Biologie samenvatting over bloedsomloop, gaswisseling en uitscheiding, 6vwo Biologie
4 views 0 purchase
Course
Biologie
Level
VWO / Gymnasium
Book
Samengevat - vwo Biologie
Een samenvatting van de biologie thema's bloedsomloop, gaswisseling en uitscheiding (lever en nieren). Dit is een uitgebreide uitleg over deze onderwerpen met afbeeldingen en schema's. De samenvatting is gebaseerd op de samengevat-bundel en bevat uit dit boek de hoofdstukken 11, 12 en 13. Er zijn i...
Bloedsomloop
★ De mens heeft een dubbele bloedsomloop waarbij het bloed 2 keer
langs het hart komt met:
○ Een kleine bloedsomloop langs de longen voor
zuurstofopname en koolstofdioxide afgifte
○ Een grote bloedsomloop langs de rest van het lichaam voor
zuurstofafgifte en koolstofdioxide opname uit de weefsels
★ De dubbele bloedsomloop zorgt voor het transport van stoffen en de
verdeling van stofwisselingswarmte over het lichaam
★ Het bloed stroomt naar de organen toe via de slagaders (arteriën)
die geen kleppen bevatten door de hoge pulserende bloeddruk ,
zuurstofrijk is in de grote bloedsomloop, een dikke gespierde
elastische wand heeft die dieper in het lichaam ligt en zich in
organen vertakt tot kleinere slagadertjes met wanden van glad
spierweefsel (kan de bloedvoorziening regelen door vernauwing/
verwijding)
★ De haarvaten zitten in organen tussen de slagaders en aders in (ook met bloeddruk) en vormen een fijn vertakt netwerk
met een kleine inwendige diameter en een dunne wand, zodat de stoffen makkelijk kunnen uitwisselen
★ Aders (venen) stromen vanaf de organen weer naar het hart toe (alleen poortader niet (naar lever)) met kleppen (omdat
de bloeddruk laag is en niet pulserend), een dunne wand met een grote inwendige diameter en een oppervlakkige ligging
in het lichaam met zuurstofarm bloed (behalve longader en navelstrengader)
★ De bloedsamenstelling:
○ 45% van het bloed bestaat uit bloedcellen en plaatjes met de verhouding rode bloedcellen: bloedplaatjes: witte bloedcellen
als 1000:60:1 met elk een andere functie:
■ Rode bloedcellen zijn dunne ronde schijfjes met een dikkere rand zonder kern die in het rode beenmerg
gevormd worden uit stamcellen en zorgen voor het transport van zuurstof via de hemoglobine die ze bevatten
en ze worden uiteindelijk afgebroken in de lever en de milt
■ Bloedplaatjes bestaan uit celfragmenten en worden in het rode beenmerg gemaakt en zorgen voor
bloedstolling
■ Witte bloedcellen verplaatsen zich door wanden van vaten en weefsels en worden gemaakt in het rode
beenmerg (en ontwikkeld in de milt en lymfeknopen) en zorgen voor bescherming met verschillende typen
voor verschillende functies (macrofagen en lymfocyten)
○ 55% van het bloed bestaat uit bloedplasma wat een hogere osmotische waarde heeft dan weefselvloeistof en voor 50% uit
water bestaat en voor 5% uit opgeloste stoffen:
■ Zouten bepalen de osmotische waarde van het lichaamsvocht
■ Voedingsstoffen (vitaminen, vetten, vetzuren, glycerol, glucose en aminozuren (stabiliseren pH))
, ■ Gassen (kan veel koolstofdioxide opnemen en weinig zuurstof)
■ Hormonen en regelende stoffen
■ Afvalstoffen zijn resten van eiwitafbraak en afgestorven celresten (o.a. ammonia en ureum)
■ Plasma-eiwitten verlaten de bloedvaten niet en zorgen daardoor voor hoge osmotische waarde van plasma
tegenover weefselvloeistof (antistoffen, stollingsfactoren en transporteiwitten)
★ Bij de poortader komen de aders van darm, maag en alvleesklier samen en stroomt het naar de lever waar het opnieuw
langs een haarvatennet gaat om de voedingsstoffen uit het verteringsstelsel op te nemen
★ De bloedstroming wordt in stand gehouden door de pompwerking van het hart waarbij de snelheid omgekeerd evenredig is
aan de doorsnede van een ader/slagader, waardoor in de slagaders een hoge pulserende snelheid is, in de haarvaten een
lage snelheid in de haarvaten omdat de totale oppervlakte groter is dan in slagaders en aders en een matige snelheid in
aders met een stroomrichting die wordt bepaald door de kleppen van
het hart en de aders
★ In het lymfevatenstelsel wordt de lymfe afgevoerd naar het
bloedvatenstelsel met een bepaalde bouw:
○ Willekeurig beginnende lymfehaarvaten in weefsels voor het
transport van vetten in de darmvlokken en de afvoer van het
teveel aan weefselvloeistof
○ De lymfehaarvaten komen samen in de lymfevaten
○ De lymfevaten komen door de stroming door de kleppen samen
in lymfeknopen (in hals, liezen en oksels) waar witte
bloedcellen worden gevormd
○ De borstbuis en de rechterlymfestam voeren de lymfe af naar het
bloed van de ondersleutelbeenader
★ Weefselvloeistof is het vloeistof tussen de cellen van een weefsel met een
gelijke samenstelling als het bloedplasma (zonder plasma-eiwitten maar
met witte bloedcellen) en ontstaat aan het begin van de haarvaten als
bloedvloeistof door de poriën wordt geperst door de bloeddruk ( de filtratiedruk (ontstaat als bloeddruk naar buiten groter is als
colloid-osmotische druk naar binnen)) en het grootste gedeelte verdwijnt ook weer wanneer het aan het einde van de haarvaten weer
wordt teruggezogen door de hoge osmotische waarde door de plasma-eiwitten en het kleine overgebleven gedeelte wordt opgenomen
door de lymfevaten en wordt lymfe
★ De uitwisseling van stoffen tussen cellen en weefselvloeistof vindt plaats door diffusie (osmose), actief membraantransport,
stroming (door protoplasma in cel worden opgenomen stoffen in cytoplasma verspreid) en myoglobine (eiwit in spiercellen dat
sterker aan zuurstof bindt dan hemoglobine en afgeeft aan mitochondria)
★ Bij bloedstolling vormt vloeibaar plasma door een reeks van reacties in een gel (alleen bij calciumionen) door stollingsfactoren:
○ Trombokinase is een enzym in bloedplasma en stimuleert de vorming van trombine
○ Trombine wordt gevormd uit protrombine en stimuleert de vorming van fibrine
○ Fibrine wordt gevormd uit fibrinogeen en vormt een netwerk van fibrinedraden waarin bloedcellen blijven hangen en
het korstje van de wond wordt
★ Serum is bloedplasma zonder fibrinogeen en blijft over na de vorming van een bloedstolsel
The benefits of buying summaries with Stuvia:
Guaranteed quality through customer reviews
Stuvia customers have reviewed more than 700,000 summaries. This how you know that you are buying the best documents.
Quick and easy check-out
You can quickly pay through credit card or Stuvia-credit for the summaries. There is no membership needed.
Focus on what matters
Your fellow students write the study notes themselves, which is why the documents are always reliable and up-to-date. This ensures you quickly get to the core!
Frequently asked questions
What do I get when I buy this document?
You get a PDF, available immediately after your purchase. The purchased document is accessible anytime, anywhere and indefinitely through your profile.
Satisfaction guarantee: how does it work?
Our satisfaction guarantee ensures that you always find a study document that suits you well. You fill out a form, and our customer service team takes care of the rest.
Who am I buying these notes from?
Stuvia is a marketplace, so you are not buying this document from us, but from seller milaamber. Stuvia facilitates payment to the seller.
Will I be stuck with a subscription?
No, you only buy these notes for $3.21. You're not tied to anything after your purchase.
