Hoofdstuk 1 Management accounting: plaatsbepaling en ontwikkeling
1.1 plaatsbepaling van management accounting
- Management accounting houdt zich bezig met informatieverschaffing aan de
ondernemingsleiding ten behoeve van het nemen van beslissingen en het beheersen van de
bedrijfsprocessen.
o Management accounting betreft dus interne informatieverschaffing.
- Financial accounting: de informatie is bedoeld om verantwoording af te leggen over het
gevoerde beleid → externe verslaggeving.
o Externe informatieverschaffing: de financiële verslaggeving gericht op de
oordeelsvorming van derden ten aanzien van de organisatie.
o Derden: alle andere belanghebbenden dan de ondernemingsleiding
De overeenkomst tussen management accounting en financial accounting is dat beide financiële
informatie verschaffen, deze informatie wordt verkregen uit het administratief systeem van de
onderneming
Verschil tussen management accounting en financial accounting:
- Toegang tot informatie en regelgeving: om voor alle in de onderneming geïnteresseerden
een zekere minimum hoeveelheid aan informatie te garanderen, heeft de wetgever een
publicatieplicht ingesteld voor ondernemingen → rechtspersoon zijn. Aan de publicatieplicht
wordt voldaan door het deponeren van het jaarverslag bij het handelsregister. Het
jaarverslag bestaat uit: jaarrekening (balans, resultatenrekening en toelichting)
directieverslag en overige gegevens (waaronder de accountantsverklaring). Op de interne
verslaggeving zijn geen wettelijke regels van toepassing: het is de verantwoordelijkheid van
het management om te zorgen voor een goed intern informatiesysteem.
- Frequentie en snelheid van informatieverschaffing:
o Intern vindt er vrijwel doorlopend informatieverschaffing plaats
▪ Snelheid boven accuraatheid
o Extern is de frequentie van berichtgeving minder groot → jaarverslag
▪ Beurgenoteerde ondernemingen → ook kwartaal- en halfjaar informatie
▪ De externe jaarrekeningmoet binnen 4 maanden na afloop van het boekjaar
een jaarrekening openbaar maken → beursgenoteerd
▪ Accuraatheid boven snelheid
- Neiging tot creative accounting: het op kunstmatige wijze verfraaien van de balans en de
resultatenrekening.
o Bedrijven doen dit om te voorkomen dat de aandeelhouders lastige vragen gaan
stellen of dat de bank de kredietkraan dicht doet
Relatie met andere vakgebieden managementaccounting:
- Ondernemingsfinanciering: gemiddelde vermogenkostenvoet → die de kosten voorstelt van
het aantrekken van vermogen, op basis van de gemiddelde verhouding tussen eigen
vermogen en schulden.
- Statistiek: je zal nooit beschikken over alle informatie die nodig is om een goede beslissing te
nemen, maar door ICT → grotere hoeveelheden gegevens te analyseren. De gegevens zijn
soms ongestructureerd en moeten geordend worden tot bruikbaar materiaal voor
beslissingsondersteuning, op het gebied van vraagvoorspelling, verkoopprijsvaststelling, etc.
, - Psychologie: foute beslissing → na een foute investering proberen de boel te redden door
aanvullende investeringen te doen → eerdere beslissing toch juist maken.
o Entrapmentverschijnsel: je blijft op één alternatief gefocust + je wilt niet toegeven
dat je project is mislukt → je blijft het voortzetten door additionele investeringen
van het eenmaal begonnen project
- Organisatiekunde: hoe groter een onderneming, hoe meer taken er tussen mensen verdeeld
moeten worden → beheers problemen. Hiervoor wordt een systeem van budgettering
gebruikt → dit kan ertoe leiden dat medewerkers het belang van de afdeling vooropstellen
ten kosten van het belang van de onderneming als geheel.
1.2 historische ontwikkeling van managementaccounting
De bedrijfsadministratie vormt de basis van accounting, een historisch overzicht dient dus te
beginnen bij het ontstaan van het boekhouden. Het ontstaan van ondernemingen die voor hun
vermogensvoorziening een beroep deden op de kapitaalmarkt gaf een nieuwe impuls aan accounting
→ externe verslaggeving: ten behoeve van de beleggers werd overgegaan op een periodieke
winstrapportage.
Er ontstond een vergaande vorm van arbeidsverdeling en daarmee gepaard gaat specialisatie. Een
goede coördinatie vereist juiste en tijdige informatie, die met de hulp van cost accounting kan
worden verkregen.
Strategic business units: divisies die zelf verantwoordelijk zijn voor het genereren van winst, binnen
de kaders gesteld door de centrale leiding
1.3 de contingencybenadering
Contingencybenadering: iedere onderneming heeft haar eigen bijzondere kenmerken en heeft
daarom behoefte aan maatwerkoplossingen op het gebied van kostprijs- en winstbepaling,
beslissingscalculaties en de beheersing van bedrijfsprocessen.
Factoren die invloed kunnen hebben op de problemen waarmee management accounting zich
bezighoudt:
, - Aard van ondernemingsactiviteiten: een onderneming wil winst behalen doormiddel van een
omzettingsproces → inputs worden ingekocht en vervolgens getransformeerd in outputs. Er
vindt waardecreatie plaats als de opbrengst van de outputs hoger is dan de inkoopprijzen
voor de inputs.
o Vier soorten ondernemingen aan de hand van verschillen in inputs, transformatie en
outputs:
1. landbouw en extractie: benutten rijkdommen van de natuur door teelt of
winning die worden omgezet in natuurlijk grondstoffen die voor andere
ondernemingen als inputs fungeren. De industrie gebruikt grondstoffen →
transformatieproces → halffabricaten maken.
2. Industrie: bij slechts één product is het berekenen van kostprijzen eenvoudig,
omdat alle kosten gemaakt worden voor 1 product. Bij meerdere soorten →
indirecte kosten: kosten die niet onmiddellijk zijn toe te rekenen aan een
product. Door toerekening methoden wordt geprobeerd indirecte kosten te
verdelen over de productsoorten
3. Handel: geen fysiek transformatieproces → ze voegen waarde toe aan al
bestaande goederen
4. Dienstverlening: de output bestaan niet uit een fysiek product. De inputs worden
gevormd door arbeidskracht en duurzame productiemiddelen waarbij soms de
nadruk ligt op arbeid en soms op kapitaalgoederen.
- Omgeving: ondernemingen die opereren in een stabiele, voorspelbare markt hoeven geen
hoge eisen te stellen aan accounting informatie. Stabiel komt vaak niet meer voor, er zijn
constant veranderingen. Deze veranderingen dwingen tot het regelmatig aanpassen van het
assortiment → meer aandacht voor het berekenen van kostprijzen en
investeringsbeslissingen moet worden afgewogen → decentralisatie vanwege deskundigheid
→ beheersing van de bedrijfsprocessen wordt lastiger.
- Afhankelijkheid tussen bedrijfsonderdelen: verschillende afdelingen binnen de onderneming
moeten met elkaar samen werken en hun activiteiten op elkaar afstemmen → de mate van
benodigde afstemming wordt bepaald door de wijze waarop de ene afdeling afhankelijk is
van de ander.
o Gebundelde afhankelijkheid (pooled interdependence): de bedrijfseenheden kunnen
in principe hun eigen gang gaan, zonder afhankelijk te zijn van andere afdeling.
o Sequentiële afhankelijkheid (sequential interdependence): het productieproces
bestaat uit achtereenvolgende bewerkingen → goede afstemming van de
verschillende activiteiten, want de output van de ene afdeling is de input van de
andere afdeling
- Grootte van de onderneming: zodra niet meer slechts 1 persoon verantwoordelijk is voor de
gang van zaken zal de beheersing lastiger worden, omdat niet automatisch gewaarborgd is
dat alle managers zich richten op het belang van de onderneming als geheel in plaats van op
hun eigen belang.
- Ondernemingscultuur: de manier waarop medewerkers met elkaar omgaan. Het
beheersingssysteem van de onderneming dient aangepast te zijn aan de
ondernemingscultuur.
1.4 de controller
Controller: de functionaris die het nauwst betrokken is bij de vraagstukken binnen het vakgebied van
management accounting.
The benefits of buying summaries with Stuvia:
Guaranteed quality through customer reviews
Stuvia customers have reviewed more than 700,000 summaries. This how you know that you are buying the best documents.
Quick and easy check-out
You can quickly pay through credit card or Stuvia-credit for the summaries. There is no membership needed.
Focus on what matters
Your fellow students write the study notes themselves, which is why the documents are always reliable and up-to-date. This ensures you quickly get to the core!
Frequently asked questions
What do I get when I buy this document?
You get a PDF, available immediately after your purchase. The purchased document is accessible anytime, anywhere and indefinitely through your profile.
Satisfaction guarantee: how does it work?
Our satisfaction guarantee ensures that you always find a study document that suits you well. You fill out a form, and our customer service team takes care of the rest.
Who am I buying these notes from?
Stuvia is a marketplace, so you are not buying this document from us, but from seller ellenvzee. Stuvia facilitates payment to the seller.
Will I be stuck with a subscription?
No, you only buy these notes for $5.40. You're not tied to anything after your purchase.