POLITIEKE ECONOMIE
LES 1: MACROECONOMISCHE SITUATIE: WERELD, EUROZONE, BELGIË
INTRODUCTIE
BELGIË
- BBP: 475 miljard € (afronden 500)
Y= consumptie+ investering + overheidsuitgaven + (export-import)
- Goede groei in BBP laatste jaren
- Vanaf corona crisis
2020: zeer negatieve groei van bbp
Voornamelijk consumptie en investering nemen af
(Consument is onzeker dus gaat meer sparen)
Overheid moet contracyclisch zijn, dit tegenwerken
WERELDECONOMIE
- Recessie 2008-2009 als gevolg van financiële crisis
- Centrale banken : monetaire versoepeling
Fed : rente laag + QE
ECB : rente laag + LTRO voor banken + QE
- Overheden: begrotingsbeleid tussen relance en bezuinigingen
(debat over fiscal multiplier / austeriteit)
- Herstel vanaf 2009/10, vooral in de US
- Eurozone: In 2010/11/12 van bankencrisis naar landencrisis naar eurocrisis
- 2013 – 2014: trage groei, lage inflatie (lowflation)
- 2015 – 2018 : groei robuuster, zonder hoge inflatie
- 2019: wereldwijde vertraging van de groei en nieuwe versoepelingen centrale banken
- 2020: Covid veroorzaakt recessie
- 2021 en erna : recovery, met of zonder inflatie?
REGIO’S IN DE WERELD
VS
- Tot 2019 robuuste conjunctuur, lage werkloosheid, Federal Reserve kon monetair beleid normaliseren
(verhoging rentes, afbouw QE)
- Trumponomics gemengd beeld
Veel beloofde zaken uiteindelijk niet gebeurd
- US economie is robuuster dan de Europese
Kan meer tegen een stootje
EUROZONE
- Economische groei traag, o.m. door austeriteit in sommige landen
- ECB is de enige actor en handhaaft accomoderend monetair beleid
- Tot 2019 voorzichtig groeiherstel, niet enkel in de core maar ook in de periferie
(Allebei door crisis van ’08 gegaan, maar daarna heeft VS zich veel sneller herpakt)
,CHINA
- Groeivertraging, maar actief overheidsbeleid
- Hoge schuldgraad ondernemingen riskeert slechte leningen bij banken
- Economie minder afhankelijk van export
Meer op binnenlandse vraag focussen
CORONASCHOK
EUROZONE
- Covid veroorzaakt recessie, maar verschillend tussen landen
- De 90% economie
- Inflatie laag en verwacht laag te blijven door vraaguitval
- ECB monetair beleid ultrasoepel
Lage/negatieve rentevoeten + PEPP
- Eindelijk Europees antwoord: Next Generation EU pakket
VS
- Recessie minder streng
Fed stimuleert aggressief met renteverlagingen en QE
Overheid stimuleert budgettair
- Biden administratie : voorstel van stimulus van 1900 miljard Dollar
MACROECONOMISCHE SITUATIE IN EUROPA
- Bankencrisis + recessie
Groei -4.1% in 2009
- 2010/11/12: Eurozone onder stress
Bailouts van Griekenland, Ierland, Portugal, Cyprus
Negatieve feedbackloop tussen banken / landen in de periferie
- Economische governance
EFSF, ESM, bankenunie (nieuwe instituties oprichten)
Maar nog werk aan economische convergentie (Europees semester, macroeconomic imbalances
procedure)
- 2013/14: trage groei + lowflation, werkloosheid daalt
- 2015/16/17/18/19: voorzichtig herstel van de groei
- Europese investeringen (publiek + privaat) blijven te traag (Europese poging Juncker plan was te klein)
- 2020: Coronaschok veroorzaakt recessie
- Eindelijk Europese aanpak
Next Generation EU : Europees relancefonds met financiering van eurobonds voor futureproof
investeringen in klimaat en digitalisering
Europees contracyclisch begrotingsbeleid naast stimulerend monetair beleid van de ECB
,BELANGRIJKSTE VASTSTELLINGEN
- Groei wordt verwacht te herstellen, maar de recovery blijft partieel
We gaan niet terug naar waar we ervoor waren
- Herstel gedreven door consumptie, investeringen herstellen veel trager
- Aanzienlijke divergenties tussen landen
- Monetair en begrotingsbeleid ondersteunen beiden het herstel
- Banksector blijkt schokbestendig en blijft zorgen voor financiering van de reële economie
- Overheidsmaatregelen beschermen de arbeidsmarkt voor een sterk oplopende werkloosheid
- Begrotingen gaan diep in het rood
FOCUS OP DE EUROZONE
- 2016/2017/2018: positieve groei tot vertraging in 2019
- Austeriteit heeft de vraag negatief beïnvloed in de soevereine crisis en daarna
- Onevenwicht tussen kernlanden & periferie bemoeilijkt economisch beleid
Renteverschillen core/periferie werd enkel onder controle gehouden door ECB QE
- ECB : onconventioneel monetair beleid (QE), maar opletten voor bubbels
- Monetaire unie vereist bankenunie, begrotingsunie en economische governance : work in progress
ECB
- Focus op de Eurozone door de ECB
- Scherpe contractie in 2020H1, rebound in Q3
- Tweede coronagolf veroorzaakt terugval
- Recovery in 2021 door vaccin en grotere vraag
- Over de horizon herstelt BBP zich echter gradueel
- Ook de ECB werkt met scenario’s
BBP scenario’s hebben effect op verwacht pad van inflatie
- Doelstelling ECB
Inflatie altijd onder of rond de 2% houden
- Core inflation (= onderliggende inflatie)
Is de inflatie zonder energie (= olieprijzen)
Baart de ECB het meeste zorgen
- Inflatieverwachtingen herpakken enigszins
Maar blijven verankerd ruim onder 2%
- ECB moet zeer stimulerend monetair beleid blijven voeren
Super lage rentes om economie te vergemakkelijken
- Inflatie in de US is beter verankerd rond de doelstelling van de Federal Reserve (2%)
Merk op dat voorspellingen vaak te optimistisch zijn
, KAN INFLATIE PLOTS VERHOGEN?
- Het kan
Geldhoeveelheid is fors gestegen door het stimulerend monetair beleid van de ECB
Grotere vraag na de covid lockdowns (revenge consumption)
Overheden stimuleren de vraagzijde
Lange termijn tendenzen zoals vergrijzing zijn aan het omdraaien
- Maar er zijn structurele tegenwerkende krachten
Lonen kennen geen opwaartse druk (werkloosheid)
Aanbodsverhoging als coronarestricties eindigen en de economie herneemt drukt de prijzen
Structurele tendenzen zoals minder globalisering
- Consensus : op korte termijn geen opstoot van inflatie verwacht
- Hoewel centrale banken wat hogere inflatie wensen (average inflation targeting vereist hogere inflatie
gedurende een periode om voorgaande periode van te lage inflatie te compenseren)
POLICY MIX: MONETAIR BELEID EN BEGROTINGSBELEID
- ECB voert zeer stimulerend beleid
En nog meer QE in covid door Pandemic Emergency Purchase Programme
- Tot 2020 was monetair beleid enige beleid dat stimuleerde
Begrotingsbeleid speelde nog niet mee
Ultralage rentevoeten stimuleren de economie (C + I)
Maar hebben ook onbedoelde neveneffecten
(Bubbels op financiële markten of vastgoed + ongelijkheid)
- Nu (eindelijk) ook begrotingsbeleid
Pandemie verplicht regeringen hun begrotingen actief in te zetten om economie te ondersteunen
- Nationale stimuluspakketten nu ook aangevuld met Europees begrotingsbeleid ( 😊 )
Next Generation EU
Game changer voor future-proof publieke investeringen
MONETAIR BELEID
CONVENTIONEEL MONETAIR BELEID
- ECB bepaalt de korte rente
Rente waartegen nationale banken geld kunnen lenen van ECB
- Lagere rente als stimulus nodig is, hoger wanneer de inflatie boven de doelstelling is
- Probleem
Je kan laten zakken, maar eens je aan de 0 zit kan je niet meer verder
Dus onconventioneel beleid
The benefits of buying summaries with Stuvia:
Guaranteed quality through customer reviews
Stuvia customers have reviewed more than 700,000 summaries. This how you know that you are buying the best documents.
Quick and easy check-out
You can quickly pay through credit card or Stuvia-credit for the summaries. There is no membership needed.
Focus on what matters
Your fellow students write the study notes themselves, which is why the documents are always reliable and up-to-date. This ensures you quickly get to the core!
Frequently asked questions
What do I get when I buy this document?
You get a PDF, available immediately after your purchase. The purchased document is accessible anytime, anywhere and indefinitely through your profile.
Satisfaction guarantee: how does it work?
Our satisfaction guarantee ensures that you always find a study document that suits you well. You fill out a form, and our customer service team takes care of the rest.
Who am I buying these notes from?
Stuvia is a marketplace, so you are not buying this document from us, but from seller alexdecort. Stuvia facilitates payment to the seller.
Will I be stuck with a subscription?
No, you only buy these notes for $4.82. You're not tied to anything after your purchase.