Mens, samenleving en Economie
Economische groei, welvaart en ongelijkheid
1 The great divergence
1.1 Inleiding
(Kaart: 15e eeuw)
Voorstelling van het Euraziatische en Afrikaanse handelssysteem van de 15 e eeuw:
belangrijkste handelsgebieden rond deze periode: Europa was hier nog niet bij (vooral Azië)
Contacten werden gelegd met Midden- Oosten, niet om regio te veroveren, wel om
handelscontacten te leggen
Poging om handelsroute uit te bouwen naar Europa en Afrikaanse kust te exploreren (niet
gelukt)
15de eeuw was een keerpunt in de wereldgeschiedenis
Begin 15de eeuw: 1405: de eerste overzeese expeditie vanuit het Chinese rijk.
Hierna volgden nog 6 expedities elkaar op tot 1433.
1433: Chinezen staken overzeese verkenningstochten: de keizer beslist dat er niet meer
geëxplodeerd mocht worden, ookal hebben ze grote expertise opgebouwd en beschikken ze
over uitstekende schepen, waarom:
- Door angst van andere buitenlandse invloeden
- Cultuur beschermen tegen nieuwe ideeën
1492: Colombus ontdekt andere landen & handelsroutes (ontdekt “Amerika”)
Wijziging hangt vaak af van 1 persoon.
,Vanaf 1500 meer contacten op wereldschaal – globalisering
Elk rijk heeft een goede kennis van de eigen wereld en een impressionistisch beeld via
observatie, overlevering van de buitenwereld.
Na 1500 neemt de wereldgeschiedenis een belangrijke wending
De wereld wordt groter en globaler en er zijn veel meer contacten op wereldschaal
Vanaf 19de eeuw een versnelling/verschuiving
Verklaring: de industriële revolutie
1.2 Great divergence (“The rise of the west”)
= Europa en het Westen nemen het voortouw (the rise) en er ontstaat een grote kloof met
andere delen van de wereld (divergence)
Het is geen exacte wetenschap DE geschiedenis bestaat niet (beïnvloeding van historici
door tijdsgeest en afhankelijkheid door gegevens, data…)
Er zijn dus veel verschillende mogelijke verklaringen voor de great divergence
1.2.1 Grote verschillen tussen arm en rijk (kloof)
Voorbije 200 jaar: toename in ongelijkheid
Vanaf 1800 is rijkdom vooral geconcentreerd in Westen
Tot 1800: China & India meest welvarend: >50% productie vd wereld.
1800-… Europa krijgt enorme voorsprong t.o.v. Midden-Oosten op economisch vlak en
welvaart. Vooral GB heel sterk vooruit (Industriële revolutie)
Na 1970: China wint opnieuw aan terrein = great convergence
, Er zijn 3 visies op de great divergence:
1.2.2 Een autonoom, intern proces
De kern ligt in het Westen zelf: vanaf de 19e eeuw heeft Europa dominante macht in het
mondiale systeem.
Max weber: “Westen is Dynamisch, Oosten statisch”
De Westerse wereld onderscheidt zich door rationalisering van denken, handelen en
instituties, dit door interne ontwikkelingen binnen Europa:
Protestantisme in Europa waardoor:
- Meer discipline
- Meer sparen
- Meer vrijheid: dus nieuwe initiatieven, mensen kunnen zichzelf ontplooien waardoor
nieuwe bedrijven ontstaan
DUS toename economische handel
Legaal- rationeel staatsmodel: grotere vrijheid dus mensen pleiten voor individuele
eigendomsrechten, rechtspraak en wetten
Moderne wetenschap:
- Verlichting (1800): afscheid van religieuze verklaringen: God heeft de wereld niet
geschapen wetenschap komt op de eerste plaats: nieuwe uitvindingen
Demografische ontwikkelingen: bevolkingsgroei: Weber zegt dat
- Mensen werk, onderdak, kleren … moeten hebben
- Dus nieuw rendement nodig
- Nieuwe landbouwtechnieken nodig
Onvermijdelijk dat IR zal doorbreken (door deze ontwikkelingen)
Het is een noodzaak (schaarste in energie en grondstoffen)
David Landes (1998): “Kern opkomst Westen ligt in West-Europa”
Westen is vanuit eigen kracht gegroeid
Nieuwe cultuur: focus op kennis, individu en eigen profijt
Vb. beschermen eigendom
Wanneer je mensen de kans geeft om eigendom uit te bouwen zullen ze initiatief nemen
Nieuwe instellingen: efficiëntere staten
Nieuwe markteconomie: verschillen met de rest van de wereld al duidelijk vanaf
middeleeuwen, revoluties van 18e eeuw heeft kloof enkel groter gemaakt
Kritiek op Landes:
Er komen vraagtekens bij het eurocentrische denken: hoe kan je de internationale context
loskoppelen? Het koloniaal systeem moet ook worden meegenomen in verhaal van kloof
want leidt tot makkelijk toegankelijke afzetmarkten.
The benefits of buying summaries with Stuvia:
Guaranteed quality through customer reviews
Stuvia customers have reviewed more than 700,000 summaries. This how you know that you are buying the best documents.
Quick and easy check-out
You can quickly pay through credit card or Stuvia-credit for the summaries. There is no membership needed.
Focus on what matters
Your fellow students write the study notes themselves, which is why the documents are always reliable and up-to-date. This ensures you quickly get to the core!
Frequently asked questions
What do I get when I buy this document?
You get a PDF, available immediately after your purchase. The purchased document is accessible anytime, anywhere and indefinitely through your profile.
Satisfaction guarantee: how does it work?
Our satisfaction guarantee ensures that you always find a study document that suits you well. You fill out a form, and our customer service team takes care of the rest.
Who am I buying these notes from?
Stuvia is a marketplace, so you are not buying this document from us, but from seller mathildemaes. Stuvia facilitates payment to the seller.
Will I be stuck with a subscription?
No, you only buy these notes for $7.01. You're not tied to anything after your purchase.
