1. Wat houden algemene beginselen van het behoorlijk bestuur
in?
De algemene beginselen van behoorlijk bestuur zijn de geschreven en
ongeschreven normen die een bestuursorgaan ‘’binden’’ bij het verrichten van
(rechts)handelingen. De algemene beginselen van behoorlijk bestuur geven
regels voor het ‘’verkeer’’ dat plaatsvindt tussen bestuursorganen en burgers,
bedrijven en instanties. Deze regels zijn gedeeltelijk gecodificeerd in wetgeving
in het Awb.
Drie beginselen van behoorlijk bestuur:
1. Ne bis in idem = niet twee keer voor hetzelfde vervolgd worden (vooral in
belasting en strafrecht)
2. Het evenredigheidsbeginsel = beginsel dat de gebruikte middelen in een
redelijke verhouding moeten staan tot het beoogde doel.
3. De norm dat hetgeen ten onrechte als betaling is ontvangen, dient te
worden terugbetaald
Beginselen van behoorlijk handelen
Algemene juridische beginselen.
Verzonnen door Van Gerven.
Zowel in privaat als publiekrecht
Onderscheid tussen:
o Machtsrelaties/verschillen (boven geschiktheid).
VB: Werkgever-werknemer. Leeftijdsdiscriminatie bij
sollicitatie – bezwaar gebaseerd op gelijkheidsbeginsel
(Oordeel Commissie Gelijke Behandeling niet bindend)
o Wedekerigheidsrelaties (gelijkwaardige partijen)
Algemene beginselen van behoorlijk bestuur
De beginselen spelen een rol in de verhouding tussen bestuur en burger. De
dynamiek die de rechtsbeginselen in het recht teweeggebracht hebben, komt
vervolgens tot uiting in de verhouding tussen rechter en overheidsbestuur. De
rechter die toetst aan ongeschreven beginselen, tast daarmee de macht van het
bestuur aan. Verlies aan macht voor het openbare bestuur betekent in deze
context toename van macht bij de rechter. Bestuur en de rechter staan soms in
ingewikkelde verhoudingen tot elkaar.
De algemene beginselen van behoorlijk bestuur worden ingedeeld in:
1. Formele beginselen -> deze hebben betrekking op de vorm en
procedure: de voorbereiding van besluiten, de wijze van besluitvorming en
de inkleding of inrichting van besluiten.
a. Het formele zorgvuldigheidsbeginsel -> de beschikkende
ambtenaren moeten alle relevante informatie inwinnen en de
betrokkene daarop horen. Tevens moet een aanvrager van het
besluit de juiste weg worden gewezen.
b. Het beginsel van fairplay -> elke schijn van partijdigheid moet
worden vermeden en de burgers mogen geen mogelijkheden
worden ontnomen voor zijn belang op te komen door een overigens
volgens de letter van de wet toegestane handelwijze.
, c. Het beginsel van kenbare motivering -> het bestuur moet inzicht
verschaffen in de door hem gevolgde gedachtegang, dat wil zeggen
dat de motivering niet onbegrijpelijk of inconsistent mag zijn.
d. Het beginsel van draagkrachtige motivering -> de gegeven
motivering dient de beslissing te kunnen dragen. Een beslissing is
bijvoorbeeld onvoldoende gemotiveerd als deze uitsluitend bestaat
uit het herhalen van wetteksten.
2. Materiële beginselen -> stellen eisen aan de inhoud van een
bestuursbesluit.
a. Het materiële rechtszekerheidsbeginsel (vertrouwensbeginsel) -> de
overheid dient opgewekte verwachtingen te honoreren. Slechts bij
dringende noodzaak kan zij opgewekte verwachtingen schenden.
Hiervoor moet het bestuursorgaan wel een concrete toezegging
hebben gedaan.
b. Het gelijkheidsbeginsel -> Gelijke gevallen dienen gelijk te worden
behandeld en ongelijke verschillend te worden behandeld naar de
mate van het verschil.
c. Het materiële zorgvuldigheidsbeginsel -> een beslissing moet
voldoende overwogen tot stand zijn gekomen, dat wil zeggen dat
alle in aanmerking komende belangen moeten worden afgewogen
en dat zij daarbij het juiste gewicht krijgen toegekend.
d. Het verbod van détournement de pouvoir -> De overheid mag haar
bevoegdheden niet kennelijk voor een ander doel gebruiken dan
waarvoor deze bevoegdheden haar zijn gegeven.
e. Het verbod van willekeur -> De overheid moet bij afweging van de
betrokken belangen in redelijkheid tot haar beslissing hebben
kunnen komen.
Er wordt verschillend over de reikwijdte van het legaliteitsbeginsel gedacht:
Volgens positief recht -> Legaliteitsbeginsel heeft een beperkte reikwijdte.
Volgens jurisprudentie -> Grotere reikwijdte legaliteitsbeginsel.
2. Hoe verhouden de taak van het bestuur en de rechter tot
elkaar?
Rechtsbeginselen in het bestuursrecht zijn uitgegroeid tot een perspectief van
een rechtvaardige verhouding tussen overheid en de burger. De rechter toetst
aan ongeschreven beginselen en tast daarmee de macht van het bestuur aan.
Volgens art. 8:77 lid 2 Awb moet de rechter bij gegrondverklaring van het beroep
aangeven welke geschreven en ongeschreven rechtsregel, of welk algemeen
rechtsbeginsel geschonden is. Hiermee wil de wetgever rechtszekerheid
garanderen en rechtsontwikkeling bevorderen.
Het legaliteitsbeginsel is de basis van het bestuursoptreden. Het
legaliteitsbeginsel vereist dat het bestuur voor het nemen van besluiten een
bevoegdheid ontleent aan de wet. De rechter heeft steeds de controlerende taak.
Hij legt het legaliteitsbeginsel, het gelijkheidsbeginsel en het beginsel van
rechtszekerheid ten grondslag aan zijn controlerende taak op de bestuurlijke
besluitvorming.
The benefits of buying summaries with Stuvia:
Guaranteed quality through customer reviews
Stuvia customers have reviewed more than 700,000 summaries. This how you know that you are buying the best documents.
Quick and easy check-out
You can quickly pay through credit card or Stuvia-credit for the summaries. There is no membership needed.
Focus on what matters
Your fellow students write the study notes themselves, which is why the documents are always reliable and up-to-date. This ensures you quickly get to the core!
Frequently asked questions
What do I get when I buy this document?
You get a PDF, available immediately after your purchase. The purchased document is accessible anytime, anywhere and indefinitely through your profile.
Satisfaction guarantee: how does it work?
Our satisfaction guarantee ensures that you always find a study document that suits you well. You fill out a form, and our customer service team takes care of the rest.
Who am I buying these notes from?
Stuvia is a marketplace, so you are not buying this document from us, but from seller bodriesen. Stuvia facilitates payment to the seller.
Will I be stuck with a subscription?
No, you only buy these notes for $3.26. You're not tied to anything after your purchase.