Summary
Samenvatting Sociologie: Niemand is een eiland, ISBN: 9789463792622 Sociologie
- Course
- Institution
- Book
Deze samenvatting bevat al de te kennen leerstof voor het examen sociologie.
[Show more]
Connected book
Book Title:
Author(s):
- Edition:
- ISBN:
- Edition:
Seller
Follow
merelvanhove
Content preview
sociSOCIOLOGIE
Hogeschool Gent, academiejaar 20-21
Merel Vanhove
Sociologie M. Vanhove 0
,INHOUDSTAFEL
Ik en de samenleving............................................................................................................................................... 1
Op ontdekkingstocht door het bekende gebied? .......................................................................................... 1
De samenleving als een speelveld................................................................................................................... 1
Het dagelijkse leven door de bril van de socioloog ......................................................................................... 2
Over eten en drinken .................................................................................................................................. 3
Over sport ................................................................................................................................................... 3
Over lifestyle en lijstijl ................................................................................................................................. 3
Over liefde ................................................................................................................................................... 3
Contingent maar niet arbitrair? .................................................................................................................. 4
Een stap verder ............................................................................................................................................... 4
Echtscheiding .............................................................................................................................................. 4
Zelfdoding ................................................................................................................................................... 5
Arbeid .......................................................................................................................................................... 5
Ziekte en dood ............................................................................................................................................ 6
Een eerste definitie van sociologie ................................................................................................................. 7
samenvatting................................................................................................................................................... 7
De samenleving is een veld van tegensgestelde krachten ............................................................................. 8
Individu en samenleving: een strijd van goed tegen kwaad ........................................................................... 9
De samenleving: een vat vol mogelijkheden en beperkingen ...................................................................... 10
Solidariteit versus strijd................................................................................................................................. 11
Solidariteit en cohesie ............................................................................................................................... 11
Strijd en conflict ........................................................................................................................................ 13
Ongelijkheid versus gelijkheid ....................................................................................................................... 14
samenvatting................................................................................................................................................. 15
Welk nut heeft de sociologie? .................................................................................................................... 16
De sociologie, een wetenschap als (g)een ander? ........................................................................................ 16
Er is meer wetenschap onder de zon dan enkel de natuurwetenschap ....................................................... 17
Een socioloog onderzoekt sociale feiten ....................................................................................................... 18
Wat brengt de sociologie bij ons? ................................................................................................................. 18
De sociologie: een van de huizen op het plein van de samenleving, met verschillende kamers en de
bijhorende ramen ......................................................................................................................................... 19
welk nut heeft de sociologie voor een professionele bachelor? .................................................................. 19
samenvatting................................................................................................................................................. 19
De ene bril is de ander niet ......................................................................................................................... 20
We dragen allemaal een bril! Over selectieve waarneming ......................................................................... 20
Sociologie M.Vanhove 0
, Referentiekaders ........................................................................................................................................... 21
Het breekpunt tussen common sense en wetenschap ................................................................................. 24
samenvatting................................................................................................................................................. 24
sociologische blokken en bouwsels ...................................................................................................................... 25
blokken uit de sociologische blokkendoos .................................................................................................. 25
sociaal handelen............................................................................................................................................ 25
interactie en communicatie .......................................................................................................................... 26
interactie ................................................................................................................................................... 26
communicatie: verbaal en niet-verbaal .................................................................................................... 28
de impact van sociale media op de communicatie ................................................................................... 29
sociale relaties en posities, sociale rol en status........................................................................................... 29
sociale relaties ........................................................................................................................................... 29
sociale posities .......................................................................................................................................... 30
de sociale status ........................................................................................................................................ 31
de sociale rol ................................................................................................................................................. 31
rollenstellen en rolconflicten .................................................................................................................... 32
de stabiliteit van rollenstellen ................................................................................................................... 33
rolattributen en statussymbolen .................................................................................................................. 33
een netwerk is geen groep ......................................................................................................................... 34
sociale netwerken ......................................................................................................................................... 34
netwerken zijn kanalen waarlangs sociale geoderen (kunnen) stromen .................................................. 35
enkele kenmerken van netwerken ............................................................................................................ 36
groepen ......................................................................................................................................................... 37
een typologie als uitgangspunt ................................................................................................................. 38
sociale categorie ....................................................................................................................................... 38
het samenzijn ............................................................................................................................................ 38
primaire groepen ...................................................................................................................................... 39
de collectiviteit .......................................................................................................................................... 39
referentiegroepen ......................................................................................................................................... 40
vergelijkende referentiegroepen of comparatieve referentiegroepen .................................................... 40
normatieve referentiegroepen ................................................................................................................. 41
groepen tussen conflict en solidariteit .......................................................................................................... 41
sociale beweging ........................................................................................................................................... 42
moderne samenlevingen zijn altijd multicultureel ...................................................................................... 43
door de ogen van de anderen ....................................................................................................................... 43
waarvoor staat cultuur .................................................................................................................................. 43
cultuur met een grote en een kleine c .......................................................................................................... 43
Sociologie M. Vanhove 1
, cultuur: een patroon van waarden, normen, doeleinden en verwachtingen ............................................... 44
waarden .................................................................................................................................................... 45
normen ...................................................................................................................................................... 45
doeleinden ................................................................................................................................................ 45
verwachtingen ........................................................................................................................................... 46
de ene cultuur is de ander niet ..................................................................................................................... 46
verschillen tussen ‘hoge’ en ‘lage’ cultuur ................................................................................................ 46
verschillen tussen samenlevingen ............................................................................................................. 47
verschillen binnen samenlevingen: dominante en gedomineerde culturen, tegenculturen en subculturen
................................................................................................................................................................... 49
instituties en instutionalisering ..................................................................................................................... 49
levenslang leren – om in het gareel te lopen? ............................................................................................ 51
cultuur wordt aangeleerd ............................................................................................................................. 51
waartoe dient socialisatie? ........................................................................................................................... 51
primaire, secundaire en tertiaire socialisatie ................................................................................................ 52
differentieële socialisatie .............................................................................................................................. 54
over beïnvloeding, gezag en macht .............................................................................................................. 55
gezag ......................................................................................................................................................... 56
macht ........................................................................................................................................................ 56
over machtsbronnen en elites .................................................................................................................. 57
machtsmiddelen ........................................................................................................................................ 58
conformisme: gedrag zoals het hoort? ......................................................................................................... 58
sociale controle en sociale sancties .............................................................................................................. 58
de spanning tussen cultureel aanvaarde doelstellingen en middelen: Mertons typologie .......................... 59
meer over deviantie ...................................................................................................................................... 60
verklaringen voor deviantie ...................................................................................................................... 60
functies van deviantie ............................................................................................................................... 62
sociale ongelijkheid en sociale klassen ................................................................................................................. 63
ongelijkheid is van alle tijden ..................................................................................................................... 63
ongelijkheid en andere soorten van verschillen: een raamwerk .................................................................. 63
4 soorten van sociale verschillen .................................................................................................................. 64
sociale differentiatie ................................................................................................................................. 64
sociale fragmentering ............................................................................................................................... 64
sociale ongelijkheid ................................................................................................................................... 64
sociale uitsluiting....................................................................................................................................... 65
de inkomensongelijkheid: van Pen tot Piketty .............................................................................................. 65
slavernij, standen en kasten.......................................................................................................................... 65
Sociologie M. Vanhove 2
, is een ongelaagde samenleving mogelijk? ................................................................................................ 66
de slavernij ................................................................................................................................................ 66
schema ...................................................................................................................................................... 66
de standensamenleving ............................................................................................................................ 66
de kastensamenleving ............................................................................................................................... 67
de klassenmaatschappij: 3 modellen ............................................................................................................ 67
sociale mobiiteit ............................................................................................................................................ 68
mobiliteit: soorten en de meting van mobiliteit ....................................................................................... 69
sociale klassen ............................................................................................................................................ 70
over maatschappelijke veranderingen .................................................................................................................. 71
ook een film is een opeenvolging van stiltes .............................................................................................. 71
denken in dichotomieën ............................................................................................................................... 71
denken in meervoud ..................................................................................................................................... 71
endogene en exogene factoren .................................................................................................................... 72
niveaus van sociale verandering ................................................................................................................... 72
modernisering ............................................................................................................................................... 73
structurele differentiatie ............................................................................................................................... 73
enkele differentiatieprocessen ................................................................................................................. 73
de paradox van structurele differentiatie: schaalverkleining en schaalvergroting ................................... 74
rationalisering ............................................................................................................................................... 74
voorbeelden van rationalisering ............................................................................................................... 74
de paradox van rationalisering: pluralisering en generalisering ............................................................... 75
individualisering ............................................................................................................................................ 75
de paradox van individualisering .............................................................................................................. 75
domesticering van de natuur ........................................................................................................................ 76
de paradox van domesticering .................................................................................................................. 76
Sociologie M. Vanhove 3
,IK EN DE SAMENLEVING
OP ONTDEKKINGSTOCHT DOOR HET BEKENDE GEBIED?
Samenleving → bevat veel en uiteenlopende samenlevingsverbanden waarvan we deel uitmaken
Sociologen zijn producten van de samenleving en die samenleving is een objectieve werkelijkheid → boek
tussen de 2 (sociaal en menselijk product)
Sociologie = ‘samenlevingskunde’
- Sociologen hebben interesse in:
o Hoe leven mensen samen in allerhande sociale verbanden?
o Wat zijn de kenmerken van die samenlevingsverbanden?
o Door welke wetmatigheden worden ze gestuurd?
- Sociale interactie en handelen binnen de samenleving
- Orthopedagogen in de samenleving
➔ Deel uitmaken van het sociaal leven – in constante interactie met cliënten, collega’s, … -
gevoeligheid voor wat leeft in de maatschappij
- Socius (metgezel) + logos (kennis, kunde, wetenschappen, wetten)
- Verschillende niveaus van samenlevingsverbanden: micro, meso, macro
DE SAMENLEVING ALS EEN SPEELVELD
Spellen: achter formele spel andere, informele spellen → wat we zien of horen vaak vertoning
- Lijnen: buiten de lijnen, schikken zich niet naar regels, horen niet bij de groep
➔ Sociaal handelen, sociale relaties, posities, rollen en status, interactie en communicatie,
verwachtingen, …
Positie: niet iedereen kan aanspraak maken voor positie → sommige mensen in de samenleving ervaren
drempels
- Wanneer men zich niet gedraagt volgens de regels krijgt men een andere positie (zowel formele als
informele regels)
regels: wetten en gedragsregels, geboden en verboden, regels en taboes… verschillend naar plaats en tijd
- Lijnen bakenen verschillende zones af waarin, conform de regels, sommige handelingen wel zijn
toegelaten en andere niet
- In samenleving regels voor publieke en particuliere ruimtes, wat je doet op straat en binnenshuis, …
Taakverdeling: posities zijn gekoppeld aan een taakverdeling (specifieke rollen bij specifieke posities)
- Men heeft verwachtingen van personen binnen bepaalde beroepen
Waardering: ene beroep meer waardering dan ander beroep, maar ondanks lagere waardering even belangrijk
voor goede werking van de samenleving
Communiceren : we houden rekening met hoe anderen zich gedragen, vergaderen, wanneer we
rondwandelen, bellen, …
Leiders: formele (via officiële kanalen komt men in deze positie terecht) en informele leiders
- Vaak formele leiders meest gezag
- Conflicten tussen formele en informele leiders maken deel uit van dagelijks leven van elke organisatie
Macht: leiders en leden vaak eigen agenda, (veel individuele personen willen macht bereiken)
Sociologie M.Vanhove 1
, Tribune: meest geschikte positie socioloog
- Neutrale waarnemers bekijken alles met nodige afstandelijkheid
- Ze houden zich bij de feiten, observeren deze feiten, ze analyseren de feiten en zoeken verklaringen
voor wat er zich afspeelt
Spelers: actoren → mensen, organisaties, instituties, structuren, …
Speelveld: samenleving(sverbanden) en de temporelel en sociale ruimte rond het speelveld
Spelregels zorgen voor nodige zekerheid en bescherming → dan heb je pas vrijheid
HET DAGELIJKSE LEVEN DOOR DE BRIL VAN DE SOCIOLOOG
Sociologische verbeelding = imaginatie
= het vermogen om afstand te nemen van onze dagelijkse levens en er anders naar te kijken, los van
de vertrouwde routines en met een frisse blik (Mills, 1959)
- Sociale structuur
o Geheel van relaties van de persoon, instituties, …
o Bepaald door de maatschappelijke organisatie België aan begin 21ste eeuw → voorlopig
eindresultaat van historische ontwikkeling
- Biografie = levensloop
o Keuzes, kenmerken, welke mensen bevolken samenleving, …
o Alles wat mensen ervaren
o Bv verwerven diploma, werk verliezen, gezin beperken tot 2 kinderen, …
o Men zoekt voor deze gebeurtenissen een verklaring
▪ Beantwoorden door sociologische verbeelding: gebeurtenissen die leven van
mensen typeren zien vanuit een ruimer geheel waarbinnen mensen met elkaar
samenleven
o Ondergaat invloed van het geheel van sociale relaties waarvan wij deel uitmaken = sociale
structuur
o Sociale structuur bepaald biografie (zelf resultaat historisch proces
o Gebeurtenissen van individuele biografie nier zo induvidueel
▪ Persoonlijke prolemen hebben sociale dimensie (beïnvloed door soort samenleving
→ resultaat gebeurtenissen uit verleden)
- Geschiedenis
o Historisch verloop bepaald uitzicht specifieke sociale structuur → ‘historisch geheugen’
(voorbeelden in extra documentje op chamilo)
Schemaatje:
Biografie
Bepaald uitzicht
Geschiedenis sociale structuur
Sociologie M. Vanhove 2
The benefits of buying summaries with Stuvia:
Guaranteed quality through customer reviews
Stuvia customers have reviewed more than 700,000 summaries. This how you know that you are buying the best documents.
Quick and easy check-out
You can quickly pay through credit card or Stuvia-credit for the summaries. There is no membership needed.
Focus on what matters
Your fellow students write the study notes themselves, which is why the documents are always reliable and up-to-date. This ensures you quickly get to the core!
Frequently asked questions
What do I get when I buy this document?
You get a PDF, available immediately after your purchase. The purchased document is accessible anytime, anywhere and indefinitely through your profile.
Satisfaction guarantee: how does it work?
Our satisfaction guarantee ensures that you always find a study document that suits you well. You fill out a form, and our customer service team takes care of the rest.
Who am I buying these notes from?
Stuvia is a marketplace, so you are not buying this document from us, but from seller merelvanhove. Stuvia facilitates payment to the seller.
Will I be stuck with a subscription?
No, you only buy these notes for $8.14. You're not tied to anything after your purchase.
Can Stuvia be trusted?
4.6 stars on Google & Trustpilot (+1000 reviews)
67232 documents were sold in the last 30 days
Founded in 2010, the go-to place to buy study notes for 14 years now