Class notes
Burgerlijk procesrecht hoorcollege aantekeningen week 1 t/m 7
- Course
- Institution
- Book
Zeer uitgebreide en overzichtelijke hoorcollege aantekeningen week 1 t/m 7 (inclusief aantekeningen responsiecolleges).
[Show more]
Connected book
Book Title:
Author(s):
- Edition:
- ISBN:
- Edition:
Seller
Follow
nouridijker
Reviews received
Content preview
Burgerlijk procesrechtHC 1: inleiding (civiele) geschilbeslechting
>>>> Handelingsopties:
Welke opties zijn er?
Over juridische problemen kan men met elkaar onderhandelen en een volgende stap kan zijn het
inwinnen van juridisch advies (bijvoorbeeld: bij een advocaat, de rechtsbijstandverzekering en de
consumentenbond). Deze laatste stap wordt ondernomen, omdat men wil weten wat precies diens
rechten zijn in het geschil en omdat het inschakelen van een advocaat de toon zet in een geschil. Het
is daarnaast ook mogelijk om te kiezen voor publieke middelen of voor een klacht indienen. Daarnaast
kan gekozen worden voor inschakeling van een derde (hetzij door middel van bemiddeling of middels
een procedure in de vorm van een bindend advies, arbitrage of rechtspraak).
Op grond waarvan wordt deze keuze gemaakt?
De keuze wordt bepaald door welke opties er zijn, want inschakeling van een derde in de vorm van
bemiddeling, bindend advies en arbitrage berusten op een overeenkomst en daarom zijn ze alleen
mogelijk als dit is afgesproken tussen partijen. De keuze wordt voorts bepaald door het doel dat men
wil bereiken en welke van die opties de mogelijkheid biedt om dat daadwerkelijk te bereiken. Ook
moet bedacht worden wat het belang is bij elke optie en welke gevolgen dit heeft voor de relatie met
de wederpartij. Ook dient rekening gehouden te worden met de openbaarheid van de gekozen optie.
Tenslotte moet onderzocht worden wat de kosten zijn per optie.
>>>> De civiele procedure:
Functies van de civiele procedure:
De civiele procedure heeft een aantal functies:
- Conflictoplossing: het draagt bij aan de oplossing van het onderliggende conflict.
- Juridische geschilbeslechting: vaststellen van feiten en rechtsposities door de rechter.
- Rechtshandhaving en wetsuitlegging: als een zaak wordt voorgelegd aan de rechter en die
beslist hierover, dan wordt de norm bevestigd en maakt de rechter het mogelijk om de rechten
die worden ontleend aan het materiële recht te handhaven. Dit wordt het uitstralingseffect
genoemd: de vorming van het recht door de rechtspraak heeft een belangrijke rol.
o De toegang tot de rechter draagt bij aan de rechtstaat en de waarde van de rechten die
men heeft. Toegankelijk, effectief en betrouwbaar recht is belangrijk voor de rechtstaat,
omdat het recht pas functioneel is als het gehandhaafd kan worden. Dit wordt ‘de schaduw
van het recht’ genoemd.
- Titelverkrijging: via de rechter kan een titel tot gedwongen executie verkregen worden, omdat
de rechter het geweldsmonopolie bezit.
- Administratieve en toezichtsfunctie: wetstoepassing en bescherming.
Effect van het procesrecht op het conflict:
1
,Het procesrecht vertaalt een bepaalde situatie in de werkelijkheid in een juridische aanspraak
bestaande uit relevante regels en feiten. Daarnaast structureert het procesrecht het debat tussen
partijen met als doel het bereiken van een einduitspraak door de rechter (of een andere oplossing van
het geschil) binnen een redelijke termijn.
- Dit betekent dat het debat wordt toegespitst op juridische feiten (en niet op het geheel van
beleefde feiten) en dat de waarheidsvinding op een bepaald moment moet ophouden en dat
een keuze gemaakt moet worden. Echter, er moet wel altijd recht worden gedaan aan partijen.
- De rechter is – in tegenstelling tot andere geschilbeslechters – niet uit op een creatieve
oplossing voor het onderliggende conflict, want hij moet een op het recht gebaseerde
beslissing nemen in het juridische geschil.
Spanningen in het procesrecht:
De verschillende doelen en verschillende situaties die bij de rechter terechtkomen, leveren spanningen
op in het procesrecht.
- Waarheidsvinding en rechtshandhaving vs. autonomie van partijen en grenzen aan de actieve
rol van de rechter: in het oude procesrecht was lang het idee dat de continentale traditie
uitging van lijdelijkheid van de rechter, waardoor de partijautonomie overheerste. Dit is echter
veranderd aangezien er meer nadruk is komen te liggen op waarheidsvinding, waardoor de
rechter een actievere rol heeft.
- Grondigheid en uitputten van procedurele mogelijkheden vs. snelheid en tijdigheid: de
grondigheid van een procedure levert waarschijnlijk een betere procedure en uitkomst op,
maar het gaat wel ten koste van de snelheid.
- Rechtszekerheid en voorspelbaarheid vs. flexibiliteit en geschiktheid voor het concrete geval:
de rechtszekerheid wordt gediend door een voorspelbare procedure, maar hiertegenover
staat flexibiliteit om de procedure aan te passen aan het individuele geval.
- Maatwerk vs. standaardprocedure: dient de rechter zoals het is opgenomen in de wet geschikt
zijn voor alle procedures of moet er maatwerk geleverd worden? Door de rechter veel
bevoegdheid te geven om de procedure aan te passen aan het individuele geval kan ervoor
gezorgd worden dat één procedure in de wet geschikt is voor meerdere gevallen. Er kan echter
ook voor gekozen worden om verschillende typen geschillen onder te brengen in verschillende
procedures (bijvoorbeeld: dagvaardingsprocedure en verzoekschriftprocedure).
- Prijs/kwaliteitverhouding.
>>>> Beginselen van het procesrecht:
Internationale beginselen van procesrecht:
Recht op toegang tot de rechter (art. 6 EVRM):
Bij het vaststellen van burgerlijke rechten en verplichtingen heeft eenieder recht op een eerlijke en
openbare behandeling van zijn zaak binnen een redelijke termijn door een onafhankelijk en onpartijdig
gerecht dat bij de wet is ingesteld. Dit recht kan direct toegepast worden in de nationale rechtsorde,
waardoor de rechter een nationale regeling buiten toepassing laat als het in strijd is met art. 6 EVRM.
- Wanneer is bovenstaand artikel van toepassing? Bij het vaststellen van burgerlijke rechten en
verplichtingen.
- Waar heeft men recht op? Een eerlijke en openbare behandeling van zijn zaak binnen een
redelijke termijn door een onafhankelijk en onpartijdig gerecht dat bij de wet is ingesteld.
Eisen voortvloeiend uit art. 6 EVRM:
2
, - Eisen aan de structuur van de rechterlijke macht en de persoon van de rechter.
Ingesteld bij wet, onafhankelijk, onpartijdig.
- Eisen aan de toegang tot de procedure.
Juridische en praktische belemmeringen (bijvoorbeeld: immuniteit, recht op een tolk,
recht op rechtsbijstand, hoogte van de griffierechten).
- Eisen aan de procedure zelf.
Hoor en wederhoor, equality of arms, openbaarheid, redelijke termijn.
- Eisen aan de daadwerkelijke tenuitvoerlegging.
Daadwerkelijke tenuitvoerlegging en handhaving van rechten.
→ Voorbeeld: in EHRM M/ Malta gaat het over een oude dame, die regelmatig haar was aan een rekje
uit het raam hing. Haar onderbuurman had hier echter bezwaar tegen en hij wilde dat zij haar was
ergens anders ophing. Hij stapte hiervoor naar de rechter om een tijdelijke voorziening te vragen, die
haar verbood (in afwachting van de beslissing) haar was aan het rekje uit het raam op te hangen.
Tijdens de gerechtelijke procedure bleek dat de rechter familie was van de advocaat van de
onderbuurman en dat de rechter en die advocaat in onderling overleg de zitting hadden verplaatst
zonder de advocaat van de oude dame hiervan op de hoogte te brengen. De opgelegde tijdelijke
maatregel duurde in totaal zeven jaar, omdat pas na zeven jaar in de bodemprocedure uitspraak werd
gedaan. De oude dame heeft hier bezwaar tegen gemaakt en nadat alle nationale rechtsmiddelen
waren uitgeput, werd de zaak aanhangig gemaakt bij het EHRM. Gesteld werd dat het recht op een
eerlijk proces in de zin van art. 6 EVRM was geschonden.
- Het EHRM onderzoekt eerst of het artikel van toepassing is, dus of er sprake is van een geschil
over burgerlijke rechten en plichten. Nu het ging over de onafhankelijkheid en onpartijdigheid
van de rechter was sprake van een serieus geschil. Het EHRM bepaalde dat de voorlopige
maatregel onderworpen is aan art. 6 EVRM. Een voorlopige maatregel is onderworpen aan art.
6 EVRM als de maatregel in feite van doorslaggevend belang is voor het recht en de uitoefening
ervan. Het kan echter wel zo zijn dat in het geval van een voorlopige maatregel niet in alle
opzichten voldaan kan worden aan de vereisten voortvloeiend uit art. 6 EVRM en dat levert
dan geen strijd op met dat artikel.
Hoor en wederhoor (art. 19 Rv):
Krijgt men de gelegenheid om aan de rechter te vertellen wat de zaak precies inhoudt? Als de ander
dat doet, mag daarop gereageerd worden. Dit ziet op de communicatie tussen rechter en partijen.
Equality of arms:
Zijn de kansen om iets te zeggen vergelijkbaar met de wederpartij? Dit ziet op de communicatie tussen
de partijen onderling. Equality of arms betekent dat elke partij een redelijke mogelijkheid moet hebben
om zijn zaak te presenteren onder condities die hem niet op achterstand plaatsen.
→ Voorbeeld: in EHRM Korosec is bepaald dat contra-expertise van de wederpartij of een door de
rechter aangestelde deskundige nodig is voor een evenwicht, want het is niet mogelijk om gebruik te
maken van een deskundige van de wederpartij.
→ Voorbeeld: in EHRM Dombo Beheer gaat het over een eenmanszaak, die een gesprek onder vier
ogen had gehad met een bank over een lening. Later ontstond onenigheid over wat er precies was
3
, afgesproken. In het oude recht was partijgetuigenis niet toegestaan, dus de bankmedewerker (als
werknemer van de wederpartij) mocht wel getuigen en de directeur van Dombo Beheer mocht dit niet.
De vraag is of dit in strijd is met de equality of arms.
- Het EHRM stelt dat het niet aan het EHRM is om een specifieke regel (namelijk: het verbod op
partijgetuigenis) te beoordelen, maar het EHRM kijkt met name of de procedure in zijn geheel
eerlijk is. In dit geval was de specifieke regel in strijd met de equality of arms.
→ LET OP: dit leidde tot aanpassing van art. 164 Rv, waardoor partijgetuigenis niet langer
verboden is.
Motiveringsplicht (art. 121 GW).
Onafhankelijke en onbevooroordeelde rechter.
Recht op toegang tot de rechter (art. 47 EU-Handvest):
Eenieder wiens door het recht van de Unie gewaarborgde rechten en vrijheden zijn geschonden, heeft
recht op een doeltreffende voorziening in rechte. Dit recht heeft ook rechtstreekse werking en kan dus
direct toegepast worden binnen de Nederlandse rechtsorde, waardoor de rechter de nationale
regeling buiten toepassing moet laten als het in strijd is met art. 47 EU-Handvest.
- Wanneer is bovenstaand artikel van toepassing? Als door het recht van de Unie gewaarborgde
rechten en vrijheden zijn geschonden.
- Waar heeft men recht op? Een doeltreffende voorziening in rechte.
Nationale beginselen van procesrecht:
Volledigheids- en waarheidsplicht:
Plicht van partijen (art. 21 Rv):
Bevoegdheid van de rechter (art. 22 Rv):
Zeggenschap in de procedure:
Voortgang van de procedure (art. 20 Rv):
Inhoud van de procedure (art. 23 – 26 Rv):
Goede procesorde:
Dit is een koepelbegrip dat wordt gebruikt door de rechter om te bepalen of hij bepaalde handelingen
wel of niet toestaat.
>>>> Regelingen anders dan rechtspraak:
Art. 6 EVRM is niet van toepassing op alternatieven voor rechtspraak, want er wordt vrijwillig afstand
gedaan van toegang tot de rechter door te kiezen voor regelingen anders dan rechtspraak. Echter, op
grond van nationaal recht kunnen een aantal beginselen van toepassing worden verklaard op deze
alternatieve vormen.
Hoofdvormen geschillenbeslechting:
Er kunnen twee hoofdvormen van geschillenbeslechting onderscheiden worden:
4
The benefits of buying summaries with Stuvia:
Guaranteed quality through customer reviews
Stuvia customers have reviewed more than 700,000 summaries. This how you know that you are buying the best documents.
Quick and easy check-out
You can quickly pay through credit card or Stuvia-credit for the summaries. There is no membership needed.
Focus on what matters
Your fellow students write the study notes themselves, which is why the documents are always reliable and up-to-date. This ensures you quickly get to the core!
Frequently asked questions
What do I get when I buy this document?
You get a PDF, available immediately after your purchase. The purchased document is accessible anytime, anywhere and indefinitely through your profile.
Satisfaction guarantee: how does it work?
Our satisfaction guarantee ensures that you always find a study document that suits you well. You fill out a form, and our customer service team takes care of the rest.
Who am I buying these notes from?
Stuvia is a marketplace, so you are not buying this document from us, but from seller nouridijker. Stuvia facilitates payment to the seller.
Will I be stuck with a subscription?
No, you only buy these notes for $5.90. You're not tied to anything after your purchase.
Can Stuvia be trusted?
4.6 stars on Google & Trustpilot (+1000 reviews)
52510 documents were sold in the last 30 days
Founded in 2010, the go-to place to buy study notes for 14 years now