Personen met een verstandelijke beperking
Inleiding
Gebaseerd op handboek ‘Intellectual Disability. Definition, Classification and Systems
of Support’ v. AAIDD (American Association on Intellectual and Developmental
Disabilities).
Belangrijke naamswijziging à oude benaming ‘American Association on Mental
Retardation’.
Recente inzichten rond term ‘verstandelijke beperking’:
o Minder aanstootgevend.
o Consistent met internationale terminologie.
o Belang v. functioneel gedrag & contextuele factoren.
Versie 1992 à revolutie/paradigma-verandering/opvallende vernieuwingen:
o Verstandelijke beperking niet langer een persoonskenmerk à complex
samenspel tussen mogelijkheden & beperkingen v. persoon & eisen v.
omgeving.
o Aandacht voor kwaliteit v. contexten.
o Ondersteuning wordt centraal concept, met voldoende & aan de persoon
aangepaste ondersteuning.
Historiek
Enkele pioniers
Pinel (1745 – 1826):
o Eerste arts die onderscheid maakt tussen krankzinnigheid & verstandelijke
beperking.
o Eerste systematische beschrijving v. psychiatrische ziektebeeld.
Esquirol (leerling Pinel):
o Zet werk verder + opvolger als directeur v. ‘La Salpêtrière’ & ‘L’Hospice de
Bicête’.
Hospitaal voor mensen met een verstandelijke beperking &
krankzinnigen.
Itard (1774 – 1838):
o Heeft gewerkt met de ‘wilde’ jongen uit het bos à proberen opvoeden.
o Grote invloed gehad op theorie v. orthopedagogiek & personen met een
verstandelijke beperking:
Verschillende probleemgebieden moesten worden benaderd:
sensorische elementen à taal à abstracte denken.
Séguin (1812 – 1880):
o Zet werk v. Itard verder.
o Start school voor kinderen die ‘idioot’ zijn.
o Oprichter v. huidige AAIDD.
Kanunnik Triest (1760 – 1836):
o Richt ‘Broeders & zusters v. liefde’ op (= groep die actief is in de
orthopedagogische zorg).
Dr. Guislain (1797 – 1860):
o Hoofdgenezer v. ‘krankzinnigengestichten’ in Gent.
o Psychische problemen worden veroorzaakt door stoornissen.
1
, o Humanitaire/menslievende aspecten essentieel: goed klimaat, regelmaat,
netheid, gezonde voeding.
De paradigma-omslag vanaf de jaren 1990: QOL, emancipatie, empowerment en inclusie.
Empowerment: verlenen v. kracht & macht.
o Belang 3 R’s: Rights, Responsabilities & Risks.
o Nood aan nieuw theoretisch kader.
o Kenmerken:
Disability niet inherent aan individu.
Secundaire preventie.
Interactie tussen individu & samenleving centraal.
Inclusie is publieke verantwoordelijkheid.
`Disability Studies’:
o Uitgangspunten:
Komaf maken met overheersing v. biomedische model.
Multidisciplinair model.
Sociaal, politiek, economisch & cultureel fenomeen.
Structurele problemen blootleggen.
Perspectieven aan bod brengen.
Quality-of-Life paradigma:
o Zelfbepaling, inclusie, persoonlijke ontplooiing & ondersteuning op de
voorgrond.
o Beïnvloedt door persoonlijke & omgevingsfactoren & interacties daartussen.
o Uitgangspunten:
Gaat om hetzelfde als dat wat belangrijk is voor iedereen.
Vergroot zelf participeren in beslissingen over hun eigen leven.
Vergroot door accepteren & volledig integreren in hun plaatselijke
samenleving.
o ‘Handicaps zijn een multidimensionale toestand v. menselijk functioneren in
relatie tot eisen uit de omgeving’:
Persoonlijke ontwikkeling.
Zelfbepaling.
Persoonlijke relaties.
Sociale inclusie.
Rechten.
Emotioneel welzijn.
Fysiek welzijn.
Materieel welzijn.
o Actief deelnemen aan dagelijks leven zoals ze dit zelf willen.
o In kaart brengen v. ondersteuningsbehoeften.
o Nieuwe methodieken:
Persoonlijke Toekomstplanning, levensverhalen & biografische
notities, inclusief onderwijs & self-advocacy-bewegingen.
, Zorg voor mensen met een verstandelijke beperking steeds onder invloed gestaan v.
tijdsgeest, heersende filosofische & politieke stromingen.
Terminologie
Personen met een verstandelijke beperking
Op dit moment de juiste benaming.
Waarom verandert deze term?
o Visie die we hebben op mensen met een verstandelijke beperking veranderd.
o Wetenschappers doen onderzoek + ervaringen v. opvoeders.
o Veranderende visies in de samenleving à visie op terminologie moet dan ook
aangepast worden.
Historiek
1876: Association of Medical Officers of American Institutions for Idiotic and
Feeblemindend Persons.
o IQ staat nog centraal in de definitie v. de verstandelijke beperking.
o Veel invloed op de praktijk (maar wordt beter niet meer gebruikt).
o Belangrijk voor ouders om een referentie te krijgen.
o Bepaalde of kind in een instelling moest leven of niet.
o Definitie komt onder druk te staan omdat sommigen met een lager IQ veel
meer konden dan dat er van hen verwacht werd à ELKE PERSOON IS UNIEK IN
ZIJN BEPERKING!
1992 – paradigmaverschuiving:
o Andere manier v. kijken naar personen met een beperking:
Verstandelijke beperking is geen persoonskenmerk, maar een gevolg
v. een complex samenspel tussen mogelijkheden & beperkingen v. een
persoon met de eisen v. de omgeving/context.
o Andere manier v. benaderen:
Er is aandacht voor kwaliteit v. de context waarin de personen met
een verstandelijke beperking leven.
o Andere manier v. ondersteuning uitbouwen:
Ondersteuning als centraal concept.
à Revolutie.
Theoretisch model van de AAIDD (1992)
Een systeem met verschillende bedoelingen
Basis om een diagnose te geven: beantwoordt de vraag of iemand al dan niet ‘het
label’ verstandelijke beperking krijgt.
Classificatiesysteem met subgroepen.
Voorbereiden ondersteuningsplan: sterke-zwakte analyse à persoonlijk
ondersteuningsplan.
Terminologie
Disability = beperkingen in het individueel functioneren binnen een bepaalde context
met verwachtingen, leiden tot nadelen.
Intellectual functioning = geheel aan vaardigheden.
3
, o Bestaat uit abstract denken, oplossen v. problemen, leren, vat krijgen op
complexe ideeën, gebruik maken v. ervaringen om te leren.
Adaptief gedrag = geheel v. conceptuele, sociale & praktische vaardigheden om om
te gaan met de problemen v. alledag in de verschillende omgevingen.
Ontwikkelingsproblematiek = vertraagde/geblokkeerde/gebruuskeerde ontwikkeling.
Een definitie, een ondersteunings- en classificatiesysteem op basis van een duidelijk
theoretisch model
Niet meer focussen op de stoornis/defect, maar ook niet louter kijken naar adaptief
gerag.
Complex samenspel tussen persoonskenmerken, omgevingskenmerken &
ondersteuning.
Verstandelijke beperking is een probleem dat de persoon als geheel beïnvloedt, niet
alleen invloed op intellectueel vermogen & adaptief gedrag à ook participatie &
context waarin de persoon met een verstandelijke beperking leeft.
Verstandelijke beperking wordt met deze 5 dimensies gezien als een
multidimensionaal fenomeen.
Ondersteuning wordt afgeleid met de sterkte-zwakte analyse die via de 5 dimensies
duidelijk wordt.
Persoonlijk functioneren centraal.
Functioneel model:
o Het functioneren v. de cliënt in het dagelijks leven staat centraal (niet de
beperking).
o Hoe doet deze persoon het in het dagelijks leven? à Vlot? à Geen
ondersteuning nodig.
Ondersteuningsmodel:
o Dagelijks functioneren verloopt niet vlot o.b.v. 5 dimensies.
o Invloed: positief bijdragen aan het functioneren v. de persoon in het dagelijks
leven.
o Vormen: persoonlijke ondersteuning (begeleider), context aanpassen aan de
persoon met een beperking, …
4
The benefits of buying summaries with Stuvia:
Guaranteed quality through customer reviews
Stuvia customers have reviewed more than 700,000 summaries. This how you know that you are buying the best documents.
Quick and easy check-out
You can quickly pay through credit card or Stuvia-credit for the summaries. There is no membership needed.
Focus on what matters
Your fellow students write the study notes themselves, which is why the documents are always reliable and up-to-date. This ensures you quickly get to the core!
Frequently asked questions
What do I get when I buy this document?
You get a PDF, available immediately after your purchase. The purchased document is accessible anytime, anywhere and indefinitely through your profile.
Satisfaction guarantee: how does it work?
Our satisfaction guarantee ensures that you always find a study document that suits you well. You fill out a form, and our customer service team takes care of the rest.
Who am I buying these notes from?
Stuvia is a marketplace, so you are not buying this document from us, but from seller ruthmichiels2. Stuvia facilitates payment to the seller.
Will I be stuck with a subscription?
No, you only buy these notes for $5.93. You're not tied to anything after your purchase.