Summary
Samenvatting Biologie Vwo 2 H2 boek A
- Course
- Level
Samenvatting van 5 pagina's voor het vak Biologie aan de VWO / Gymnasium (voedsel en vetering)
[Show more]
Seller
Follow
137393
Content preview
Samenvatting bio H22.1 Voedingsmiddelen & voedingstoffen
Alle producten die je eet of drinkt noem je voedingsmiddelen. Die kunnen plantaardig (fruit,
noten, halvarine) of dierlijk (vlees, eieren, melk) zijn. In voedingsmiddelen zitten
voedingstoffen, dat zijn stoffen die je lichaam nodig heeft voor groei, energie en herstel. Ze
kunnen vier functies vervullen: Brandstof, bouwstof, reservestof en beschermende stof.
Brandstoffen leveren energie en houden je lichaamstemperatuur op peil, groei, ontwikkeling
en herstel. Bouwstoffen zijn nodig voor groei, ontwikkeling en herstel van wonden, deze
stoffen maken nieuw weefsel aan. Reservestoffen worden opgeslagen, niet direct nodig.
Beschermende stoffen zorgen ervoor dat je niet ziek. Je glycogeengehalte impulsen in je
lever geven aan of je honger hebt. Ook de bloedsuikerspiegel in je maag speelt een rol bij
honger. Er zijn zes groepen voedingstoffen: Eiwitten (noten, kaas, vis), koolhydraten (jam,
aardappelen, pasta), vetten (chips, mayonaise, pindakaas), water (water, druiven,
kokosmelk), mineralen en vitaminen (melk, kaas, vis, wortel, kiwi, tomaat). Ze zorgen ervoor
dat je gezond blijft, zonder mineralen en vitaminen kan je een ziekte krijgen. Eiwitten zijn
bouwstoffen, ze zorgen voor de vorming in het cytoplasma, de opbouw van je spieren, als
een teveel aan eiwit hebt wordt het een reservestof. Koolhydraten zijn brandstoffen en
bouwstoffen bij te veel is het een reservestof, ze behoren tot suikers, zetmeel,
voedingsvezels en glycogeen. Door koolhydraten stijgt de hoeveel glucose in je bloed,
wanneer het daalt komt er wat bij van de reservestof. Onder invloed van het hormoon
glucagon zet de lever het glycogeen weer om in glucose en geeft de glucose af aan het
bloed. Dierlijke voedingsmiddelen zitten meestal weinig koolhydraten in. Vetten dienen
vooral als brandstof, maar worden ook gebruikt als bouwstof en reservestof. Als vet als
reservestof wordt gebuikt dan wordt je onderhuidse vetlaag dikker. Je hebt verzadigde en
onverzadigde vetten. Verzadigde vetten hebben een vaste vorm bij kamertemperatuur.
Onverzadigde vetten zijn gezonder en zijn vloeibaar bij kamertemperatuur. Water, je
lichaam bestaat er voor 60% uit, het is de belangrijkste bouwstof van je lichaam. Het is het
vervoer van stoffen in je lichaam. Mineralen worden ook wel zouten genoemd, het zijn
bouwstoffen en beschermende stoffen. Voorbeelden zijn: clacium (kalk, nodig voor je
botten), natrium, magnesium en ijzer. Vitaminen dienen bouwstof en beschermende stof, bij
te weinig en te veel vitaminen kan je ziek worden. Bij te weinig vitaminen kan je
vitaminepillen nemen. Belangrijke vitaminen zijn: A, B, C, D en K. A is voor de opbouw van je
huid en om goed te kunnen zien. D is voor het vastleggen van kalk in je botten en wordt
aangemaakt door zonlicht. Voedingsvezel is een verzamelnaam voor alle plantaardige
voedingstoffen die je lichaam niet kan verteren, ze behoren tot de koolhydraten en zijn
afkomstig van de celwanden van planten. Zit vooral in groente, fruit, aardappelen,
volkorenbrood, volkorenontbijtgranen, peulvruchten en noten, ze zorgen voor een verzadigd
gevoel (gevoel dat je vol zit). Je hebt ongeveer 50 verschillende voedingstoffen nodig voor
opbouw, herstel, energievoorziening en de regeling van de werking in je lichaam. Essentiële
voedingstoffen die je lichaam niet zelf kan maken of niet voldoende, je krijgt ze binnen met
voedsel. Een voorbeeld is vitamine C. Veel bouwstenen van eiwitten en enkele bouwstenen
van vetten behoren tot essentiële voedingstoffen. Niet-essentiële voedingstoffen kan je
lichaam zelf aan maken in de lever, als ze te weinig voorkomen in je voedsel. Je maakt
ongeveer 12 van de 20 aminozuren zelf aan. Vetten kan je ook zelf aan maken.
, 2.2 Het verteringsstelsel
Het verteringsstelsel bestaat voor het grootste deel uit een kanaal van mond tot anus: het
darmkanaal. Tong, mondholte, speekselklieren, slokdarm, lever, galblaas, maag, alvleesklier,
twaalfvingerige darm, dikke darm, dunne darm, appendix, endeldarm, anus. In het
veteringstelsel worden de voedingstoffen uit je voedsel gehaald en opgenomen in het bloed.
Glucose, mineralen, water en vitaminen worden door de wand van het darmkanaal
opgenomen in het bloed, je hoeft ze niet eerst te veteren. Eiwitten, vetten en de meeste
koolhydraten kunnen dat niet en worden eerst verteerd. Bij vetering worden grote
voedingstoffen afgebroken tot kleinere verteringsproducten, die kunnen wel door de
darmwand heen. Afbraak gebeurt in twee stappen: Voedsel kleiner door kauwen, daarna
omzetten met behulp van verteringssappen. Met snijtanden en hoektanden bijt je, je
voedsel af, hoektanden zijn puntiger. Kiezen hebben een knobbelige bovenkant, daarmee
wordt je voedsel fijngemalen, je kan het daardoor beter doorslikken. Het voedsel wordt
kleiner, maar het oppervlak wordt groter, dat heet mechanische vertering. Speeksel en
maagsap zijn voorbeelden van verteringssappen, ze worden gemaakt door verteringsklieren:
speekselklieren, maagsapklieren, lever, alvleesklier en darmsapklieren. Ze zorgen ervoor dat
je voedsel afgebroken wordt tot verteringsproducten. Er vindt scheikundige reactie bij plaats
(stoffen worden omgezet in andere stoffen), het heet daarom chemische vertering. Veel
verteringsappen bevatten enzymen, die zorgen ervoor dat scheikundige reacties sneller
verlopen, ze helpen bij het afbreken van een stof. Dat gaat sneller als je voedsel een groter
oppervlak krijgt door te kauwen. Enzymen hebben een sleutelslotprincipe, ze werken maar
op één bepaalde vorm. Voor elke reactie is een ander enzym nodig. De beste temperatuur
voor een enzym om te werken is 37 graden, anders werken ze minder goed. In de wand van
het hele darmkanaal zitten kringspieren en lengtespieren. Doordat ze zich afwisselend
samentrekken en ontspannen wordt het voedsel voortgeduwd, hierdoor wordt ook de
voedselbrij goed gemengd met de verteringssappen. De bewegingen noem je peristaltische
bewegingen of darmperistaltiek. Vlak achter het voedselbrok ontspannen de lengtespieren
zich en trekken de kringspieren samen, het darmkanaal wordt nauwer en het voedsel gaat
vooruit. Vlak voor het voedselbrok trekken de lengtespieren samen en ontspannen de
kringspieren zich. Voedingsvezels prikkelen de spieren in de darmwand en zorgen zo voor
een goede darmwerking.
The benefits of buying summaries with Stuvia:
Guaranteed quality through customer reviews
Stuvia customers have reviewed more than 700,000 summaries. This how you know that you are buying the best documents.
Quick and easy check-out
You can quickly pay through credit card or Stuvia-credit for the summaries. There is no membership needed.
Focus on what matters
Your fellow students write the study notes themselves, which is why the documents are always reliable and up-to-date. This ensures you quickly get to the core!
Frequently asked questions
What do I get when I buy this document?
You get a PDF, available immediately after your purchase. The purchased document is accessible anytime, anywhere and indefinitely through your profile.
Satisfaction guarantee: how does it work?
Our satisfaction guarantee ensures that you always find a study document that suits you well. You fill out a form, and our customer service team takes care of the rest.
Who am I buying these notes from?
Stuvia is a marketplace, so you are not buying this document from us, but from seller 137393. Stuvia facilitates payment to the seller.
Will I be stuck with a subscription?
No, you only buy these notes for $3.23. You're not tied to anything after your purchase.
Can Stuvia be trusted?
4.6 stars on Google & Trustpilot (+1000 reviews)
66579 documents were sold in the last 30 days
Founded in 2010, the go-to place to buy study notes for 14 years now