Diagnostiek In De Klinische Psychologie (200300176)
Summary
Samenvatting Literatuur Diagnostiek in de Klinische Psychologie
136 views 13 purchases
Course
Diagnostiek In De Klinische Psychologie (200300176)
Institution
Universiteit Utrecht (UU)
Book
Psychologische diagnostiek in de gezondheidszorg
Samenvatting van de leesstof voor de hoorcolleges van het vak Diagnostiek in de Klinische Psychologie (). In de samenvatting zijn hoofdstukken 1 tot en met 9 en 11 behandeld van het boek "Psychologische diagnostiek in de gezondheidszorg". Daarnaast zijn alle verplichte artikelen behandeld die op BB...
Diagnostiek In De Klinische Psychologie (200300176)
All documents for this subject (34)
Seller
Follow
melissa_vg
Reviews received
Content preview
Hoorcollege literatuur –
Diagnostiek in de Klinische Psychologie
Datum Onderwerp Docent Literatuur
26 april 2021 Inleiding in de Diagnostiek Dr. Lotte Gerritsen Boek hoofdstukken:
1. Het Diagnostisch
Proces
2. Kwaliteit van
Diagnostiek
Aanvullend:
Tiemens et al. 2018
Groenier et al 2008
26 april 2021 De Intake Drs. Anne Winters Boek hoofdstukken:
3. Het gesprek
4. Gedragsobservatie
Aanvullend: TBA:
Hengeveld (2003)
Rijkeboer (2009)
3 mei 2021 Angst, stemming en coping Drs. Matthias Jongkind Boek hoofdstuk:
9. Vragenlijsten voor
het meten van
probleemgebieden
Aanvullend: TBA:
Richtlijn suïcidaliteit
Meetinstrumenten
3 mei 2021 Persoonlijkheidsproblematiek Dr. Katharina Meyerbroker Boek hoofdstukken:
5. Indirecte methoden
8. Persoonlijkheids-
vragenlijsten
Aanvullend TBA:
10 mei 2021 Neuropsychologie Dr. Lotte Gerritsen Boek hoofdstukken:
6. Intelligentie(tests)
7. Neuropsychologisch
e vragen en
methoden
Aanvullend:
Duits & Dijkstra
2018
Pievsky &McGrath
2018
17 mei 2021 Indicatiestelling & Drs. Anne Winters (GZ- Boek hoofdstukken:
Terugkoppeling casus psycholoog) 11. Ethische aspecten
Dr. Paul vd Heijden Aanvullend:
(Klinisch Psycholoog) Rijkeboer &
Thunnissen 2009
Indicatiestelling
hoofdstuk 5
Indication for
Psychotherapy uit
boek Witteman, vd
Heijden &Claes
Page 1 of 86
,Hoorcollege 1 – Inleiding in de Diagnostiek
Hoofdstuk 1 – Het Diagnostisch Proces
Klinische psychodiagnostiek is een exclusief specialisme van de klinische psycholoog. Iedereen is het erover
eens dat een grondige diagnostiek van de problemen en klachten van de cliënt een voorwaarde is voor een
adequate hulpverlening. De klinische psychodiagnostiek steunt op 3 elementen, namelijk:
Theorievorming over de problemen/klachten en problematische gedragingen.
Operationalisatie en de meting daarvan.
Toepassing van relevante diagnostische methoden.
1.2 Stappen van het diagnostisch proces
Over het algemeen begint een klinisch psychodiagnostisch onderzoek met een doorverwijzing van de cliënt. Er
bestaan echter genoeg gevallen waarin de cliënt zelf om hulp vraagt aan de diagnosticus. Zowel de hulpvraag
van de cliënt als de aanvraag van de verwijzer worden door de diagnosticus geanalyseerd; deze vragen hoeven
niet hetzelfde te zijn, maar kunnen van elkaar verschillen. Deze vragen vormen het vertrekpunt, maar de
diagnosticus stelt zelf ook vragen op naar aanleiding van bijvoorbeeld het kennismakingsgesprek van de cliënt.
Aan de hand van de vragen wordt er door de diagnosticus een diagnostisch scenario opgesteld met een
voorlopige theorie over de cliënt inclusief de problemen van de cliënt en hoe deze verklaard kunnen worden.
Om deze theorie te toetsen, zijn er 5 diagnostische handelingen nodig:
1. De voorlopige theorie moet omgezet
worden in concrete hypothesen.
2. Er moet een specifiek
onderzoeksinstrument worden gekozen
om de geformuleerde hypothesen te
ondersteunen of juist te verwerpen.
3. Er worden voorspellingen gedaan over
resultaten of uitkomsten van het
instrument.
i. Dit wordt gedaan zodat het
van tevoren duidelijk is
wanneer een hypothese wordt
verworpen of wordt aanvaard.
4. De instrumenten moeten worden
afgenomen en worden verwerkt.
5. Aan de hand van de verkregen
resultaten moeten de hypothesen op
beargumenteerde wijze aanvaard of
verworpen worden.
Als al deze stappen zijn genomen, komt men tot
de diagnostische conclusie.
Page 2 of 86
, 1.3 Vijf basisvragen in de klinische psychodiagnostiek
Er zijn 5 basisvragen:
1. Onderkenning: wat zijn de problemen, wat lukt er nog en wat gaat mis?
2. Verklaring: waarom zijn er bepaalde problemen en wat houdt ze in stand?
3. Predictie: hoe zullen de problemen zich in de toekomst verder ontwikkelen?
4. Indicatie: hoe kunnen de problemen verholpen worden?
5. Evaluatie: zijn de problemen voldoende verholpen als gevolg van de interventie?
Onderkenning
De onderkenning bevat:
Een inventarisatie en beschrijving.
Een ordening en categorisering in disfunctionele gedragsclusters of stoornissen.
Een inschatting van de ernst van het probleemgedrag.
Er zijn een aantal manieren waarmee de onderkenning kan worden gedaan. Ten eerste, door de cliënt te
vergelijken met een vooraf bepaalde standaard wat criteriumgericht meten wordt genoemd. Ten tweede, door
de cliënt te vergelijken met een representatieve vergelijkingsgroep wat normgericht meten wordt genoemd.
Ten derde, door de cliënt te vergelijken met zichzelf op bijvoorbeeld een eerder moment wat ipsatief meten
wordt genoemd. In deze context moet er wel een onderscheid worden gemaakt tussen een classificatie en de
diagnostische formulering. Bij de classificatie wordt het klinische beeld van de cliënt ondergebracht in een
bepaald type probleem, volgens het alles-of-niets principe of het meer-of-minder principe. Bij de diagnostische
formulering staat het individu en diens unieke klinische beeld centraal. In de klinische praktijk bestaat de
voorkeur om psychiatrische diagnosen te stellen middels DSM-categorieën. In het boek wordt daarentegen een
aanpak aangemoedigd waarbij de onderkenning niet alleen leidt tot het categoriseren van het probleemgedrag in
termen van een stoornis, maar ook tot het beschrijven van het individu aan de hand van specifieke kenmerken,
dimensies en manieren van functioneren. De diagnostische formulering helpt bij de planning van de therapie,
maar soms ontbreekt de empirische ondersteuning.
Verklaring
De verklaring geeft antwoord op de vraag waarom er een bepaald probleem bestaat. Het bevat het
(deel)probleem, de condities die het optreden van dit probleem verklaren en de relatie tussen het probleem en de
condities. Er zijn een aantal manieren waarmee verklaringen kunnen worden ingedeeld:
De locus. Bij persoonsgerichte verklaringen ligt de verklarende factor bij de persoon zelf.
o Dit komt voor als het gedrag los van de context kan worden gezien.
o De verklarende gebeurtenissen kunnen aan het gedrag voorafgaan of er juist op volgen.
De aard van controle. Er kan bij de verklaring van het gedrag worden gesproken over de oorzaak, maar
ook over de reden van het gedrag. Als het gedrag bijvoorbeeld wordt verklaard vanuit een intense
passie die wordt gevoeld (oorzaak), dan kan deze verklaringsfactor ook betekenis geven aan het gedrag
(de reden).
Synchrone en diachrone verklaringscondities. Synchrone verklaringscondities vallen samen in de tijd
met het te verklaren gedrag, terwijl diachrone verklaringscondities juist voorafgaan aan het gedrag.
Inducerende en continuerende condities. Inducerende condities veroorzaken een gedragsprobleem,
terwijl continuerende condities het gedragsprobleem juist in stand houden.
Sommige verklaringen passen beter bij specifieke doelen van de diagnostiek dan andere. Bij de behandeling van
een probleem kan er het beste worden gekeken naar de factoren in de huidige situatie die het gedrag in stand
houden. Deze factoren kunnen namelijk (mogelijk) beïnvloed worden.
Page 3 of 86
, Predictie
Bij de predictie gaat het erom dat er uitspraken worden gedaan over het probleemgedrag in de toekomst. Het
gaat hierbij om een kansuitspraak, die invloed uitoefent op het behandelingsvoorstel of op het opleggen van
beperkende voorwaarden. De predictie draait om een verband tussen een voorspeller/predictor en een criterium.
De predictor is het huidige gedrag en het criterium is het toekomstige gedrag. De relatie hiertussen kan bekend
zijn aan de hand van bijvoorbeeld onderzoek, maar soms moet de relatie hiertussen nog worden bepaald.
Realistisch gezien zijn deze verbanden nooit perfect en dus kan enkel de kans worden bepaald dat gedragingen
zich in de populatie (niet de cliënt!!!) zich samen zullen voordoen. Als er niet voldoende empirische informatie
beschikbaar is, moet de diagnosticus een betekenismodel gebruiken of een klinische predictie. De foutenmarges
zijn bij predictie vaak dusdanig hoog dat de hoge verwachtingen vanuit juridische of andere maatschappelijke
contexten niet kunnen worden ingelost. Dit is dan ook waarom erop wordt aangedrongen dat voorspellingen
worden gedaan met een zo hoog mogelijke mate van zekerheid, maar een nadeel hiervan is dat deze
voorspellingen antitherapeutisch kunnen werken. Er wordt immers een toestand vastgelegd waarbij er niet wordt
uitgegaan van de mogelijkheid van toekomstige veranderingen.
Indicatie
De indicatie draait om de vraag of de cliënt een behandeling nodig heeft, en zo ja welke dit dan moet zijn. Om
tot een indicatie te kunnen komen, is het van belang dat de stappen van verklaring en predicatie zijn afgerond.
Hier komen nog 3 elementen bij:
1. Kennis over behandelingen en behandelaars.
i. Veel behandelingen zijn niet helder gedefinieerd waardoor de geschiktheidsvereisten voor de
behandelingen en behandelaars niet altijd duidelijk zijn.
ii. Uitzonderingen hierop zijn ambulante versus residentiële behandeling, psychotherapeutische
versus farmacologische behandelingen, en individuele versus groep therapeutische
behandeling.
2. Kennis over het relatieve nut van behandelingen.
i. Hoewel er veel uitkomst studies bestaan, zijn deze vaak niet specifiek genoeg om uitspraken
te kunnen doen over concrete therapeutische interventies en typen cliënten.
ii. Er bestaan wel veel meta-analyses en er is veel bekend over de effectgroottes van allerlei
behandelingen.
3. Kennis over de aanvaarding van de indicatie door de cliënt.
i. Het is mogelijk dat een cliënt niet het advies opvolgt van de voorgestelde behandeling als deze
afwijkt van zijn eigen voorkeur.
ii. Er is een indicatiestrategie ontwikkeld die rekening houdt met de voorkeur van de cliënt,
namelijk:
a. Het cliëntperspectief wordt geëxploreerd en geëxpliciteerd.
b. De diagnosticus verstrekt de cliënt informatie over behandelingsmethoden,
processen en behandelaars.
c. De verwachtingen en voorkeuren van de cliënt worden vergeleken met wat de
diagnosticus geschikt en nuttig acht. In een onderling overleg worden een aantal
mogelijke behandelingen geformuleerd die worden aanvaard door zowel de cliënt
als de diagnosticus.
d. De cliënt kiest een behandelaar en behandeling uit.
Evaluatie
Page 4 of 86
The benefits of buying summaries with Stuvia:
Guaranteed quality through customer reviews
Stuvia customers have reviewed more than 700,000 summaries. This how you know that you are buying the best documents.
Quick and easy check-out
You can quickly pay through credit card or Stuvia-credit for the summaries. There is no membership needed.
Focus on what matters
Your fellow students write the study notes themselves, which is why the documents are always reliable and up-to-date. This ensures you quickly get to the core!
Frequently asked questions
What do I get when I buy this document?
You get a PDF, available immediately after your purchase. The purchased document is accessible anytime, anywhere and indefinitely through your profile.
Satisfaction guarantee: how does it work?
Our satisfaction guarantee ensures that you always find a study document that suits you well. You fill out a form, and our customer service team takes care of the rest.
Who am I buying these notes from?
Stuvia is a marketplace, so you are not buying this document from us, but from seller melissa_vg. Stuvia facilitates payment to the seller.
Will I be stuck with a subscription?
No, you only buy these notes for $6.36. You're not tied to anything after your purchase.
