Gedrag en Gezondheid aantekeningen
Hoorcollege 1 - Introductie
Clip 1
Gaan kijken naar de eerste 3, de analyses.
Het hele vak wordt dus opgesplitst in de eerste 3 delen die hiernaast
staan.
Essay gaat over psychologische thema’s.
Clip 2
Iedereen 2 interviews afnemen aan de hand van een model.
Clip 4 - CSL
• Planmatige analyse (stappen 1-3 van model van Gezondheidsvoorlichting en Gedragsverandering):
• Analyse van Gezondheid (Corona virus infectie/ gezondheidsgevolgen van ongezonde leefstijl)
• Analyse van Gedrag (gedragsregel/ gezonde leefstijl)
• Analyse van Determinanten van gedrag (volgens 5 theoretische modellen)
Resultaat is verslag, factsheet, presentatie aan de hand van de 3 analyses. De moeten elkaar
aanvullen.
Hoorcollege 2 - Analyse van volksgezondheid
(gezondheidsproblemen)
Clip 1 – Preventie
Eerste stap van het model.
Gezondheidsbevordering is de combinatie van gezondheidsvoorlichting en omgevingsverandering.
Gezondheidsvoorlichting: educatie of informatieoverdracht om te stimuleren dat mensen zich
‘gezonder’ willen en kunnen gedragen.
In dit vak vooral over de voorlichting
Bij de gezondheidsbevordering maken we gebruik van verschillende doelen:
Primaire, secundaire en tertiaire preventie.
Primaire preventie: voorkomen van het ontstaan van ziekte, bijv. niet starten met roken, gezond eten
etc.
Secundaire preventie, ook wel screening: vroegtijdig opsporen van ziekte.
Screenen: het onderzoeken van een in principe gezonde populatie om asymptomatische gevallen van
een ziekte of aandoening op het spoor te komen, in de veronderstelling dat deze aandoening in een
vroeg stadium misschien beter te behandelen is.
• Hierdoor wordt de kans op genezing vergroot of de kans op het ontstaan van ziekte verkleind en
vroegtijdige sterfte voorkomen
• Voorwaarden screening:
- Er moet een algemeen aanvaarde behandelingsmethode voor de ziekte zijn
, - Er moeten voldoende voorzieningen voorhanden zijn voor diagnose en behandeling
- De aandoening in kwestie moet een asymptomatisch voorstadium hebben
- Er moet een betrouwbare opsporingsmethode bestaan
- De kosten van opsporing, diagnostiek en behandeling moeten in een acceptabele verhouding
staan tot de kosten van de gezondheidszorg als geheel
Tertiaire preventie: ernst/gevolgen/herhaling van de ziekte voorkomen/beperken. Dit is na de
diagnose. Bijv. therapietrouw, revalidatie.
Het kan soms zijn dat het moeilijk is om onderscheid te maken tussen voorkomen en
behandelen. Daarom is er een nieuwe vorm onderscheid op basis van doelgroep, er
wordt gekeken naar het verschil tussen een populatiebenadering en de
hoogrisicobenadering.
Universeel en selectief hebben een collectieve benadering.
Universeel gaat dan over de gezonde populatie terwijl selectief gaat over de een
bepaald risico/determinant.
Universeel:
• Doel: de kans op het ontstaan van ziekte of risicofactoren te verminderen en gezondheid te
bevorderen
• Gericht op: collectief
• Andere vormen: primaire preventie + populatie benadering
Voorbeeld: Preventieve interventies ter voorkoming van alcoholmisbruik die zijn gericht op alle
jongeren
Selectief:
• Doel: specifieke (hoog)risicogroepen te identificeren en gerichte preventieprogramma’s uit te
voeren zodat de gezondheid wordt bevorderd
• Gericht op: collectief
• Andere vormen: Hoogrisicobenadering + ~secundaire preventie (screening op risicofactoren)
Voorbeeld: Preventieve interventies ter voorkoming van alcoholmisbruik gericht op
hoogrisicogroepen (roken, psychische stoornis, middelen gebruik ouders)
En geïndiceerd en zorg gerelateerd heeft individuele benadering. Bij geïndiceerd zijn er al bepaalde
gezondheidsproblemen en bij zorg gerelateerd is er al een ziekte en probeer je erger te voorkomen.
Geïndiceerd:
• Doel: het ontstaan van ziekte of verdere gezondheidsschade te voorkomen door een interventie of
een behandeling bij een individu met een gedefinieerd verhoogd risico op die ziekte
• Gericht op: het individu
• Andere vormen: hoogrisicobenadering + secundaire preventie
Voorbeeld: Preventieve interventies ter voorkoming van alcoholmisbruik die zich richt op jongeren
die al overmatig alcohol drinken maar nog niet voldoen aan de diagnostische criteria voor
alcoholmisbruik of -afhankelijkheid
Zorg gerelateerd:
• Doel: het behandelen en ondersteunen van het individu met bestaande gezondheidsproblemen,
om de ziektelast te reduceren, complicaties tegen te gaan en zelfredzaamheid te ondersteunen
• Gericht op: het individu
• Andere vormen: tertiaire preventie
Voorbeeld: Bieden van zorg aan jongeren die overmatig alcohol drinken en/of alcoholverslaafd zijn
met als doel de negatieve gevolgen te beperken en de alcoholverslaving te behandelen
, Clip 2 – Model Planmatige Gezondheidsvoorlichting en Gedragsverandering
Je kijkt eerst naar de analyse van het gezondheidsprobleem
Daarna analyse van gedrag.
Als laatst analysen van determinanten van gedrag.
Clip 3 – Gezondheidsverschillen en ethiek
Hoog opleidingsverschil is hogere levensverwachting.
Autonamie is individuele vrijheid
Patternalisme is het beperken van die vrijheid.
Clip 4 – Dimensies van ziekte
Definities gezondheid
Volgens WHO: ‘Een toestand van volledig fysiek, geestelijk en sociaal welbevinden en niet louter het
ontbreken van ziekte of gebrek’.
Positieve gezondheid Volgens Hubert et al.: ‘De vaardigheid om zich aan te passen en om te gaan
met sociale, fysieke en emotionele uitdagingen en veranderingen’.
Disease: objectief. Je bent gediagnosticeerd, je hebt ook daadwerkelijk een ziekte.
Illness: subjectief. Je bent dit als jij vindt dat je ook echt ziek bent. Hoe jij het als individu ervaart.
Sickness: sociaal. Je voelt je ongezond maar andere denken dat het wel meevalt of juist niet.
Clip 5 – Indicatoren van Volksgezondheid
Ziekte en aandoeningen
Prevalentie:
• Aantal mensen dat op een gegeven moment lijdt aan een
aandoening
• Fractie, percentage, of aantal gevallen per 1.000-100.000
• Op een moment: puntprevalentie
• In een tijdperiode: bijv. Jaarprevalentie
Incidentie:
• Aantal mensen dat gedurende een bepaalde periode een specifieke aandoening krijgt
• Per 1.000-100.000
Gemeten via zorgregistraties, enquêtes, GGD-registraties
Sterfte en doodsoorzaken
Levensverwachting:
• Het gemiddelde aantal levensjaren dat men mag verwachten te leven na de geboorte
Sterftecijfer:
• Aantal sterfgevallen aan een specifieke doodsoorzaak binnen een gegeven periode
• Per 1.000-100.000
• Primaire doodsoorzaak: eerste oorzaak (dementie bijv.) in de reeks van
gebeurtenissen die tot de dood hebben geleid
Verloren levensjaren (burden of disease):
• Aantal levensjaren dat met sterfgevallen verloren gaat
Vrouwen eerst ver boven levensverwachting maar is nu naar gemiddelde gezakt, verklaring is dat
Nederlandse vrouwen ten opzichte van mannen is toegenomen.
Levensverwachting is lager in Groningen en Limburg, door SES
The benefits of buying summaries with Stuvia:
Guaranteed quality through customer reviews
Stuvia customers have reviewed more than 700,000 summaries. This how you know that you are buying the best documents.
Quick and easy check-out
You can quickly pay through credit card or Stuvia-credit for the summaries. There is no membership needed.
Focus on what matters
Your fellow students write the study notes themselves, which is why the documents are always reliable and up-to-date. This ensures you quickly get to the core!
Frequently asked questions
What do I get when I buy this document?
You get a PDF, available immediately after your purchase. The purchased document is accessible anytime, anywhere and indefinitely through your profile.
Satisfaction guarantee: how does it work?
Our satisfaction guarantee ensures that you always find a study document that suits you well. You fill out a form, and our customer service team takes care of the rest.
Who am I buying these notes from?
Stuvia is a marketplace, so you are not buying this document from us, but from seller brambongers. Stuvia facilitates payment to the seller.
Will I be stuck with a subscription?
No, you only buy these notes for $3.78. You're not tied to anything after your purchase.