Leerdoelen MK 1.3a psychologie
Les 1 Persoonlijkheid/stress en coping
1. Persoonlijkheidsfactoren, copingstijlen, stressoren in kaart brengen en toepassen;
Persoonlijkheidsfactoren
Karaktertrekken zijn meervoudige stabiele persoonlijkheidskenmerken waarvan aangenomen wordt
dat een individu deze heeft en die in verschillende omstandigheden bepalend zijn voor iemands
gedachten/handelingen.
De grote vijf persoonlijkheidstrekken richt zich volledig op motivationele en de emotionele
component van de persoonlijkheid. Deze kunnen met redelijke nauwkeurigheid de meeste mensen
beschrijven. De grote vijf bestaan uit OCEAN
1. Openness (open/nieuwsgierig vs gesloten/ongeïnteresseerd)
2. Consioussness (betrouwbaar/georganiseerd vs onbetrouwbaar/ongeorganiseerd
3. Extravert (Dominant/extravert vs ondergeschikt/introvert
4. Agreeableness (Warm/vertrouwend vs koel/achterdochtig)
5. Neurotiscm (gelijkmatig/zelfverzekerd vs nerveus/temperamentvol)
De meeste bevinden zich ergens in het midden. Deze factoren zijn redelijk stabiel vanaf het 4/12 e
levensjaar en de test is bruikbaar op mensen met verschillende culturele achtergronden.
Copingstijlen, stressoren in kaart brengen en toepassen
Ervaring van stress wordt niet bepaald door de kwaliteit en intensiteit van een stressvolle situatie
maar door de wijze waarop we de stressor interpreteren.
Persoonlijkheidskenmerken zijn van invloed op onze individuele reactie op stressvolle situaties en
daardoor op de mate waarin we stress ervaren als we aan stressoren worden blootgesteld.
Stressoren kunnen leiden tot stress. De manier waarop iemand omgaat met stressoren en dus de
hoeveelheid stress die iemand zal ervaren wordt beperkt of versterkt door persoonlijke
eigenschappen: de moderatoren.
Stress kan als je er chronisch aan bloot wordt gesteld leiden tot ziekte. Om te voorkomen dat stress
te veel invloed op je uit oefent kun je coping strategiën inzetten. Dit zijn aangeleerde vaardigheden
die invloed van stress op de lichamelijke en geestelijke gezondheid verminderd.
Ten slotte zijn er positieve keuzes t.a.v. levenstijl. Dit zijn factoren die invloed hebben op de invloed
van stressoren en uiteindelijke gevolgen van stress.
Hieronder een overzicht van de verschillende moderatoren, coping strategieën en leefstijlkeuzes.
Stressor-> Stress-> Ziekte
Moderatoren: persoonlijkheidseigenschappen die de invloed Strategieën voor coping: Aangeleerde vaardigheden die
van stressoren op niveau van individuele stress invloed van stress op lichamelijke en geestelijke
verminderen: gezondheid verminderd:
- Persoonlijkheidstype - Probleemgerichte en emotie gerichte coping
- Locus of control - Cognitieve herstructurering
- Optimisme - Sociale vergelijking
- Weerbaarheid - Positieve emoties
- Veerkracht - Betekenis vinden
Positieve keuze t.a.v. levenswijze. Factoren die van invloed zijn op beide zijden van de vergelijking, ze werken als
moderator en als strategie voor coping:
- Sociale ondersteuning
- Lichaamsbeweging
- Voeding en dieet
- Slaap en meditatie
, 6. Een verband leggen tussen de factoren van de BIG Five en het herstel van de patiënt;
Dit is zelf in te vullen. Bijv. iemand die ongeïnteresseerd is let niet op de uitleg van de arts hoe die
een insulinepen gebruikt.
7. Copingstijlen bij patiënten herkennen en ineffectieve coping signaleren;
Probleemgerichte en emotiegericht coping.
- Probleemgericht: identificeren en oplossen van problemen gerelateerd aan de stressor)
- Emotiegericht: (reguleren van de emotionele reactie op de stressor).
Cognitieve herstructurering
Met cognitieve herstructurering kun je coping versterken. Het is zaak om gedachten die angst en
nervositeit veroorzaken te identificeren om deze uit de dagen en een meer realistische betekenis te
geven. Het is vooral geschikt voor mensen die chronische stress ervaren en is de hoeksteen van CGT.
Voorbeelden cognitieve herstructurering:
- Neerwaartse of opwaartse sociale vergelijking.
o Neerwaarts: Je vergelijkt je situatie met iemand die er erger aan toe is dan jij (maar
die beter om lijkt te gaan met de situatie)
o Opwaarts: iemand zit in een vergelijkbare situatie maar iemand gaat beter met de
situatie om
Positieve emoties
Iemand die veel positieve emoties ervaart wordt ouder. Ook humor kan stress verminderen, het
heeft een positieve invloed op de fysiologische gevolgen van stress.
Zoeken van betekenis.
Je zoekt een betekenis achter een bepaalde situatie. Dus als je iets negatiefs meemaakt kun je dit
plaatsen in het kader dat het een doel zou hebben.
Als men niet langer in staat is een situatie te veranderen bijv. door ongeneselijk ziekte wordt men
uitgedaagd om zichzelf te veranderen. Er zijn twee fasen in zoeken naar betekenis:
1. Zingeving
Zoeken naar betekenis in een stressvolle situatie waarbij de stressor wordt beleeft op een wijze die
overeenkomt met onze verwachting dat de wereld voorspelbaar, controleerbaar en niet willekeurig
is.
2. Zoeken naar een positieve betekenis
Je probeert de stressor als zinvol te beschouwd zodat er positiviteit uitgehaald kan worden. Bijv. er is
een ramp gebeurd, maar zonder die ramp had je, je vrouw nooit ontmoet en waren je kinderen er
nooit geweest.
Les 2
1. Het begrip ‘motivatie’ uitleggen;
Motivatie is grotendeels een innerlijk en subjectief proces dat voortkomt uit externe/extrinsieke
beloningen of persoonlijke/intrinsieke voldoening.
Motivatie zijn innerlijke drijfveren om op een bepaalde manier te handelen. Het concept motivatie
verwijst naar alle processen die betrekking hebben tot:
- Het voelen van een behoefte of verlangen
- Het activeren, selecteren, sturen en volhouden van mentale en fysieke activiteiten die
gericht is op bevrediging van de behoefte of het verlangen
- Het reduceren van de behoeftesensatie.
The benefits of buying summaries with Stuvia:
Guaranteed quality through customer reviews
Stuvia customers have reviewed more than 700,000 summaries. This how you know that you are buying the best documents.
Quick and easy check-out
You can quickly pay through credit card or Stuvia-credit for the summaries. There is no membership needed.
Focus on what matters
Your fellow students write the study notes themselves, which is why the documents are always reliable and up-to-date. This ensures you quickly get to the core!
Frequently asked questions
What do I get when I buy this document?
You get a PDF, available immediately after your purchase. The purchased document is accessible anytime, anywhere and indefinitely through your profile.
Satisfaction guarantee: how does it work?
Our satisfaction guarantee ensures that you always find a study document that suits you well. You fill out a form, and our customer service team takes care of the rest.
Who am I buying these notes from?
Stuvia is a marketplace, so you are not buying this document from us, but from seller Petervw. Stuvia facilitates payment to the seller.
Will I be stuck with a subscription?
No, you only buy these notes for $4.81. You're not tied to anything after your purchase.