Personenbelasting
DEEL 1: Basisbeginselen
Hoofdstuk 1: Begrip en kenmerken van de belasting
De “belasting” = "bijdrage" gebaseerd op een wet van algemeen belang, wordt van u verwacht.
= Een bijdrage die volgens bepaalde rechtsregels door een overheid wordt opgelegd met als doel het
verzamelen van financiële middelen die nodig zijn om uitgaven te doen in het algemeen belang en voor
zover die bijdrage bij wet (decreet, besluit ...) als belasting wordt erkend.
Doel: financieren van uitgaven van algemeen belang + dwingend karakter.
Niet per se een financiële bijdrage. Niet altijd van financiële aard.
Georganiseerde uitgaven van de overheid.
Er is bepaald systeem waarbij bepaalde inspraak werd gegeven a.d.h.v. betalen van belastingen.
Belasting: inbreuk op de individuele vrijheid ‘je moet iets afgeven'. Als er een bijdrage wordt gevraagd
moet dat per wet vast gelegd worden.
3de hoogste brijdrager van belastingen in de EU (België) --> grafiek
Legaliteitsbeginsel
= geen belasting zonder wet.
DUS belastingen:
Bijdrage
Wettelijke regel op basis van de wet
Inkomsten op basis van algemeen belang
Het is zeer moeilijk om individuele tegenprestatie te verwachten. Je hebt geen inspraak wat er met het geld
voor algemeen belang gebeurt.
In (sommige) landen kan je aanduiden wat je met je belastingen kan doen. MAAR in België hebben we geen
inspraak.
Vb. in Duitsland kan je aanduiden dat je aanduiden dat bv een deel van de belastingen naar de openbare
eredienst gaat.
1. Kenmerken van “een belasting”
Financieel doel = dekken van overheidsuitgaven
- Betreft diensten van openbaar nut (inrichten van onderwijs, voorzien van gezondheidszorg...).
- Beoogt geen individueel toewijsbare tegenprestatie (betaler weet niet precies wat er met belasting
gebeurt).
Dwingend karakter: het heeft een indruk op de individuele vrijheid en je kan hier niet van afwijken. Er
wordt gesanctioneerd als je de belastingen ontwijkt.
- Afdwingbaar via administratieve & strafrechtelijke sancties
o Europees Hof voor de Rechten van de Mens hanteert principe “non bis in idem”
Europees hof: fiscale sancties worden ook als strafrechtelijke sancties gekwalificeerd.
Een belastingplichtige riskeert 2 strafrechtelijke sancties voor 1 misdrijf.
In strijd met het met het principe “non bis in idem (= iemand kan slechts één keer
worden bestraft)”. Dus kwam er het “una-via”-principe
1
, o Wet 20 september 2012 bevestigt het ‘una via’-principe voor de vervolging van overtreding
van de fiscale wetgeving.
“Una-via”-principe = inbreuken op de fiscale wetgeving worden voortaan uitsluitend via
de administratieve weg, ofwel via de strafrechtelijke weg vervolgd. => M.a.w. 1 weg.
2. Overheidsinkomsten die (geen) belastingen zijn
Alle inkomsten die toekomen aan de overheid die niet beantwoorden aan hierboven vermelde definitie
vallen onder de “andere overheidsinkomsten”.
(1) De parafiscale heffingen => Sociale bijdragen
(2) Retributies
(3) Andere overheidsinkomsten => cessie enz...
1) “Andere overheidsinkomsten”
- Inkomsten die voortkomen uit de cessie* en de concessie** (= vervreemding of verpachting) van
openbare domeingoederen (bv. inkomgelden van musea, vaartrechten…).
- inkomsten voortkomend uit het verstrekken van specifieke diensten (bv. vervoer).
- Boetes en strafrechtelijke verbeurdverklaringen (bv. onmiddellijke inningen...).
*Cessie: overdracht bv. een eigendomsoverdracht waarbij de eigendom wordt overgedragen.
**Concessie van domeingoederen: uitbaten bv. bij het eigendomsrecht het gebruiksrecht afstaan.
Een soort vergoeding uit OG, je mag iets gebruiken en je betaalt hier een bijdrage voor.
Openbaar vervoer: iedereen ondersteunt het openbaar vervoer. Wij betalen een fractie van kostprijs
van het openbaar vervoer en de rest wordt bijgedragen door de overheid en dat zijn de inkomsten
voor de overheid.
2) Parafiscaliteit/ Sociale bijdragen ***
- "Para": aan de kant.
- Vb. parafiscale bijdrage: bedragen die bestemd zijn voor de RSZ.
=> De sociale bijdragen dekken niet de algemene uitgaven van de staat, maar alleen de “specifieke
uitgaven” met name sociale uitgaven
- Sociale zekerheid: een verzekeringsprincipe. Een bepaalde "pot" voor de risico’s die wij als individu
allemaal hebben wanneer het bv eens niet meezit dat je niet kan gaan werken omdat je een
arbeidsongeval hebt gehad.
(“de pot” die zorgen voor uitkeringen aan werklozen, weduwen...)
- Sociale zekerheid staat onder druk: degene die er gebruik van maken dat de "pot" altijd in het
rood staat en de overheid dient het tekort bij te passen voor mensen die bv aan uitkering nodig
hebben. => Tekort zal steeds toenemen door vergrijzing.
Oplossing: optrekken van pensioenleeftijd. Dat je pas aan de "pot" kan zitten vanaf bepaalde
leeftijd.
- ***Bijdragen zijn bestemd voor RSZ (afgescheiden rechtspersoonlijkheid van de Staat) en niet voor
Rijksmiddelenbegroting => budget € 75 miljard
- ***Hebben tot doel het vervangen of aanvullen van arbeidsinkomsten (bv. ziekte-uitkering,
pensioen...)
2
, 3) Retributies = verhaalbelasting => specifiek
Normaal betaalt men belastingen aan de OH in het algemeen belang en bijgevolg aan allen ten goede kan komen,
worden door bepaalde personen teruggevorderd (dus zij moeten dat betalen) doordat ze er het meeste voordeel uit
halen.
Betreft vergoeding voor geïndividualiseerde dienstverlening van de overheid (bv. parkeerretributie,
tolgelden voor gebruik van bruggen...)
Een belasting dat wordt aangerekend op degene die het genot van bepaalde werken heeft.
"verhaalbelasting" : 'copie-paste' van de gewone belasting. Bij een verhaalbelasting is er wel een
individueel voordeel. Individuele tegenprestatie wel mogelijk.
Soms is verschil met een belasting moeilijk te maken bv. ”urbanisatiebelasting” wordt forfaitair
aangerekend en is niet gebonden aan specifieke werken.
- Dienen voor algemener nut
Toetsing van deze administratieve maatregel mogelijk door de Raad van State.
Voorbeeld:
Meestal gaat het om werken uitgevoerd door de gemeente aan rioleringen, voetpaden. Wordt er
een nieuw voetpad voor de woning gelegd dan zal de gemeente deze kosten terugvorderen van de
eigenaar van de woning, van degene die genot heeft van dit nieuwe voetpad.
Handelrechten: voor het gebruik van havenfaciliteiten.
Parkeerretributie: stallen van het voertuig in stad Gent. Staat voor iedereen open maar enkel als je
van de individuele dienstverlening gebruikt maakt moet je die "belasting" betalen.
EXAMEN Verschil tussen een verhaalbelasting en gewone belasting. Staven a.d.h.v. voorbeelden (HB p20).
Hoofdstuk 4: De functies van de belasting
1. Financiële functie van de belasting => hoofdfunctie van belastingen
Belastingen heffen o.b.v. voorschotten. Wordt gerealiseerd door geldelijke bijdragen en geregeld via
de techniek van voorschotten (evt. verrekenbaarheid en terugbetaalbaarheid). Die geldelijke bijdragen
vormen de voornaamste inkomsten van de overheid.
Belastingen maken ongeveer 97% van de overheidsinkomsten uit.
Systeem van voorheffing en overheid heeft lopende uitgaven => volgens regels, wanneer je iets
verdiend wordt er een stukje afgegeven.
3
, => We werken met een kalanderjaar: 2020 is een inkomstenjaar. Alle elementen (kosten, inkomsten)
gaan we moeten samennemen voor de belastingen te kunnen onderdrukken. We kunnen pas
beginnen rekenen vanaf 2021 (aanslagjaar: aangifte indienen). In het aanslagjaar wordt de belastingen
berekend. Pas vanaf 01/01/2021 beginnen we pas met de belasting rekening.
In 2020 moet de overheid op ieder moment ook haar uitgaven doen, waardoor men onze belasting
gaat innen door voorheffingen en voorafbetalingen. We werken a.d.h.v. voorschotten (voorheffingen en
voorafbetalingen). Bv. bedrijfsvoorheffing is een voorschot voor belastingen van volgende jaar. Bij
zelfstandige: vooraf betaling. Nadien gaan we de voorschotten naast de kosten leggen en dat moet
gelijk zijn. Als je belastingen moet bij betalen want de voorschotten die je hebt ingehouden krijg je
nadien terug. Mensen stellen zo hun kosten eigenlijk uit die ze vroeger moesten betalen.
(Inkomstenjaar ----> Aanslagjaar)
Dus als we spreken over het aanslagjaar 2021 dan weten dat het over het inkomstjaar 2020 gaat.
Verkenbaarheid = in welke mate mag ik het voorschot in mindering brengen. (als ik 100 heb
voorgeschoten, mag ik bij mijn eindbedrag dan ook 100 verminderen)
Terugbetaalbaarheid = als ik te veel voorschot heb betaald, hoeveel krijg ik dan terug bij de
eindbijdrage.
2. Economische functie van de belasting
Invloed van de belastingen op de prijsvorming
- Belasting is een kostprijs element. Als wij willen dat product sneller wordt verkocht dan halen we
die belastingen gewoon weg. Want hoe meer belastingen er worden betaald op bepaald product,
hoe duurder dat product is.
- Accijnsverhoging vanaf 01/01/2021 en de daaropvolgende jaren!! => door hogere prijszetting,
verlaagt de vraag naar deze producten
Heffen van hoge verbruiksbelasting op bepaalde goederen zal verbruik van deze goederen
verminderen.
Voorbeeld
Sigaretten => taks is immens. Prijs stijgt constant door die specifieke taksen, accijnzen, btw...
Ook brandstof wordt belast.
Voorbeeld
Verzekeringsdiensten => mogelijkheid werd geboden voor de belastingbetaler om bijstand te krijgen in
bepaald geschil, en daarvoor een belastingvermindering te krijgen. Verzekeraars hebben de prijs met 120
opgetrokken. Ze hebben het fiscale voordeel van de belastingplichtige naar hun eigen toegetrokken.
Belastingplichtige betaald nog steeds hetzelfde.
Invloed van de belasting op het spaarwezen
- Vb. vrijstelling van interesten op spaardeposito’s en dividenden, verhoging roerende voorheffing,
belastingvoordelen voor pensioensparen...
Voorbeeld
Er is een vrijstelling voor spaarboekjes en dividenden. Vroeger wanneer ik spaarboekje had, en op einde
kreeg ik rente. Die rente was vrij stelbaar tot 1800 euro op jaarbasis. Totale rente die meer bedraagt dan
1800 euro per jaar, dan moet ik betalen.
4
The benefits of buying summaries with Stuvia:
Guaranteed quality through customer reviews
Stuvia customers have reviewed more than 700,000 summaries. This how you know that you are buying the best documents.
Quick and easy check-out
You can quickly pay through credit card or Stuvia-credit for the summaries. There is no membership needed.
Focus on what matters
Your fellow students write the study notes themselves, which is why the documents are always reliable and up-to-date. This ensures you quickly get to the core!
Frequently asked questions
What do I get when I buy this document?
You get a PDF, available immediately after your purchase. The purchased document is accessible anytime, anywhere and indefinitely through your profile.
Satisfaction guarantee: how does it work?
Our satisfaction guarantee ensures that you always find a study document that suits you well. You fill out a form, and our customer service team takes care of the rest.
Who am I buying these notes from?
Stuvia is a marketplace, so you are not buying this document from us, but from seller katodehertogh. Stuvia facilitates payment to the seller.
Will I be stuck with a subscription?
No, you only buy these notes for $17.42. You're not tied to anything after your purchase.