Summary
Samenvatting CE examenstof aardrijkskunde de geo
- Course
- Level
In deze samenvatting staat alle CE stof voor het examen van aardrijkskunde. De samenvatting is gemaakt met de methode van de geo
[Show more]
Seller
Follow
maloublenkers
Content preview
Examenstof Aardrijkskunde§3.1 Kennismaking met India en Groot-Brittannië
Kolonie Brits-Indië
Rond 1900 is Groot-Brittannië door de industrialisatie een machtig land en India een
exploitatiekolonie.
India staat in dienst van Brits-Indië:
- Levering van grondstoffen
- Infrastructuur en zeehavens voor vervoer van grondstoffen
- India als afzetgebied
Verschillende koloniën
- Exploitatiekolonie: leveren van grondstoffen
- Vestigingskolonie: Europeanen gingen zich blijvend vestigen in overzeese
gebiedsdelen
- Dekolonisatie: koloniën maakten zich los van het Europese moederland
- Neokolonialisme: perifere landen die nog steeds afhankelijk zijn van centrumlanden.
Dekolonisatie
Als een kolonie zich heeft losgemaakt van een Europees land, dan blijven er altijd nog dingen
hangen van dat Europese land.
Zoals bijvoorbeeld:
- Taal
- Godsdienst
- Voedsel
- Cultuur
Verstedelijking
Engeland:
In Engeland vond een snelle verstedelijking plaats door de snelle groei van de industrie,
waardoor veel mensen naar de stad verhuisden voor werk. Nu woont er zo’n 90% van de
bevolking in Engeland in de stad
India:
In India begon de verstelijking pas veel later dan in Engeland. De verstedelijking hier is nog
maar net bezig en gaat op een erg laag tempo. In een stad in India zie je ook heel erg een
tweedeling:
- Rijke mensen wonen in Gated Communities
- Armere mensen wonen in slums
Van industrie naar diensten
Na de tweede wereldoorlog veranderde Groot-Brittannië van een industriële stad naar een
economische stad. De industrie verdween, dit wordt de-industrialisatie genoemd. De
industrie verdween naar lagelonenlanden.
Doordat de industrie wegging, kwam er meer plaats voor:
- Dienstverlenende bedrijven
- Multinationale ondernemingen
- Bedrijven op het gebied van research en marketing
- Zakelijke financiële dienstverlening
,Examenstof Aardrijkskunde
§3.2 Welvaart en ontwikkeling
Ontwikkelingskenmerken
Een land rijk of arm?
Als je wilt kijken naar of een land arm of rijk is, kijk je naar de ontwikkelingskenmerken of
indicatoren:
- BNP
- Basisbehoeften
- Samenstelling beroepsbevolking
- Geboortecijfer
- Bevolkingsgroei
- Verstedelijking
Indicator: BNP
Bruto nationaal product (bnp) è totale inkomen van een land in een jaar
Als je landen met elkaar vergelijkt dan wordt vaak bnp/inwoner gebruikt è gemiddelde
inkomen.
Je hebt twee verschillende vormen van BNP:
- Bruto binnenlands product (bbp) è productie binnen het land
- Bruto nationaal product (bnp) è productie binnen het land + de productie in het
buitenland
Nadelen gebruik BNP/BBP/BNP:
- Gemiddelde! Arme landen ongelijkheid tussen groepen mensen.
- Regionale ongelijkheid. BRP verschillend.
- Onbetrouwbaarheid van cijfers. Reken je opbrengst van zelfvoorzienende landbouw
mee als inkomen?
- BNP in dollars, wisselkoers kan anders zijn.
- Verschillen in koopkracht
,Examenstof Aardrijkskunde
Indicator: HDI
Drie kenmerken:
- BNP per inwoner (economisch kenmerk)
- Levensverwachting (demografisch kenmerk)
- Analfabetisme (sociaal-cultureel kenmerk)
Nog steeds niet ideaal:
Gemiddelde indexcijfer geeft geen informatie over ruimtelijke en sociale verschillen binnen
een land.
Indicator: Samenstelling van de beroepsbevolking
- Periferie: veel mensen in de primaire (landbouw)
- Semi-periferie: veel mensen in secundaire sector (industrie)
- Centrum: veel mensen in tertiaire sector (diensten)
Indicator: Samenstelling van de beroepsbevolking
Verschillende sectoren:
- Primaire sector: in arme landen boeren vaak zelfvoorzienend
- Secundaire sector verplaatst van het centrum naar de periferie vanwege de lage
lonen
- Tertiaire sector is in ontwikkelde landen veruit het grootst. Ook in arme landen groot,
vooral de informele sector.
Een veranderend wereldsysteem
Tijdens de koloniale periode is er een afhankelijkheidsrelatie in het wereldsysteem ontstaan
tussen centrum en periferie.
Het centrum:
- Hoofdkantoren van multinationals
- Productie hoog en de bevolking koopkrachtig.
De periferie:
- Afhankelijk van de centrum-landen
- Gebrekkige technologie en een lage productie.
- Handelsrelaties met centrum, vaak door ongelijke ruilvoet ongunstig, dat zorgt
ervoor dat de welvaartskloof tussen rijke en arme landen wordt groter.
De semiperiferie:
- Een aantal landen is economisch sterk gegroeid door het verplaatsen van productie
vanuit het centrum naar de periferie is. Bijvoorbeeld de BRIC-landen.
, Examenstof Aardrijkskunde
§3.3 De bevolking in beweging
Demografische kenmerken:
- Bevolkingsdichtheid aantal mensen per km2
- Bevolkingsspreiding geeft aan hoe de bevolking is verdeeld over een gebied
- Bevolkingsgroei is geboortecijfer/sterftecijfer, (geboorteoverschot/sterfteoverschot)
en immigratie/emigratie.
Leeftijdsopbouw
De leeftijdsopbouw = samenstelling van de bevolking is verdeeld naar leeftijd en geslacht.
Bevolkingsdiagram in 3 modellen
- Piramidemodel hoort bij ontwikkelingslanden
- Granaatvorm: het bevolkingsaantal blijft gelijk, bv. NL
- Urn/ui-vorm: afnemende bevolking
De veranderende bevolking
De veranderingen in de leeftijdsopbouw zijn te verklaren via het model van de
demografische transitie. Dit model laat in 5 fasen de ontwikkeling van geboortecijfer,
sterftecijfer en bevolkingsomvang zien als gevolg van veranderende omstandigheden.
Fase 1:
Agrarisch-ambachtelijke samenleving. Sterfte- en geboortecijfers hoog, maar dicht bij
elkaar. Geboorteoverschot klein. De meeste landen zijn fase 1 nu voorbij.
Fase 2:
Laat een snelle bevolkingsgroei zien.
Fase 3:
Het geboortecijfer begint flink af te nemen, het sterftecijfer daalt minder snel.
Fase 4:
Houden geboorte- en sterftecijfers elkaar weer in evenwicht, maar op een lager niveau dan
in fase 1 è transitie is voltooid.
The benefits of buying summaries with Stuvia:
Guaranteed quality through customer reviews
Stuvia customers have reviewed more than 700,000 summaries. This how you know that you are buying the best documents.
Quick and easy check-out
You can quickly pay through credit card or Stuvia-credit for the summaries. There is no membership needed.
Focus on what matters
Your fellow students write the study notes themselves, which is why the documents are always reliable and up-to-date. This ensures you quickly get to the core!
Frequently asked questions
What do I get when I buy this document?
You get a PDF, available immediately after your purchase. The purchased document is accessible anytime, anywhere and indefinitely through your profile.
Satisfaction guarantee: how does it work?
Our satisfaction guarantee ensures that you always find a study document that suits you well. You fill out a form, and our customer service team takes care of the rest.
Who am I buying these notes from?
Stuvia is a marketplace, so you are not buying this document from us, but from seller maloublenkers. Stuvia facilitates payment to the seller.
Will I be stuck with a subscription?
No, you only buy these notes for $7.06. You're not tied to anything after your purchase.
Can Stuvia be trusted?
4.6 stars on Google & Trustpilot (+1000 reviews)
64438 documents were sold in the last 30 days
Founded in 2010, the go-to place to buy study notes for 14 years now