Summary
Hoorcolleges EDK: samenvatting
- Course
- Institution
samenvatting van alle hoorcolleges + notities, beperkte afbeeldingen gebruikt
[Show more]
Seller
Follow
saracourteyn
Reviews received
Content preview
Samenvatting: Eten & Drinkenbij Kinderen
ANATOMIE & FYSIOLOGIE VAN HET SLIKKEN
Inleiding
1) WAAROM SLIKKEN WE?
We slikken om de voeding veilig en efficiënt te transporteren van de mond naar de
maag. Dit zonder dat er bolus/ secreties in de luchtwegen terecht komen EN zonder
dat er bolus/ secreties onderweg blijven staan of te traag bewegen.
2) SLIKKEN IS EEN COMPLEX PROCES
Bij het complexe slikproces zijn 7 craniale zenuwen, 50 spierparen en alle niveaus van
het centrale zenuwstelsel betrokken.
3) VERSCHILLENDE SLIKFASEN
De verschillende slikfasen worden voorgesteld dmv een
historische opsplitsing. Binnen deze opsplitsing is er sprake
van oversimplificatie.
Orale Faryngale Oesofagale
Anatomie van het slikken
EDK: Anatomie - fysiologie -
1) ORALE FASE
FUNCTIES MOND
De mond heeft 4 grote functies tijdens de orale fase van het slikken:
Sensorische analyse van de voedselbolus: is het vast/ lopend? Warm of koud?
Mechanisch proces: waarbij tanden, tong en verhemelte gebruikt worden
Bevochtiging van het voedsel door mucosa en speeksel
Enzymatische vertering door de enzymen in het speeksel
MONDHOLTE
De mond kan worden voorgesteld als een kubus met aan elke kant een grens:
Anterieur: lippen + tandbogen onder- en bovenkaak
Lateraal: wangen + tandbogen onder- en bovenkaak
Caudaal: submentale spieren (M. mylohyoideus, M. geniohyoideus, + voorste buik M.
digastrictus)
Craniaal: palatum + velum
Posterieur: verhemeltebogen
, TONG
De tong is isovolumetrisch. Dit betekent dat de tong verandert van vorm, maar dat
het volume wel steeds gelijk blijft. De tong is ook hydrostat, het is een spier op zich.
Deze spier is niet aangehecht aan een bot (hangt wel aan het tongbeen).
HERHALING VAN DE TONGSPIEREN OP PG. 52-59: DYSFAGIE
2) FARYNGALE FASE
Zoals de mondholte, heeft ook de keelholte verschillende grenzen:
Craniaal: velum
Lateraal: farynxwanden (M. constrictor pharyngeus)
Caudaal: epiglottis
In tegenstelling tot de mondholte is de keelholte geen statische ruimte. De grenzen
verplaatsen en dus wordt de ruimte groter/ kleiner.
HERHALING OP PF. 53-55: DYSFAGIE
FUNCTIES FARYNX
De farynx vormt een doorgang voor voedsel, drank en lucht. De faryngale spieren
stuwen het voedsel via de slokdarm naar de maag tijdens het slikken. De
constrictorspieren worden ook wel de ‘knuffelspieren’ genoemd.
FARYNXGEBIEDEN
Nasofarynx – orofarynx – hypofarynx
1.Epiglottis
2.Stemplooi rechts
3.Arytenoïd
4.Valleculae
5.Sinus pyriformis rechts
6.Trachea
7.Slokdarmmond (UES)
8.Ary-epiglottische plooi
9.Farynxwand
10. Subglottic ‘shelf’
,3) OESOFAGALE FASE
De oesophagus is een virtuele ruimte en vormt de
verbinding tussen de UES en de LES. Hij is gemiddeld
tussen de 21 á 27 cm lang en is gelegen achter de
trachea. De oesofagale fase wordt gecontroleerd en
bekeken via een FEES. Dit staat voor Fiberoptic
Endoscopic Evaluation of Swallowing. Hierbij gaat men
via de neus een flexibele scoop tot net boven de
oesofagus brengen om zo zicht te krijgen op het
slikproces.
UPPER ESOPHAGEAL SFINCTER (UES)
= de bovenste slokdarm sfincter. Een sfincter is een ringvormige spier rondom een
lichaamsopening die door samentrekking deze opening kan vernauwen of afsluiten.
MAAR uit onderzoek is gebleken dat de UES eigenlijk een niervormige spier is en niet
ringvormig.
VERSCHILLENDE COMPONENTEN VAN DE UES
De UES bestaat uit een superieure of bovenste deel, de
thyropharyngeus. Er is ook een inferieure of onderste component, de
cricopharyngeus. Deze laatste component is het belangrijkste
onderdeel van de onderste constrictorspier in de keel en van de UES.
De M. cricopharyngeus is en andere naam voor de UES.
WAAROM IS DE OESOFAGALE FASE BELANGRIJK?
Deze fase is belangrijk omdat het dikwijls gebeurt dat de cliënt aangeeft dat deze het
gevoel heeft dat er een bolus vastzit ter hoogte van de adamsappel, terwijl deze
eigelijk al in de slokdarm zit. Dit gevoel kan de faryngale slik beïnvloeden.
Fysiologie van het slikken
Terwijl we wakker zijn, slikken we 45 keer per uur. Dit komt neer op ongeveer een
slik per minuut. Terwijl we slapen is dit uiteraard veel minder en dan slikken we 10
keer per uur, wat neerkomt op 1 slik per 6 minuten. Deze daling is te wijten aan het
feit dat ook de speekselproductie daalt wanneer we slapen en er dus minder
speeksel weggeslikt moet worden. De masticiation efficiency of de kauwefficiëntie
wordt beïnvloed door het aantal tanden, de kauwkracht etc.
1) ORALE FASE: VLOEISTOFFEN
ORALE VOORBEREIDENDE FASE
, Deze fase is willekeurig, dit wil zeggen dat we er controle over hebben en kiezen
wanneer deze begint/ stopt. Hierdoor kan deze fase ook oneindig lang doorgaan. In
deze fase wordt de bolus vastgehouden. Een vloeibare bolus wordt in het voorste
deel van de mond of op het tongoppervlak geplaatst in afwachting van de slikinitiatie.
Vóór het slikken worden de lippen en de wangen gesloten en houdt de tong de
vloeibare bolus tegen het harde verhemelte. De keelholte is posterieur ook
afgesloten door contact tussen het velum en de tong. Dit vermijdt lekkage van de
vloeibare bolus naar de orofarynx vooraleer de slikinitiatie is ingezet. Een partiële
lekkage is relatief frequent en gebeurt dus vaak, vooral bij zeer jongen of oude
mensen. De keelholte opent zich wanneer de vloeibare bolus van het anterieure
tongoppervlak naar de orofarynx geduwd wordt. Tijdens deze fase blijven de
verhemeltebogen gesloten.
ORALE TRANSPORTFASE
Deze fase is ook willekeurig, maar duurt in tegenstelling tot de oneindige
voorbereidende fase slecht 1 seconde. Er is sprake van glossopalatale opening en een
sluiting van de ademweg.
2) ORALE FASE: VOEDING
TRANSPORT: FASE 1
Bij een voedselbolus wordt deze eerst verplaatst naar de occlusale oppervlakte van
de postcanine tanden (= molaren en premolaren). Dit gebeurt door de voor- en
achterwaartse bewegingen van de tong. Het voedsel wordt tijdens het kauwen
mechanisch verkleind en bevochtigd door het speeksel. Tijdens de verwerking van de
bolus bewegen de tong en het velum cyclisch in overeenstemming met de kauwende
kaakbeweging. Hier zijn de verhemeltebogen open en is er geen afsluiting meer
tussen de mond- en de keelholte.
TRANSPORT: FASE 2
Wanneer een deel van het voedsel klaar is om doorgeslikt te worden, wordt het
verzameld op de dorsale oppervlakte van de tong en vandaaruit naar achter gebracht
doorheen de verhemeltebogen. Dit gebeurt door persende tongbewegingen tegen
het harde verhemelte. Zo komt de bolus in de orofarynx terecht. Het
getransporteerde voedsel hoopt zich op ter hoogte van de orofaryngeale oppervlakte
van de tong en in de valleculae. De bolusvorming in de orofarynx eindigt wanneer
een slikbeweging ingezet wordt.
3) FARYNGALE FASE
Deze fase is eerder een reflex en duurt ook slechts 1 à 2 seconden. De luchtweg is
tijdens deze fase dezelfde als de voedselweg.
TONGBASISRETRACTIE
Dit kan je vergelijken met een katapult. De tongbasisretractie is een snelle, krachtige
tongbeweging die de bolus “katapulteert” in de farynx.
SLIKTRIGGER
The benefits of buying summaries with Stuvia:
Guaranteed quality through customer reviews
Stuvia customers have reviewed more than 700,000 summaries. This how you know that you are buying the best documents.
Quick and easy check-out
You can quickly pay through credit card or Stuvia-credit for the summaries. There is no membership needed.
Focus on what matters
Your fellow students write the study notes themselves, which is why the documents are always reliable and up-to-date. This ensures you quickly get to the core!
Frequently asked questions
What do I get when I buy this document?
You get a PDF, available immediately after your purchase. The purchased document is accessible anytime, anywhere and indefinitely through your profile.
Satisfaction guarantee: how does it work?
Our satisfaction guarantee ensures that you always find a study document that suits you well. You fill out a form, and our customer service team takes care of the rest.
Who am I buying these notes from?
Stuvia is a marketplace, so you are not buying this document from us, but from seller saracourteyn. Stuvia facilitates payment to the seller.
Will I be stuck with a subscription?
No, you only buy these notes for $5.38. You're not tied to anything after your purchase.
Can Stuvia be trusted?
4.6 stars on Google & Trustpilot (+1000 reviews)
67096 documents were sold in the last 30 days
Founded in 2010, the go-to place to buy study notes for 14 years now