Exam (elaborations)
Examenkatern historische contexten hoofdstuk 2, vwo antwoorden
- Course
- Level
Examenkatern historische contexten hoofdstuk 2, vwo antwoorden
[Show more]
1 review
By: norarobinson01112005 • 1 year ago
Seller
Follow
daniqueengel
Reviews received
Content preview
Examenkatern Historische contexten [vwo]Hoofdstuk 2 De verlichting in theorie en praktijk (1650-1900)
2.1 VERLICHTE DENKBEELDEN (1650-1789)
BASISKENNIS EN VAARDIGHEDEN
1
Bijvoorbeeld:
a - Tot de 17e eeuw was de heersende opvatting dat God heerste over mens en natuur en
dat de mens en maatschappij geheel afhankelijk waren van God.
- Oorzaken waren de humanistische tekstanalyse, ontdekkingsreizen, technische
vooruitgang, rationalisme en empirisme en de wetenschappelijke revolutie.
b - Vanouds werd gedacht dat de staat het ware geloof moest beschermen en de kerk moest
helpen om naleving van de godsdienstige wetten af te dwingen. Onder invloed van de
reformatie kwam de nadruk meer te liggen op het geweten en de individuele
verantwoordelijkheid tegenover God. Verlichte denkers stelden dat het geloof puur een zaak
was van het individu.
- Locke was voor een scheiding van kerk en staat.
2
Bijvoorbeeld:
a De instrumenten passen bij de wetenschappelijke revolutie.
b Het afdoen van de blinddoek en het wijzen naar het licht van de waarheid door de wijsheid
past bij de verlichting.
c De afwijzing van het atheïsme blijkt uit het licht van God dat Wijsheid beschijnt en uit de
titel van het boek: 'overtuigen van ongelovigen'.
3
Bijvoorbeeld:
a De mens is van nature zondig. Bij opvoeding en onderwijs lag daarom de nadruk op
straffen. Zo leerden kinderen hun zondige natuur in bedwang te houden en zich te
onderwerpen aan Gods wil en de wetten van de maatschappij.
b Volgens Rousseau was de mens van nature goed. Volgens Locke was een mens bij
geboorte een onbeschreven blad. De maatschappij was slecht en opvoeding en
omstandigheden bepaalden of een kind later goed of slecht werd.
c Opvoeders konden kinderen beter helpen om hun eigen interesses te ontwikkelen.
Misstanden konden worden bestreden door opvoeding, onderwijs en verspreiding van
kennis.
4
Bijvoorbeeld:
a Een rechtvaardige samenleving is geordend naar Gods wil. Mensen zijn niet gelijk en ieder
heeft zijn eigen plaats.
b - Locke en Rousseau gingen uit van rechten ontleend aan de natuur: alle mensen zijn vrij
en gelijk geboren en hebben recht op leven, gezondheid, vrijheid en bezit. Als deze
natuurrechten worden gerespecteerd, is een samenleving rechtvaardig.
- Dat contract hield in dat de mensen afspraken een deel van hun vrijheid af te staan aan de
overheid. In ruil daarvoor moest de overheid hun leven, bezit en vrijheid beschermen en bij
conflicten als neutrale rechter optreden.
© Noordhoff Uitgevers, 2019
, c - De soevereiniteit is afkomstig van het volk en de regering, het parlement en de rechters
moeten het gezag uitoefenen in naam van het volk. Rousseau was voor een directe
democratie.
- Armoede en slavernij zijn onrechtvaardig en worden veroorzaakt door privébezit.
Democratie kan alleen goed werken zonder grote sociale verschillen.
d - De drie machten van het politiek gezag moeten gescheiden zijn: het parlement moet
wetten vaststellen, de regering moet wetten uitvoeren en onafhankelijke rechters moeten de
naleving van de wetten controleren.
- In de Britse constitutionele monarchie was de vorst gebonden aan de grondwet en was de
wetgevende macht in handen van een gekozen volksvertegenwoordiging.
5
Bijvoorbeeld:
a Volgens het mercantilisme versterkte de overheid de eigen economie door productie en
export te bevorderen en import te beperken.
b Volgens Smith zou het marktmechanisme het beste werken als handel, landbouw en
nijverheid vrij waren om zich te laten leiden door hun rationeel eigenbelang.
c Dit zou volgens Smth leiden tot de grootste welvaart voor iedereen.
6
Bijvoorbeeld
a via kranten en pamfletten
b - Vorsten hadden hun macht van God gekregen en een krachtig vorst was goed voor het
land.
- Met censuur werd de verspreiding van verlichtingsideeën tegengegaan. Boeken werden
verboden en verbrand.
c - Systeem waarbij een absoluut vorst verlichte hervormingen van bovenaf invoert.
- Verandering: Vorsten vergrootten de persvrijheid, werkten aan meer tolerantie en
bestreden bijgeloof en godsdienstig fanatisme.
- Continuïteit: Zij hielden vast aan hun absolute macht en aan de standenmaatschappij.
7
Bijvoorbeeld:
- In de Republiek werden boeken gedrukt die elders verboden waren.
- Nederland bood verlichte vluchtelingen veiligheid.
- Locke nam hij het idee van godsdienstige tolerantie en de scheiding van kerk en staat over
van aanhangers van Spinoza.
8
Bijvoorbeeld:
- godsdienst: vertegenwoordigers van verschillende godsdiensten
- politiek: niet van toepassing
- economie: boeken en kranten (handel)
- sociale verhoudingen: mannen en vrouwen, hoge militair, rijke mensen bij koets en
eenvoudige mensen (rechts vooraan).
9
Bijvoorbeeld:
a Verlichte schrijvers propageerden een wetenschappelijke denkstijl en een actieve,
geïnformeerde burgerij en deze maatschappelijke visie is nog steeds in zwang.
b Ik herken dit op mijn school waar deze maatschappelijke visie vaak door leraren wordt
vertolkt. Maar op social media uiten veel mensen hun gevoelens over dingen zonder goed
geïnformeerd te zijn. Ook wordt goede informatie verdacht gemaakt.
© Noordhoff Uitgevers, 2019
The benefits of buying summaries with Stuvia:
Guaranteed quality through customer reviews
Stuvia customers have reviewed more than 700,000 summaries. This how you know that you are buying the best documents.
Quick and easy check-out
You can quickly pay through credit card or Stuvia-credit for the summaries. There is no membership needed.
Focus on what matters
Your fellow students write the study notes themselves, which is why the documents are always reliable and up-to-date. This ensures you quickly get to the core!
Frequently asked questions
What do I get when I buy this document?
You get a PDF, available immediately after your purchase. The purchased document is accessible anytime, anywhere and indefinitely through your profile.
Satisfaction guarantee: how does it work?
Our satisfaction guarantee ensures that you always find a study document that suits you well. You fill out a form, and our customer service team takes care of the rest.
Who am I buying these notes from?
Stuvia is a marketplace, so you are not buying this document from us, but from seller daniqueengel. Stuvia facilitates payment to the seller.
Will I be stuck with a subscription?
No, you only buy these notes for $6.67. You're not tied to anything after your purchase.
Can Stuvia be trusted?
4.6 stars on Google & Trustpilot (+1000 reviews)
67096 documents were sold in the last 30 days
Founded in 2010, the go-to place to buy study notes for 14 years now