Angel Houdane
Drenthe College Emmen
Juridisch administratief medewerker
,Hoofdstuk 1
Doel van het strafrecht is de rust en de veiligheid van de samenleving te beschermen door op
bepaalde verboden gedragingen straf te stellen. De politie heeft de bevoegdheid om mogelijke
strafbare gedragingen te onderzoeken, zodat de strafrechter een oordeel kan geven over de schuld
of de onschuld van de verdachte en hem, in geval van schuld, een straf kan opleggen.
Het strafrecht beschrijft de verboden gedragingen, de bevoegdheden van politie en justitie om deze
verboden gedragingen op te sporen, de gang van zaken tijdens de rechtszaak, en de straffen en
maatregelen die kunnen worden opgelegd .
Het strafrecht omschrijft:
De verboden gedragingen.
De bevoegdheden van politie en justitie.
De gang van zaken tijdens de rechtszaak.
De straffen en maatregelen die kunnen worden opgelegd.
Het bijzondere aan het strafrecht
Het lijkt zo vanzelfsprekend dat er een straf kan worden opgelegd aan iemand die een verbod
overtreedt, maar in feite is het toch wel bijzonder. Onze wetgeving kent heel veel geboden en
verboden. Zo moet de koper op grond van art. 7:26 van het Burgerlijk Wetboek (BW) de koopsom op
tijd aan de verkoper betalen. En de verkoper moet ervoor zorgen dat de zaak die hij verkoopt voldoet
aan de afspraken (art. 7:17 BW). Maar nergens in deze wetsartikelen staat dat de koper of de
verkoper gestraft wordt als hij zich niet aan zijn verplichtingen houdt.
Daarmee hebben we meteen het bijzondere van het strafrecht te pakken. Het strafrecht bevat
verboden en geboden waarop straf staat bij niet-naleving. Anders gezegd: het strafrecht
bevat strafbepalingen. Dit zijn verboden en geboden met een straf voor wie zich er niet aan houdt.
Bovendien kent het strafrecht een opsporingsapparaat: de politie komt bij een vermoeden van een
strafbaar feit in actie, zodat de strafrechter zich over de schuld van de verdachte kan uitspreken en
hem een straf kan opleggen. Art. 7:17 en 7:26 BW over de verplichtingen van de koper en de
verkoper zijn geen strafbepalingen. Het zijn wel verplichtingen, maar er staat geen straf op. Art. 310
Sr (diefstal) is wel een strafbepaling, want in dit wetsartikel staat op overtreding een gevangenisstraf
van maximaal vier jaar.
Bijzonder aan het strafrecht is dus dat het strafbepalingen bevat. Overtreders worden zo nodig
opgespoord door de politie, zodat de rechter ze kan berechten.
Wanneer een strafbepaling
Waarom zijn sommige verboden in het strafrecht opgenomen en de meeste andere niet? Bepaalde
gedragingen vormen zo’n bedreiging voor de orde en de rust in de samenleving dat de overheid
regels heeft gesteld waaraan burgers en bedrijven zich moeten houden. We zeggen dan dat deze
gedragingen onze rechtsorde schenden.
, o Dat ligt anders bij de plicht van de koper om de koopsom te betalen, of bij de plicht
van de verhuurder om voor een goede woonruimte te zorgen. Als de koper of de
verhuurder zich niet aan zijn verplichtingen houdt, dan is dit een zaak tussen de koper
en de verkoper of tussen de huurder en de verhuurder en geen bedreiging van de
rechtsorde. Daarom wordt het (in deze voorbeelden) aan de verkoper en de huurder
overgelaten om actie te ondernemen als de andere partij zich niet aan zijn
verplichtingen houdt.
Daarmee komen we bij het doel van het strafrecht. Het doel van het strafrecht is de rechtsorde
beschermen. Met de rechtsorde wordt bedoeld: de veiligheid en de rust in de samenleving.
Vanwege de inbreuk die het strafrecht op de vrijheid van burgers kan maken, biedt het strafrecht ook
bescherming aan de burgers. Een van de belangrijkste vormen van bescherming staat in art. 16 van
de Grondwet (Gw) en in art. 1 Sr.
De bepaling van art. 16 Gw, die ook is opgenomen in art. 1 Sr, biedt twee vormen van bescherming.
1. Geen terugwerkende kracht
Op de eerste plaats verbiedt art. 1 Sr terugwerkende kracht. Dit wil zeggen dat een bepaalde
gedraging alleen strafbaar kan zijn als deze gedraging op het moment van de daad al strafbaar was.
Gedrag achteraf strafbaar stellen is verboden. Daarmee geeft art. 1 Sr burgers de garantie dat zij
weten waar ze aan toe zijn. Ze kunnen alleen worden gestraft voor gedrag dat al strafbaar is op het
moment van hun daad. Ze lopen niet het risico dat de overheid hun daden achteraf nog eens
strafbaar gaat stellen om hen als het ware ‘terug te pakken’.
Let op!
Art. 1 Sr noemen we het legaliteitsbeginsel.
2. Strafbaarstelling alleen bij wet
De tweede vorm van bescherming die art. 1 Sr biedt, is dat alleen een wet gedrag strafbaar kan
stellen. Gedragingen kunnen niet op grond van gewoonte of op grond van ongeschreven recht
strafbaar zijn. Dit betekent dat de rechter iemand alleen kan veroordelen als hij in een wetboek kan
aanwijzen waar het gedrag van de verdachte strafbaar is gesteld. De rechter heeft niet de vrijheid om
de strafbepaling een beetje op te rekken of uit te breiden.
Art. 1 Sr biedt op twee manieren bescherming aan de burgers:
1. het verbiedt strafbaarstelling met terugwerkende kracht
2. het bepaalt dat strafbaarstelling alleen mogelijk is bij wet.
Als we het over het strafrecht hebben, lag tot nu toe de nadruk op de strafbepalingen, dat wil zeggen
op de verboden gedragingen. Maar het strafrecht bevat meer. Dit rechtsgebied beschrijft ook de
wijze waarop strafbare feiten door politie en justitie opgespoord mogen worden, de rechten van de
verdachte en de gang van zaken tijdens een strafproces.
Al deze regels van strafrecht kunnen worden ingedeeld in materieel en formeel strafrecht.
The benefits of buying summaries with Stuvia:
Guaranteed quality through customer reviews
Stuvia customers have reviewed more than 700,000 summaries. This how you know that you are buying the best documents.
Quick and easy check-out
You can quickly pay through credit card or Stuvia-credit for the summaries. There is no membership needed.
Focus on what matters
Your fellow students write the study notes themselves, which is why the documents are always reliable and up-to-date. This ensures you quickly get to the core!
Frequently asked questions
What do I get when I buy this document?
You get a PDF, available immediately after your purchase. The purchased document is accessible anytime, anywhere and indefinitely through your profile.
Satisfaction guarantee: how does it work?
Our satisfaction guarantee ensures that you always find a study document that suits you well. You fill out a form, and our customer service team takes care of the rest.
Who am I buying these notes from?
Stuvia is a marketplace, so you are not buying this document from us, but from seller fawj0803. Stuvia facilitates payment to the seller.
Will I be stuck with a subscription?
No, you only buy these notes for $6.43. You're not tied to anything after your purchase.