Hoofdstuk 3: De balans van een ziekenhuis.........................................................................................................1
3.2. Interpretatie van de balansrubrieken.......................................................................................................1
3.2.1. Activa.................................................................................................................................................1
1. Vaste activa:.......................................................................................................................................1
a. Oprichtingskosten..........................................................................................................................1
b. Immateriële vaste activa...............................................................................................................2
c. Materiële vaste activa...................................................................................................................2
I. Terreinen en gebouwen............................................................................................................2
II. Materieel voor medische uitrusting.........................................................................................3
III. Materieel voor niet-medische uitrusting................................................................................3
IV. Vaste activa in huurfinanciering of op grond van soortgelijke rechten..................................3
V. Overige materiële vaste activa.................................................................................................3
VI. Vaste activa in aanbouw en vooruitbetalingen.......................................................................3
d. Financiële vaste activa...................................................................................................................3
2. Vlottende activa:................................................................................................................................4
a) Vorderingen op meer dan één jaar...............................................................................................4
I. Vorderingen voor prestaties......................................................................................................4
II. Overige vorderingen.................................................................................................................5
b) Voorraden en bestellingen in uitvoering......................................................................................5
I. Grondstoffen en leveringen.......................................................................................................5
II. Vooruitbetalingen op voorraadinkopen...................................................................................5
III. Bestellingen in uitvoering........................................................................................................5
c) Vorderingen op ten hoogste één jaar...........................................................................................5
I. Vorderingen op prestaties.........................................................................................................5
II. Overige vorderingen.................................................................................................................7
d) Geldbeleggingen...........................................................................................................................7
e) Liquide middelen...........................................................................................................................7
f) Overlopende rekeningen...............................................................................................................7
3.2.2. Passiva...............................................................................................................................................7
1. Eigen vermogen..................................................................................................................................7
a) Dotaties, inbreng en giften in kapitaal (conform de ziekenhuisjaarrekening).............................8
b) Fondsen van verenigingen............................................................................................................8
c) Herwaarderingsmeerwaarden......................................................................................................8
d) Reserves........................................................................................................................................8
, e) Overgedragen resultaat................................................................................................................9
f) Investeringssubsidies.....................................................................................................................9
g) Sluitingspremies..........................................................................................................................10
h) Voorzieningen voor risico’s en kosten........................................................................................11
2. Schulden...........................................................................................................................................11
a) Schulden op meer dan één jaar..................................................................................................11
I. Financiële schulden.................................................................................................................11
II. Handelsschulden.....................................................................................................................12
III. Voorschotten FOD volksgezondheid.....................................................................................12
IV. Borgtochten ontvangen in contanten...................................................................................12
V. Diverse schulden....................................................................................................................12
b) Schulden op ten hoogste één jaar..............................................................................................12
I. Schulden op meer dan één jaar die binnen het jaar vervallen...............................................12
II. Financiële schulden................................................................................................................12
III. Lopende schulden..................................................................................................................12
IV. Ontvangen vooruitbetalingen...............................................................................................13
V. Schulden met betrekking tot belastingen, bezoldigingen en sociale lasten..........................13
VI. Overige schulden...................................................................................................................13
c) Overlopende rekeningen.............................................................................................................13
Hoofdstuk 4. De resultatenrekening van een ziekenhuis...................................................................................14
4.1. Inleiding..................................................................................................................................................14
4.2. De opbrengsten......................................................................................................................................14
4.2.1. Inleiding...........................................................................................................................................14
4.2.2. De omzet.........................................................................................................................................15
4.2.2.1. Inleiding...................................................................................................................................15
4.2.2.2. Verpleegdagprijs en geraamde inhaalbedragen van het lopende boekjaar (700-701-
rekeningen)..........................................................................................................................................15
4.2.2.3. De supplementen kamers (702-rekeningen)..........................................................................16
4.2.2.4. De forfaits conventies RIZIV (703-rekeningen).......................................................................16
4.2.2.5. De nevenproducten (704-rekeningen)...................................................................................16
4.2.2.6. De farmaceutische en daarmee gelijkgestelde producten (705-rekeningen)........................17
4.2.2.7. De honoraria (708- of 709-rekeningen)..................................................................................17
4.2.3. Geactiveerde interne productie (klasse 72)...................................................................................18
4.2.4. Andere bedrijfsopbrengsten (klasse 74).........................................................................................18
4.2.5. Financiële opbrengsten (klasse75).................................................................................................19
4.2.6. Uitzonderlijke opbrengsten (klasse 76)..........................................................................................19
4.2.7. Resultaatverwerking (klasse 79).....................................................................................................20
4.3. De kosten................................................................................................................................................20
, 4.3.1. Codering van de kosten..................................................................................................................20
4.3.2. Het relatieve belang van de kostensoorten....................................................................................20
4.3.3. Besprekingen van de kostenrekeningen.........................................................................................20
4.3.3.1. Voorraden en leveringen (klasse 60)......................................................................................20
4.3.3.2. Diensten bijkomende leveringen (klasse 61)..........................................................................21
4.3.3.3. Bezoldigingen en sociale lasten..............................................................................................21
4.3.3.4. Afschrijvingen, waardevermindering en voorzieningen voor risico’s en kosten (Klasse 63). 23
4.3.3.5. Andere bedrijfskosten (klasse 64)...........................................................................................23
4.3.3.6. Financiële kosten (Klasse 65)..................................................................................................23
4.3.3.7. Uitzonderlijke kosten (Klasse 66)............................................................................................24
4.3.3.8. Resultaatverwerking (Klasse 69).............................................................................................24
Hoofdstuk 6: Financiële analyse van de jaarrekening van ziekenhuizen...........................................................25
6.1. Inleiding..................................................................................................................................................25
6.2. Methoden van financiële analyse...........................................................................................................25
6.3. Herwerking van de balans......................................................................................................................25
6.4. De verticale en horizontale analyse........................................................................................................26
6.4.1. Verticale analyse: techniek.............................................................................................................26
6.4.2. Horizontale analyse: techniek.........................................................................................................26
6.4.3.(4.) Verticale en horizontale analyse van de balans/jaarrakening van de algemene ziekenhuizen
2004, 2010 en 2013..................................................................................................................................26
6.5. De ratio-analyse......................................................................................................................................27
6.5.1. Liquiditeit........................................................................................................................................27
6.5.1.1. Acid-test..................................................................................................................................27
6.5.1.2. Current ratio............................................................................................................................27
6.5.1.3. Aanvullende specifieke liquiditeitsgetallen............................................................................28
a. Globaal patiëntenkrediet............................................................................................................28
I. Patiëntenkrediet......................................................................................................................28
II. Krediet verzekeringsinstellingen............................................................................................29
III. Afhankelijkheid van de ziekenhuissector tegenover VI (%)..................................................29
b) Leverancierskrediet.....................................................................................................................29
I. Artsenkrediet...........................................................................................................................29
c) Opslagduur van de voorraden.....................................................................................................29
6.5.1.4. Bijsturen liquiditeit..................................................................................................................30
6.5.2. Solvabiliteit.....................................................................................................................................30
6.5.2.1. Financiële onafhankelijkheid en algemene schuldgraad........................................................31
6.5.2.2. Solvabiliteit en subsidies.........................................................................................................32
a) Belang van de investeringssubsidies in het eigen vermogen.....................................................32
b) Voldoende resultaat....................................................................................................................32
, c) Effectieve solvabiliteit.................................................................................................................33
6.5.2.3. Solvabiliteit vanuit een cashflowbenadering..........................................................................33
6.5.2.4. Bijsturing solvabiliteit..............................................................................................................33
6.5.3. Resultaat, rentabiliteit en cashflow................................................................................................34
6.5.3.1. Resultaat.................................................................................................................................34
6.5.3.2. Rentabiliteit van het eigen vermogen....................................................................................34
6.5.3.3. Resultaat als percentage van de omzet..................................................................................34
6.5.3.4. Cashflow..................................................................................................................................34
a) Vrije cashflow..............................................................................................................................34
6.5.4. Continuïteit van de infrastructuur: investeringsratio’s..................................................................35
6.5.4.1. Continuïteitsratio’s materiële vaste activa (MVA)..................................................................35
6.5.4.2. Ouderdomsindicator (MVA)....................................................................................................36
6.5.4.3. Bruto-investeringen MVA per erkend bed..............................................................................36
6.5.5. Andere indicatoren.........................................................................................................................36
6.5.5.1. Personeelskosten....................................................................................................................36
6.5.5.2. Retrocessie artsenhonoraria algemeen ziekenhuis................................................................37
6.5.6. Combinatietest................................................................................................................................37
6.5.7. Ratingmethoden voor kredietwaardigheid....................................................................................37
6.5.7.1. Prioritaire kernpunten bij de analyse van de ziekenhuisbalans.............................................37
6.5.7.2. Prioritaire kernpunten bij de analyse van de resultatenrekening..........................................38
6.5.7.3. Kwaliteit scores.......................................................................................................................38
Hoofdstuk 10: Budgettering...............................................................................................................................39
10.1. Beheerscontrole en budgettering.........................................................................................................39
10.1.1. Beheerscontrole............................................................................................................................39
10.1.2. Budgettering.................................................................................................................................40
10.1.2.1. De budgetcyclus....................................................................................................................40
10.1.2.2. Budgettering: doelstellingen.................................................................................................42
a) Keuzefunctie (allocatie- of afwegingsfunctie).............................................................................42
b) Autorisatiefunctie.......................................................................................................................42
c) Plannings- en coördinatiefunctie.................................................................................................42
d) Controlefunctie...........................................................................................................................42
10.1.3. Budgettering in een professionele organisatie.............................................................................42
10.1.3.1. Het ziekenhuis als professionele organisatie........................................................................42
10.1.3.2. Budgettering met professionals?..........................................................................................43
10.1.4. Basismodel budgettering..............................................................................................................43
10.1.4.1. Middelen (kosten) en activiteiten (opbrengsten).................................................................44
10.1.4.2. Vaste versus variabele budgettering....................................................................................45
10.2. Opmaak van de budgetten...................................................................................................................45
, 10.2.1. Inleiding.........................................................................................................................................45
10.2.2. Top-down versus Bottom-up benadering.....................................................................................45
10.2.3. Verwachte kosten.........................................................................................................................46
10.2.3.1. Raming en budgettering van de personeelskosten..............................................................47
a) Voltijdsequivalenten...................................................................................................................47
b) Kostprijs per VTE.........................................................................................................................47
c) Budgettering van de personeelskosten.......................................................................................48
10.2.3.2. Raming (en budgettering?) van de werkingskosten.............................................................48
10.2.3.3. Verwachte afschrijvingen, voorzieningen, afschrijvingen, overige bedrijfskosten en
financiële kosten..................................................................................................................................49
10.2.4. Verwachte investeringen..............................................................................................................50
10.2.5. Verwachte opbrengsten...............................................................................................................51
10.2.5.1. Verwacht budget financiële middelen..................................................................................51
10.2.5.2. Verwachte opbrengsten honoraria, kamersupplementen en forfaits RIZIV-conventies.....52
10.2.5.3. Verwachte opbrengsten uit farmaceutische producten......................................................52
10.2.5.4. Verwachte overige bedrijfsopbrengsten..............................................................................52
10.2.5.5. Verwachte financiële opbrengsten.......................................................................................53
10.2.6. Omgaan met onzekerheid............................................................................................................53
10.3. Uitvoering en opvolging van budgetten...............................................................................................54
10.3.1. De budgetcyclus: Een prognose-instrument of een element van strategische sturing?.............54
10.3.2. Kritische succesfactoren...............................................................................................................55
10.3.2.1. Bevoegdheid en beheersbaarheid........................................................................................55
10.3.2.2. Aanvaarding van het budgetsysteem...................................................................................56
10.3.2.3. Haalbaarheid van de vooropgestelde (goedgekeurde) targets en budgetten.....................56
10.3.2.4. Coördinatie tussen verantwoordelijkheidscentra................................................................57
10.3.2.5. Link met strategie en ondersteuning door het topmanagement.........................................57
10.3.2.6. Accountability.......................................................................................................................57
10.3.2.7. Datalijnmanagement............................................................................................................57
10.3.2.8. Regelmatige tussentijdse informatieverstrekking................................................................58
10.3.3. Soorten verantwoordelijkheidscentra..........................................................................................58
10.3.3.1. Kostencentra.........................................................................................................................59
a) Opvolging van de personeelskosten...........................................................................................59
b) Opvolging werkingskosten..........................................................................................................60
c) Discretionaire versus engineered kostencentra.........................................................................60
d) Al dan niet toewijzen van overheadkosten................................................................................61
e) Kostenbudgettering of budgettering per kostensoort................................................................63
10.3.3.2. Investeringscentra.................................................................................................................63
10.3.3.3. Winstcentra...........................................................................................................................64
, a) Voor- en nadelen van winstcentra..............................................................................................64
b) Winstcentra in ziekenhuizen?.....................................................................................................64
10.3.3.4. Beleidsplannen......................................................................................................................65
10.4. Budgetcontrole.....................................................................................................................................65
10.4.1. Beoordelen van de prestaties.......................................................................................................65
10.4.2. Belonen van prestaties.................................................................................................................66
, Samenvatting Financieel beheer.
Hoofdstuk 3: De balans van een ziekenhuis.
3.2. Interpretatie van de balansrubrieken.
3.2.1. Activa.
1. Vaste activa:
Bezittingen waarin middelen duurzaam opgesloten zitten (gebouwen en medische
uitrusting).
a. Oprichtingskosten.
Kosten om ziekenhuisactiviteit te starten, voort te zetten of te herstructureren.
- Ten laste van het resultaat van het jaar.
- ‘Activeren’ als een soort fictief actief en afschrijven over de jaren.
Deze omvatten:
o Kosten van oprichting en van inbreng honoraria, kosten publicatie ‘Belgisch
staatsblad’, revisor, …
o Intercalaire interesten: Financiële lasten op ontleende kapitalen ter
financiering van constructie van materiële en immateriële vaste activa.
o Herstructureringskosten: reorganisatie, fusiekosten, omscholing, …
o Overige oprichtingskosten: kosten van eerste inrichting en aanloopkosten,
voorverwarming, eerste kuisbeurt, …
Vaste activa gaat meerdere jaren mee en worden afgeschreven volgens strenge
wettelijke reglementering en moet lineair gebeuren. Men mag maar beginnen
afschrijven op 1 januari van het volgende jaar (tenzij gebruiksinname in januari).
1
,Afschrijvingsduur:
o Kosten van oprichting en inbreng: 3 jaar (33% - eerste jaar 34%)
o Overige oprichtingskosten: 3 jaar (33% - eerste jaar 34%)
o Intercalaire interesten: 10 jaar (10%)
o Herstructureringskosten: 3 jaar (33% - eerste jaar 34%)
Voorbeelden in het boek p 90.
b. Immateriële vaste activa.
Geactiveerde kosten met betrekking tot:
o Onderzoek en ontwikkeling
o Knowhow (toepassingssoftware)
o Recht om bedden uit te baten door ‘aankoop van bedden’
Ook deze kunnen ten laste genomen worden van het resultaat van het betrokken jaar
of geactiveerd worden.
c. Materiële vaste activa.
Investeringen in materiële vaste activa:
o Onroerende investeringen (terreinen en gebouwen)
o Roerende investeringen (medisch en niet-medisch)
I. Terreinen en gebouwen.
Deze investeringen komen in de volgende investeringen terecht.
o Gebouwen en terreinen die voor bedrijfsdoeleinden worden gebruikt.
o Overige zakelijke rechten op onroerende goederen.
o Grote herstellingswerken en groot onderhoud.
o Inrichting van de gebouwen die structuur niet wijzigen.
2
,Het afschrijvingspercentage bedraagt jaarlijks 3% (eerste jaar 4%), behalve voor
grote herstellingswerken en onderhoud (jaarlijks 10% lineaire afschrijving). Terreinen
worden niet afgeschreven.
II. Materieel voor medische uitrusting.
Investeringen in medische uitrusting met afschrijvingspercentage van 20% per jaar
(lineaire afschrijving over vijf jaar).
III. Materieel voor niet-medische uitrusting.
Keukenuitrusting, wasserij-uitrusting tuinmaterieel, sterilisatiematerieel,
kantooruitrusting, … Het afschrijvingspercentage voor meubilair is 10% en voor
rollend materieel en materieel en meubilair voor informatieverwerking 20%.
IV. Vaste activa in huurfinanciering of op grond van soortgelijke rechten.
Leasing-, opstal- en erfpachtcontracten waarbij de gebruiker het economische risico
loopt.
V. Overige materiële vaste activa.
Reservematerieel en onroerende goederen die niet in gebruik zijn. Reserve-uitrusting
wordt niet afgeschreven.
VI. Vaste activa in aanbouw en vooruitbetalingen.
Werken in uitvoering en voorschotten bij de aankoop van vaste activa. Als het
gebouw in gebruik wordt genomen worden de bedragen overgedragen naar terreinen
en gebouwen en starten de afschrijvingen het jaar nadien.
d. Financiële vaste activa.
o Deelnemingen en aandelen in dochterondernemingen
o Financiële vorderingen op dochterondernemingen
o Duurzaam betaalde waarborgen in contanten.
o
3
, Lijst van verbonden ondernemingen worden ingedeeld in:
o Lijst van vennootschappen waar men 10% van het geplaatst kapitaal bezit.
o Lijst van entiteiten waarvoor de vereniging onbeperkt aansprakelijk is.
o Lijst van andere verbonden entiteiten.
Wanneer ‘met een vennootschap verbonden ondernemingen’:
o Waarover ze een controlebevoegdheid uitoefent.
o Die over haar een controlebevoegdheid uitoefenen.
o Waarmee en een consortium vormt (tijdelijke samenwerking).
o Andere vennootschappen die bij weten van haar bestuursorgaan onder de
controle staan van de vennootschappen bedoeld in de vorige drie.
2. Vlottende activa:
Activa die vlugger in geld omgezet kunnen worden of geld zelf, met uitzondering
‘vorderingen op meer dan 1 jaar’. Hebben bedrijfseconomisch de aard van vast
actief.
o Vorderingen op meer dan één jaar
o Voorraden en bestellingen in uitvoering
o Vorderingen op ten hoogste één jaar
o Geldbeleggingen
o Liquide middelen
o Overlopende rekeningen
a) Vorderingen op meer dan één jaar.
I. Vorderingen voor prestaties.
Zie gedeelte vorderingen op ten hoogste één jaar.
4
The benefits of buying summaries with Stuvia:
Guaranteed quality through customer reviews
Stuvia customers have reviewed more than 700,000 summaries. This how you know that you are buying the best documents.
Quick and easy check-out
You can quickly pay through credit card or Stuvia-credit for the summaries. There is no membership needed.
Focus on what matters
Your fellow students write the study notes themselves, which is why the documents are always reliable and up-to-date. This ensures you quickly get to the core!
Frequently asked questions
What do I get when I buy this document?
You get a PDF, available immediately after your purchase. The purchased document is accessible anytime, anywhere and indefinitely through your profile.
Satisfaction guarantee: how does it work?
Our satisfaction guarantee ensures that you always find a study document that suits you well. You fill out a form, and our customer service team takes care of the rest.
Who am I buying these notes from?
Stuvia is a marketplace, so you are not buying this document from us, but from seller omayravancayzeele. Stuvia facilitates payment to the seller.
Will I be stuck with a subscription?
No, you only buy these notes for $11.26. You're not tied to anything after your purchase.
