Summary
Samenvatting Probleem 1 ISBR
- Course
- Institution
Uitwerkingen ISBR probleem 1
[Show more]
Seller
Follow
bodriesen
Reviews received
Content preview
Probleem 11. Hoe verhoudt de Trias Politica zich tot het Nederlandse Staatsrecht?
Het gezag is verdeeld over verschillende organen, en elk orgaan heeft de ander nodig om zijn gezag
uit te voeren. Zo ontstaat er evenwicht en stabiliteit tussen de machten, dit is een stelsel van checks
and balances. Om dit te bereiken moet het gezag tussen verschillende organen worden verdeeld en
moeten zij ieder verantwoordingsplicht hebben.
Montesquieu schreef in zijn boek ‘De l’Esprit des Lois’ over het Engelse staatsstelsel die toen bestond
uit de koning, het parlement en de rechterlijke macht. Het parlement maakte de wetten, de koning
voerde deze uit en de rechterlijke macht controleerde of de koning wel handelde op grond van de
wet. Hij bepleitte dat de overheidstaken wetgeving, bestuur en rechtspraak niet in één hand moeten
berusten, dit wordt later de ‘trias politica’ genoemd.
- De essentie van de trias politica in Nederland is hetzelfde gebleven, maar in de loop der tijd is
de toepassing hiervan wel veranderd. De regering, die de wetten uitvoert, heeft nu een
bredere rol, in de Grondwet wordt dit ‘’bestuur’’ genoemd, dit houdt in het uitvoeren van
wetten en de zelfstandige taak (beslissen over budget, verdragen etc.).
- Ook zijn de organen in het huidige stelsel niet volledig gescheiden maar zijn ze afhankelijk
van elkaar, zij moeten elkaar controleren en in evenwicht houden.
- Verder is er nog de territoriale splitsing in het Nederlandse stelsel. Dit betekent dat organen
hun bevoegdheid overgeven aan gemeentelijke of provinciale organen. Zo wordt de macht in
het huidige stelsel ook verdeeld.
2. Wat zijn de kenmerken van een democratische rechtstaat?
Democratie:
1. Een democratie is niet denkbaar zonder vrije en geheime verkiezingen, met redelijke
tussenpozen, van het parlement. Burgers hebben passief en actief kiesrecht.
2. Er moet sprake zijn van openheid voor machtswisseling.
3. Het parlement dient een centrale rol te spelen in het staatsbestel.
Rechtsstaat materiële waarborgen:
1. De staat erkent dat individuen en particuliere instellingen een staatsvrije sfeer hebben.
2. Optreden van het bestuur dat voor de burger bezwarend is, moet berusten op een algemene
regel die de bevoegdheid van het desbetreffende orgaan omschrijft. (Legaliteitsbeginsel)
3. De regels waarin de bevoegdheden van een staatsorgaan zijn omschreven, moeten zijn
vastgesteld door een ander orgaan.
4. Geschillen tussen burger en staat moeten worden beslist door een onafhankelijke,
onpartijdige rechter.
Zes elementen van de rechtsstaat volgens Kortmann:
1. Het legaliteitsbeginsel
2. Er moet een algemene regel zijn die het overheidsoptreden ten opzichte van de burgers
rechtvaardigt.
3. De wetgevende en uitvoerende macht moeten niet in één hand berusten.
, 4. Het democratie principe is belangrijk voor een rechtsstaat. De belangrijkste wetgeving moet
door de kiezers zelf of de volksvertegenwoordiging worden gemaakt.
5. Rechtsbescherming tegen de overheid
6. Klassieke grondrechten
Grondregels van de democratische rechtsstaat:
1. Geen bevoegdheid zonder grondslag in de wet of Grondwet. Het handelen van ambtenaren
moet berusten op een wettelijke regeling, en hiermee ook in overeenstemming zijn.
Wanneer dit niet gebeurt kan de rechter de onrechtmatige beslissingen of daden achteraf
aantasten. De controle van rechters ligt vooral bij hogere rechters. Over het algemeen moet
een handelen waarbij dwang van sprake is berusten op een wettelijke regel. Het
legaliteitsbeginsel wordt vooral in formele zin nageleefd omdat de Staten-Generaal en
regering hun wetgevende bevoegdheid delegeert aan lagere instanties zoals alleen de
regering of individuele ministers.
2. Niemand kan een bevoegdheid uitoefenen zonder verantwoording schuldig te zijn of zonder
dat op die uitoefening controle bestaat.
a. De rechter wordt gecontroleerd door hogere rechters, en art. 122 Gw stelt dat de
regering, mits daarbij bepaalde vormen in acht zijn genomen, het recht van gratie
van straffen heeft. Hier is de Minister van Justitie en Veiligheid verantwoordelijk
voor.
b. Een handelend orgaan moet verantwoordelijkheid kunnen afleggen waarom het zijn
bevoegdheid al of niet heeft uitgeoefend en waarom het op deze manier heeft
moeten gebeuren. Vormen van verantwoordelijkheidsplicht:
i. Politieke verantwoordelijkheidsplicht
ii. Ambtelijke ondergeschiktheid
iii. Bestuurlijk toezicht
iv. Strafrechtelijke verantwoordelijkheid
v. Beroep
vi. Burgerlijke rechter
vii. Rechterlijke toetsing van wetgeving
3. Wat is de rol van de Staten-Generaal en hoe wordt die gekozen?
- Controle: De Staten-Generaal controleert de regering en wanneer er een groot verschil
bestaat tussen de meningen van de Staten-Generaal en de regering, gaat de mening van het
parlement voor.
- Samenwerking: Er is ook sprake van samenwerking tussen het parlement en de regering, het
parlement moet de argumenten van de regering ernstig overwegen en de regering moet
rekening houden met de wensen van het parlement. Beleid en wetgeving moeten ‘in
algemeen overleg’ worden vastgesteld.
- De werkzaamheden van de Eerste en Tweede kamer worden verder uitgewerkt in het
Reglement van Orde Eerste en Tweede Kamer.
Dualisme = de regering en Staten-Generaal hebben ieder hun eigen functie en daarmee hun eigen
verantwoordelijkheden. Scheiding tussen de wetgevende en de uitvoerende macht.
The benefits of buying summaries with Stuvia:
Guaranteed quality through customer reviews
Stuvia customers have reviewed more than 700,000 summaries. This how you know that you are buying the best documents.
Quick and easy check-out
You can quickly pay through credit card or Stuvia-credit for the summaries. There is no membership needed.
Focus on what matters
Your fellow students write the study notes themselves, which is why the documents are always reliable and up-to-date. This ensures you quickly get to the core!
Frequently asked questions
What do I get when I buy this document?
You get a PDF, available immediately after your purchase. The purchased document is accessible anytime, anywhere and indefinitely through your profile.
Satisfaction guarantee: how does it work?
Our satisfaction guarantee ensures that you always find a study document that suits you well. You fill out a form, and our customer service team takes care of the rest.
Who am I buying these notes from?
Stuvia is a marketplace, so you are not buying this document from us, but from seller bodriesen. Stuvia facilitates payment to the seller.
Will I be stuck with a subscription?
No, you only buy these notes for $3.18. You're not tied to anything after your purchase.
Can Stuvia be trusted?
4.6 stars on Google & Trustpilot (+1000 reviews)
51662 documents were sold in the last 30 days
Founded in 2010, the go-to place to buy study notes for 15 years now