100% satisfaction guarantee Immediately available after payment Both online and in PDF No strings attached
logo-home
Samenvatting boek Er zit systeem in...!, Steven Pont. Geschreven voor 2e jaar vak 'Stromingen in de orthopedagogiek' aan de RUG. $4.77
Add to cart

Summary

Samenvatting boek Er zit systeem in...!, Steven Pont. Geschreven voor 2e jaar vak 'Stromingen in de orthopedagogiek' aan de RUG.

 26 views  1 purchase
  • Course
  • Institution

Hierbij mijn zelfgeschreven samenvatting van het gehele boek genaamd 'Er zit systeem in...!' van Steven Pont. Deze samenvatting heb ik geschreven voor het 2e jaars bachelor vak 'Stromingen in de orthopedagogiek' aan de RUG. Veel succes met studeren!

Preview 4 out of 35  pages

  • May 20, 2021
  • 35
  • 2020/2021
  • Summary
avatar-seller
Samenvatting ‘Er zit systeem in…!’
Steven Pont
Inleiding
De cliënt is tegenwoordig het kind en zijn gezin. Het gezin is centraler komen te staan dan
voorheen het geval was. De systeemtheorie is de theorie die de invloed van de omgeving op
iemands gedrag onderzoekt. En voor een kind is dat natuurlijk het gezin.
Een groot voordeel van de systeemtheorie is dat deze de kindspecifieke theorieën niet
tegenspreekt maar aanvult. De combinatie van de verschillende theorieën is het beste.
Het belang van de dubbele blik
Als er geen ruimte is voor een gelijkwaardige samenwerking tussen de kindspecifieke aanpak
en de systeemtheorie, bestaat het gevaar dat belangrijke aspecten van het probleem over
het hoofd worden gezien. De bron van gedrag dient zowel kind-specifiek als systematisch te
worden onderzocht.
De systeemtheorie: individu en context samengevoegd
Bij problemen in de opvoeding spelen twee factoren een rol: individuele kenmerken en
relaties. De systeemtheorie onderzoek hoe ze elkaar beïnvloeden en versterken. De kans op
problemen neemt toe als er meer risicofactoren in het spel zijn.
De professionele dialoog
De hulpverlener moet achterhalen: waarom is het probleem een probleem geworden? Zit
het probleem in het individu of zijn de gedragsproblemen een gevolg van de patronen die in
het systeem zijn ontstaan? Je moet kunnen schakelen tussen twee brillen.
Als de kind-specifieke en de systematische blik op een goede manier worden samengevoegd,
ontstaat er een veel uitgebreider beeld van de problematiek. Je moet dus niet de twee
brillen afzonderlijk gebruiken, maar integreren met elkaar.
De systeemtheorie: een kind is nooit alleen op de wereld
Probleemgedrag: individueel bepaald of symptoom van verstoorde relaties?
Het kind maakt deel uit van een omgeving die van invloed is op zijn gedrag. We kunnen het
kind niet los zien van zijn omgeving en dat die omgeving op een actieve manier bij de
hulpverlening betrokken hoort te worden. Het problematische gedrag is niet in een sociaal
vacuüm ontstaan en zal ook niet in een sociaal vacuüm opgelost kunnen worden.
Het systeem: wij en zij
Wanneer een groep mensen relaties met elkaar aangaan, ontstaan er een systeem. Er wordt
een grens tussen wij (die erbij horen) en zij (die er niet bij horen) getrokken en een gezin kan
als zo’n systeem worden beschouwd. Buiten je gezin maak je ook deel uit van andere
systemen en in elk systeem krijgen de relaties op een andere manier vorm.

,Dat er binnen elk systeem een eigen sfeer heerst, komt dus omdat de relaties in elk systeem
op een andere manier worden ingevuld. Drie dingen zijn belangrijk:
- De mate van binding, die de onderlinge betrokkenheid regelt.
- De balans van geven en nemen, die de rechtvaardigheid regelt.
- De sociale ordening, die de structuur regelt.
Wanneer er op deze drie gebieden geen problemen zijn, heerst er binnen de grenzen van
het systeem veiligheid en geborgenheid. Bij probleemgezinnen is er vaak iets aan de hand
met 1 van de drie aspecten.
Betrekkingen en communicatie
Als we willen analyseren hoe een gezin functioneert, moeten we kijken naar de manier
waarop het gezin met elkaar omgaat. Dit doen we door betrekkingen en communicatie.
Betrekkingen= de manier waarop de onderlinge relaties zijn vormgegeven (wie heeft welke
positie en welke rollen worden er ingenomen?)
Communicatie= focus vooral op de ontmoeting (hoe praten de mensen met elkaar, hoe
interpreteren ze de dingen die de anderen zeggen?)
Homeostase
Als naast de binding, balans en ordening ook de betrekking en communicatiepatronen geen
bijzondere problemen geven, kunnen we spreken van een functioneel evenwicht binnen het
gezin. Homeostase= het functionele evenwicht waarmee het gezin een manier van leven
heeft ontwikkeld.
Het behouden van het evenwicht is niet vanzelfsprekend, want het evenwicht wordt
constant bedreigd door invloeden van buitenaf (meningen van anderen) maar ook van
binnenuit (gezinsleden die in een andere levensfase terechtkomen). We spreken door de
constante fluctuaties binnen gezinssystemen ook wel van een dynamisch evenwicht.
Bij gezinnen in de problemen is het gevonden gewicht niet functioneel. Sommige
gezinsleden voelen zich niet veilig en geborgen bij het evenwicht. Bij probleemgezinnen
functioneer de gezinshomeostase niet voldoende om de interne veiligheid en geborgenheid
te waarborgen.
Gedrag niet alleen op gedragsniveau oplossen
Gedrag heeft altijd een diepere betekenis en een goede hulpverlener helpt het gezin om uit
te zoeken wat er op een dieper niveau aan de hand is. We moeten onderzoeken welke
functie het gedrag heeft binnen het gezin.
De systeemtheorie: binding, balans en orde
Binding

,De hulpverlener dient zich, naast het verband tussen de individuele problematiek en de
relaties binnen het systeem, op de hoogte te stellen van de binding, balans en sociale
ordening binnen het systeem.
Binnen elk systeem is een zekere saamhorigheid. Dat is het wij-gevoel: bij deze groep hoor ik
en wil ik ook blijven horen. Die wens is over het algemeen sterk en vormt het cement van
alle bindingen binnen het systeem.
Binding is in het menselijk bestaan meestal een zegen, maar soms ook een vloek. In beide
gevallen is niet te benoemen wat de binding precies is.
Binding is een soort abstract sociaal magnetisme dat ervoor zorgt dat mensen bij elkaar
betrokken blijven; hetzij positief, hetzij negatief.
Om de dynamiek van een systeem te begrijpen, is het belangrijk om te kijken hoe de binding
binnen een systeem door de verschillende gezinsleden wordt ervaren.
De balans tussen geven en nemen
Binnen een systeem ontstaat een ruilhandel, een interactie van geven en nemen. De mensen
binnen het systeem moeten wel het gevoel hebben dat geven en nemen in balans is.
Daarvoor is nodig dat ze ongeveer dezelfde waarde aan dingen toekennen.
Ook op het gebied van emoties verwachten we een balans van geven en nemen. Binnen elk
systeem geldt een andere manier van uitwisseling, maar interne rechtvaardigheid is daarin
altijd de belangrijkste factor.
In gezinnen die in problemen raken, is de balans van geven en nemen meestal verstoord. Er
kan een machtsspel ontstaan, waarbij de gezinsleden proberen zoveel mogelijk uit de ander
te halen zonder zelf nog verder te investeren. Het idee tekortgedaan te zijn door de anderen
is in veel gezinnen een bron van veel spanning.
Orde
Binnen elk gezin worden structuren gevormd (zoals de tafelschikking). Deze zelfde principes
gelden op een abstracter niveau. Het zou inefficiënt zijn wanneer bij elke nieuwe ontmoeting
tussen gezinsleden de relatie opnieuw gedefinieerd zou moeten worden.
juist doordat gedragspatronen vastliggen, worden de relaties voorspelbaar en betrouwbaar.
Binnen elk systeem ontstaan leidende gedragspatronen die een sociale ordening vormen.
De ordening binnen een systeem wordt in concrete zin in stand gehouden door betrekkingen
en communicatie. Ook in niet-functionele homeostase gaat alles volgens een vast patroon.
De meest functionele ordening kenmerkt zich door een sterke grens tussen generaties
(kinderen en ouders) en een wat minder sterke grens binnen de generaties.
Sociale functies binnen het systeem
Een belangrijke manier waarop het systeem zijn ordeningen structuur vindt, is door de
functies die mensen voor elkaar hebben (wat kunnen mensen voor elkaar betekenen?)

, Systeem en subsystemen
Een systeem bestaat uit subsystemen (bv ouders en kinderen). Deze subsystemen staan
onderling met elkaar in relatie. De uitwisselingen tussen de subsystemen kunnen grote
invloed hebben op het functioneren van het systeem als geheel. Het onderzoek naar de
verschillende subsystemen waartoe iemand behoort, is van belang omdat elke sub systeem
dus op een bepaalde manier een relatie heeft met andere subsystemen.
Parallelle processen
Subsystemen staan met elkaar in contact en beïnvloeden elkaar. Dit zie je terug in dat
kinderen vaak gaan opvoeden zoals hun ouders hen hebben opgevoed.
Parallelle processen voor de hulpverlener
Een hulpverlener is vaak niet de eerste die zich met het gezin bemoeit. In de praktijk wordt
dan een nieuwe hulpverlener door het gezin in een parallel proces geduwd, waarin hij het
patroon herhaalt van zijn voorgangers.
We vinden parallelle processen niet alleen terug binnen gezinssystemen waar tussen
verschillende generaties patronen worden herhaald, maar ook in de hulpverlening (oude
patronen herhalen). Hier moet je alert op zijn.
De mythe van de allesbepalende persoonlijkheid
Het individu in relatie tot zijn omgeving
De betrekking van personen bepalen veeleer hun gedragskeuze dan hun karakter. Binnen de
systeemtheorie wordt gesteld dat ons gedrag voor een belangrijk deel door onze positie
binnen het systeem wordt bepaald en minder door een begrip als iemands persoonlijkheid.
Op zoek naar ‘het wezen’ van de mens
Het is nog altijd niet gelukt om een sluitende theorie te presenteren over de persoonlijkheid.
Het is nog steeds niet gelukt om persoonlijkheden te rubriceren als ‘de verlegen
persoonlijkheid’ of de ‘voorzichtige persoonlijkheid’.
Er blijken vijf dimensies te zijn waaruit persoonlijkheid is opgebouwd: extraversie,
vriendelijkheid, zorgvuldigheid, emotionele stabiliteit en intellectuele autonomie (Big Five).
Een nadeel is dat we nog niet tot een persoonlijkheidscategorie komen. Ook is de Big Five
cultureel afhankelijk.
De invloed van de omgeving
Misschien is persoonlijkheid niet een vaststaand fenomeen, maar is dit afhankelijk van
iemand interactie met de omgeving.
Pygmalion-effect= mensen gaan zich op den duur zo gedragen als de omgeving ze ziet. We
zijn dus voor een groot gedeelte wie anderen van ons maken. Verander de context en de
mens verandert mee.

The benefits of buying summaries with Stuvia:

Guaranteed quality through customer reviews

Guaranteed quality through customer reviews

Stuvia customers have reviewed more than 700,000 summaries. This how you know that you are buying the best documents.

Quick and easy check-out

Quick and easy check-out

You can quickly pay through credit card or Stuvia-credit for the summaries. There is no membership needed.

Focus on what matters

Focus on what matters

Your fellow students write the study notes themselves, which is why the documents are always reliable and up-to-date. This ensures you quickly get to the core!

Frequently asked questions

What do I get when I buy this document?

You get a PDF, available immediately after your purchase. The purchased document is accessible anytime, anywhere and indefinitely through your profile.

Satisfaction guarantee: how does it work?

Our satisfaction guarantee ensures that you always find a study document that suits you well. You fill out a form, and our customer service team takes care of the rest.

Who am I buying these notes from?

Stuvia is a marketplace, so you are not buying this document from us, but from seller lizeisat. Stuvia facilitates payment to the seller.

Will I be stuck with a subscription?

No, you only buy these notes for $4.77. You're not tied to anything after your purchase.

Can Stuvia be trusted?

4.6 stars on Google & Trustpilot (+1000 reviews)

59063 documents were sold in the last 30 days

Founded in 2010, the go-to place to buy study notes for 15 years now

Start selling
$4.77  1x  sold
  • (0)
Add to cart
Added