and our customer service team takes care of the rest.
Who am I buying these notes from?
Stuvia is a marketplace, so you are not buying this document from us, but from seller nvvx. Stuvia facilitates payment to the seller.
Will I be stuck with a subscription?
No, you only buy these notes for $3.24. You're not tied to anything after your purchase.