Samenvatting Inleiding in de pedagogiek, ISBN: 978-90-232-5563-5
4 views 0 purchase
Course
Pedagogiek
Institution
Hogeschool Leiden (HSL)
Book
Inleiding in de pedagogiek
Dit is een volledige samenvatting van het boek inleiding in de pedagogiek. Alle hoofdstukken en thema's worden erin beschreven. Het is opgedeeld per hoofdstuk.
De letterlijke betekenis van pedagogiek is kinderleiding. Pedagogiek kan ook aangeduid worden. Met
3 andere begrippen:
1. Opvoedkunde; richt zich op de vaardigheden van de opvoeder.
2. Opvoedingsleer; richt zich op het vergaren van kennis over opvoeden.
3. Opvoedingswetenschap; richt zich op het ontwikkelen van theorieën over en methoden met
betrekking tot opvoeden.
De pedagogiek maakt gebruik van hulpwetenschappen, ze halen dus informatie ook van de
psychologie, sociologie, filosofie, et cetera.
Definitie opvoeding
Opvoeding is alle omgang tussen ouder en kind waarbij gericht een relatie wordt aangegaan. In de ze
omgang biedt de ouder het kind liefde, geborgenheid, veiligheid, intimiteit, aandacht, grenzen,
instructie, ondersteuning en controle. Hierdoor zal het kind tot zelfontplooiing komen en over het
nodige zelfvertrouwen en de nodige zelfstandigheid en zelfredzaamheid beschikken om richting te
geven aan zijn verdere leven.
Naar aanleiding van de definitie kan gesteld worden dat er sprake is van opvoeding als de volgende 3
punten spelen in de omgang tussen de ouder en het kind:
1. Er is sprake van wederzijds respect tussen ouder en kind.
2. Het kind ervaart voldoende veiligheid bij, heeft vertrouwen in, kan rekenen op, voelt zich
geaccepteerd door en krijgt ondersteuning van de ouder.
3. Het kind wort door de ouder uitgedaagd om eigen beslissingen te nemen en te experimenteren
met nieuwe dingen waardoor hij vertrouwen krijgt in zijn omgeving.
De dimensies worden beschreven door Rispens, Hermanns en Meeus. De 4 dimensies zijn met elkaar
verbonden en kunnen niet afzonderlijk plaatsvinden. Wat ouders doen als ze een kind opvoeden, kan
worden uitgesplitst in vier basishandelingen, namelijk:
- Ondersteuning bieden
Het richt zich op het fysieke en emotionele welzijn. Voorbeelden: bemoedigen, accepteren,
helpen, samenwerken, affectie tonen, aandacht, et cetera. Warmte en affectie zijn heel erg
belangrijk. Dit zorgt voor een positieve ontwikkeling van het kind.
Nauw verwant aan het warmteaspect is het begrip responsiviteit, dat de mate van adequaat
reageren van de ouder op de signalen van het kind aanduidt. Hier gaan sensitiviteit vooraf, dat
het gevoelig zijn inhoudt voor de signalen die het kind afgeeft ten aanzien van zijn behoeften
en gevoelens. De signalen worden door de ouder opgemerkt (sensitief) en er wordt adequaat
op gereageerd (responsief).
Nog een andere manier van ondersteuning is het belonen of straffen. Je hebt psychische of
emotionele beloningen en materiële beloningen. Die beloningen worden gegeven op het
positieve gedrag te stimuleren. Bij het straffen wordt de bekrachtiger gebruikt om het slechte
gedrag af te leren. Een ouder kan er bijvoorbeeld voor kiezen om het kind te negeren. Bij het
straffen moet de ouder wel consequent gedrag tonen. Hij moet er namelijk voor zorgen dat het
kind de opgelegde straf ook daadwerkelijk ondergaat.
Ondersteuning kan op verschillende manieren worden gegeven, namelijk materieel of samen
iets doen, het kind aanwijzingen en adviezen geven. Alle vormen van ondersteuning leiden tot
een emotioneel goed gevoel bij het kind.
, - Instructie geven
Instructie geven houdt in duidelijk maken aan het kind wat de bedoeling van iets is en welk
gedrag verwacht wordt. Het kind zal hierdoor steeds beter worden in het zelf beslissen en het
zelfstandig zijn. Het is een proces dat gevraagd en ongevraagd verloopt.
Als kinderen overladen worden met instructies van de ouder kan het volgende gebeuren:
Het kind zal geen eigen initiatieven durven ontplooien.
Het kind zal te veel bezig zijn met wat de ouder zal denken van de acties die het van
plan in te ondernemen, waardoor het niet durft te handelen.
- Controle uitoefenen
Autoritaire controle blijkt een negatieve invloed te hebben op de sociale en cognitieve
competentie van het kind, terwijl autoritatieve controle een positief effect heeft.
Autoritaire controle of restrictieve controle wordt door Dekovic en collega’s omschreven als
het opvoedgedrag waarbij de ouder druk uitoefent op het kind om correct gedrag te vertonen.
Autoritatieve controle wordt door Gerrits, Dekovic, Groenendaal en Noom omschreven als
gedragingen van de ouder waarbij uitleg wordt gegeven aan het kind en eisen worden gesteld
aan zijn zelfstandigheid. De ouder geeft het kind informatie, instructie, suggesties en
aanwijzingen voor het gewenste gedrag.
- Grenzen stellen
Grenzen stellen heeft te maken met de wijze waarop de ouder het kind bestraft of beloont om
gewenst gedrag aan te leren. Gedragsverandering vindt plaats door middel van beïnvloeding.
Door duidelijke grenzen te stellen wordt het kind gevraagd om zijn gedrag af te stemmen op
een situatie en rekening te houden met anderen. Zelfstandigheid en zelfredzaamheid is erg
belangrijk.
Het toepassen van opvoedingsdoelen noemen Malschaert en Traas een kenmerk van de opvoeding dat
valt onder intentioneel opvoedgedrag. De ouder is erop gericht om bewust of onbewust doelstellingen
te bereiken bij het kind. De opvoedingsdoelen die door Kuipers zijn opgesteld worden door
professionele opvoeders nog steeds bruikbaar gevonden (de drie Z’s):
- Zelfstandigheid (individu). De bedoeling is dat het kind zelf beslissingen leert nemen, een
eigen leven leert leiden en eigen mogelijkheden leert ontdekken.
- Zelfredzaamheid (samenleving). Het kind is in staat keuzes te maken en deze te
verantwoorden, mondigheid en verantwoordelijkheid worden hier gestimuleerd. Het kind
wordt geleerd om op een positieve manier vorm te geven aan zijn toekomstige rol in de
samenleving.
- Zelfvertrouwen (toekomst). Het kind kan een bijdrage leveren aan de toekomst en is in staat
om technische en praktische problemen op te lossen.
De drie opvoedingsdoelen versterken elkaar: naarmate een kind meer zelf kan en mag doen, wordt het
zelfstandiger, krijgt het meer zelfvertrouwen en wordt het zelfredzamer. Er zijn naast deze drie
algemene opvoedingsdoelen ook nog specifieke opvoedingsdoelen (eerlijkheid, gelovig zijn, niet
stelen, beleefd zijn tegen volwassenen). De specifieke opvoedingsdoelen zijn afhankelijk van de
opvattingen van de ouder en diens normen en waarden.
Opvoeding is een circulair proces, er is sprake van actie en reactie in de omgang tussen ouder en kind.
De ouder biedt het kind onder andere liefde en aandacht, het kind reageert daarop met liefde en
aangepast gedrag - of boosheid en tegenstribbelen, ook dat is een reactie, waar de ouder dan weer een
tegenreactie op geeft, waardoor er interactie ontstaat tussen beide partijen.
The benefits of buying summaries with Stuvia:
Guaranteed quality through customer reviews
Stuvia customers have reviewed more than 700,000 summaries. This how you know that you are buying the best documents.
Quick and easy check-out
You can quickly pay through credit card or Stuvia-credit for the summaries. There is no membership needed.
Focus on what matters
Your fellow students write the study notes themselves, which is why the documents are always reliable and up-to-date. This ensures you quickly get to the core!
Frequently asked questions
What do I get when I buy this document?
You get a PDF, available immediately after your purchase. The purchased document is accessible anytime, anywhere and indefinitely through your profile.
Satisfaction guarantee: how does it work?
Our satisfaction guarantee ensures that you always find a study document that suits you well. You fill out a form, and our customer service team takes care of the rest.
Who am I buying these notes from?
Stuvia is a marketplace, so you are not buying this document from us, but from seller evivanderkooij. Stuvia facilitates payment to the seller.
Will I be stuck with a subscription?
No, you only buy these notes for $5.90. You're not tied to anything after your purchase.
