Class notes
Pijn en pijngeleiding
- Course
- Institution
Duidelijke uitwerking over soorten pijn en de verwerking van pijn in het zenuwstelsel
[Show more]
Seller
Follow
Dyanne
Reviews received
Content preview
maandag 3 februari 2014Pijn
Is een onaangename sensorische en/of emotionele ervaring, die in verband wordt gebracht met
bestaande of dreigende weefsel beschadiging of wordt beschreven in termen van
weefselschade.
Pijn is zowel een gewaarwording (bewustwording van een prikkel die pijn veroorzaakt) als een
emotionele ervaring.
Niveaus van pijn
A. Noxische prikkels: Prikkels die leiden tot weefselschade (fysisch (hamer), chemisch
(zuur) of biologisch (bacterie))
B. Nociceptie: Omzetting van noxische prikkels in zenuwactiviteit.
C. Pijnbeleving: Subjectief gevoel van pijn. Emotionele beleving (lijden) of Pure "sensatie"
van pijn.
D. Pijngedrag: Waarneembaar gedrag zoals klagen, mimiek en houding of vegetatieve
reacties zoals verhoogde hartslag, bloeddrukverandering of zweetproductie.
Dimensies binnen de pijnervaring
A. Sensorisch-discriminatief: Locatie, duur en intensiteit van pijn.
B. Affectief-motivationeel: Onaangenaamheid van pijn en angst gerelateerd aan pijn.
C. Cognitief-evaluatief: Aandachtsprocessen, evaluatie/interpretatie van pijn, gedragsplanning.
Basisvormen van pijn
1a. Somatogeen: Ontstaan vanuit soma (het lichaam). Hete aanraking van iets.
Oorsprong: Huid of bewegingsapparaat (botten, spieren, gewrichten, ligamenten etc.)
Aard: Goed gelokaliseerd en vaak scherp. Vaak op te wekken door aanraken en of bewegen.
1b. Viscerogeen: Zoals een hartaanval.
Oorsprong: Interne organen in lichaamsholtes: borst-, buik- en bekkenholte.
Aard: Vaak slecht gelokaliseerd, vage diepe pijn, soms kramp/koliek, vaak reffered pain.
Reffered pain: Pijn die je voelt op een andere plek dan waar het probleem zich afspeelt.
Dit komt doordat er 2 zenuwen op dezelfde synaps aansluiten in het ruggenmerg (convergentie).
De meeste prikkels van deze 2 komen vaak van de huid, waardoor de prikkels die vanaf het hart
komen als huidprikkel worden waargenomen in de hersenen.
2. Neurogeen: Iets aan de hand in zenuwstelsel, zoals een tumor die op een zenuw drukt.
Oorsprong: Perifere of centrale zenuwstelsel.
Aard: Vaak stekend, schietend, brandend of als elektrische schok. Eventueel met symptomen
van disfunctie: overgevoeligheid, tintelingen, doof gevoel, sensorische/motorische uitval.
Paressthesien zijn bijgevoelens.
3. Psychogeen: Vanuit de psyche ontstaan. Als je afgeleid wordt, voel je de pijn minder.
Hoofdpijn, nekpijn en buikpijn.
Dualiteit van de pijn
Primaire pijn: Scherp, kort, goed gelokaliseerd. Gaat via A-deltavezels.
1
, maandag 3 februari 2014
A-deltavezels zijn wel gemyeleniseerd, maar niet super snel. De ervaring is in het begin niet erg
heftig, vervolgens komt de pijn opzetten die over een groter deel prikkels opneemt/afvoert.
Primaire pijn
• Eerst, felle pijnscheut.
• Scherp
• Kortdurend
• Goed gelokaliseerd
• Korte, felle reflexreactie
• Accent op sensorisch-onderscheidende, cognitieve en evaluatieve aspecten van pijn.
• Via snelle A-delta vezels
• Lateraal in ruggenmerg, ascenderend met relatief weinig synapsen.
• Lateraal systeem: Tractus neospinothalamicus. Een baan die van het ruggenmerg (de spino)
naar de thalamus (thalamicus) gaat. Neo=nieuw, dit is dus een snelle baan.
• Bestemming in de hersenen is onder andere de somatosensorische hersenschors.
Secundaire pijn: Laat, zeurend, diffuus, emotioneel. Gaat via C-vezels. Deze vezels zijn niet zo
snel.
Secundaire pijn
• Later beginnend
• Dof, zeurend, brandend
• Langduriger
• Diffus gelokaliseerd
• Accent op emotionele aspecten van pijn: lijden veroorzakend, vervelend, moeilijker te
verdragen.
• Via langzamere C-vezels.
• Meer mediaal in ruggenmerg, ascenderend met relatief veel synapsen.
MAS: Multisyntic ascending system: zich voortzettend in formatio reticularis.
Paleospinothalamicus: is hetzelfde als de andere baan naar de thalamus, alleen zijn dit
de C-vezels.
• Bestemming in de hersenen is onder andere het formatio reticularis en limbisch systeem.
Pijnvezels
Speciale vezels: C-vezels en A-deltavezels.
Prikkels zijn nog geen pijn, maar actiepotentialen.
Fylogenetisch oudere vezels zijn relatief langzaam en onnauwkeurig, dit komt doordat deze
vezels ongemeyeliniseerd zijn en veel synapsen hebben. Deze gaan via het mediale systeem
naar de hersenen.
Fylogenetisch jonge vezels zijn relatief snel en nauwkeurig, deze gaan via het laterale systeem
naar de hersenen.
De primaire pijn gaat via het laterale systeem: Via de tractus neospinothalamicus.
2
, maandag 3 februari 2014
1. Spinoreticulaire neuronketens: Multisynaptisch netwerk in centrale grijze stof; longitudinale
uitbreiding van informatie; basisactiviteit gemoduleerd door input.
2. Propriospinale systemen: Intersegmentale verbindingen rondom grijze stof; o.a. tractus van
Lissauer (naast de achterhoorn): Bevat vooral nociceptieve afferenten; hierdoor multisegmentale
uitbreiding van pijn mogelijk (secundaire hyperalgesie. Hyperalgesie = overgevoeligheid voor
pijnprikkels).
3. Paleo-spinothalamische baan: Naar vooral formatio-reticularis in hersenstam en mediale
thalamus; snellere verbinding naar “emotionele as”: waarde voor survival.
4. Neo-spinothalamische baan: Naar laterale thalamus; vandaar verder naar o.a.
somatosensorische cortex; duidelijke somatotopische ordening; nauwkeurigheid in tijd en ruimte
(primaire pijn).
5. Dorsale systeem: Via achterstrengen in RM; voor gnostische sensibiliteit (fijne tast etc.); ook
bijdragend aan discriminatie/kleuring van pijn (lokalisatie & aard); mediaal deel registreert ook
nociceptie uit ingewanden.
C-vezels gaan naar de mediale thalamus en zorgen voor arousal (activiteitsniveau, dat je alert
wordt). Ze gaan verder naar het limbisch systeem. De pijlen naar de basale kernen, hebben ook
te maken met automatische motoriek, denk aan mimisch of basaal gedrag bij pijn. De laterale
thalamus daar vindt overschakeling plaats naar de uiteindelijke projectie in de sensibele cortex.
De hypothalamus regelt de hartslag etc. De sympathicus en bijniermerg staan onder toezicht
van deze hypothalamus.
Laminae van Rexed
Innocuous: Prikkels die geen beschadiging brengen.
3
The benefits of buying summaries with Stuvia:
Guaranteed quality through customer reviews
Stuvia customers have reviewed more than 700,000 summaries. This how you know that you are buying the best documents.
Quick and easy check-out
You can quickly pay through credit card or Stuvia-credit for the summaries. There is no membership needed.
Focus on what matters
Your fellow students write the study notes themselves, which is why the documents are always reliable and up-to-date. This ensures you quickly get to the core!
Frequently asked questions
What do I get when I buy this document?
You get a PDF, available immediately after your purchase. The purchased document is accessible anytime, anywhere and indefinitely through your profile.
Satisfaction guarantee: how does it work?
Our satisfaction guarantee ensures that you always find a study document that suits you well. You fill out a form, and our customer service team takes care of the rest.
Who am I buying these notes from?
Stuvia is a marketplace, so you are not buying this document from us, but from seller Dyanne. Stuvia facilitates payment to the seller.
Will I be stuck with a subscription?
No, you only buy these notes for $6.14. You're not tied to anything after your purchase.
Can Stuvia be trusted?
4.6 stars on Google & Trustpilot (+1000 reviews)
83225 documents were sold in the last 30 days
Founded in 2010, the go-to place to buy study notes for 14 years now