Mediabeleid
Deel 1: Inleiding en principes......................................................................................................................... 3
1.1 De contouren van ‘mediabeleid’.....................................................................................................................3
a. Wat is mediabeleid?.....................................................................................................................................3
b. Waarom mediabeleid?.................................................................................................................................3
c. Mediabeleid, regulering en governance.......................................................................................................4
d. Mediabeleid in het meervoud......................................................................................................................5
e. Hoe mediabeleid dan benaderen?...............................................................................................................7
1.2 Centrale principes voor de uitwerking van een mediabeleid..........................................................................7
1. Mediavrijheid, informatie- en communicatievrijheid..................................................................................7
2. Universaliteit.................................................................................................................................................7
3. Toegang........................................................................................................................................................7
4. Diversiteit, pluralisme en pluriformiteit.......................................................................................................7
5. Kwaliteit........................................................................................................................................................8
6. Onpartijdigheid, objectiviteit en neutraliteit................................................................................................8
7. Betrouwbaarheid..........................................................................................................................................8
8. Privacy...........................................................................................................................................................9
1.3 Normativiteit en mediabeleid: 2 grote benaderingen....................................................................................9
a. Mediabeleid = cultureel beleid.....................................................................................................................9
b. Mediabeleid = economisch beleid..............................................................................................................11
c. Mediabeleid = sociaal beleid.......................................................................................................................12
Deel 2: Instrumenten van een mediabeleid: een paradigmatische ontwenteling...........................................13
2.1. Evoluties/paradigmatische omwenteling in mediabeleid en instrumenten op mondiaal, Europees,
nationaal en regionaal niveau............................................................................................................................13
a. Evoluties binnen politiek, media en publiek: I, I & I-mix............................................................................13
2.2 Actoren en instrumenten vh Vlaams, Belgisch en Europees mediabeleid....................................................14
a. Trechter van beleidsvoering.......................................................................................................................14
2.3. Regulatoren..................................................................................................................................................17
a. Context........................................................................................................................................................17
b. Vlaamse regulator voor de media (VRM)...................................................................................................18
c. Belgisch Instituut voor Postdiensten en Telecommunicatie (BIPT)............................................................20
d. Belgische mededingingsautoriteit (BMA)...................................................................................................21
e. Gegevensbeschermingsautoriteit (GBA)....................................................................................................22
f. Zelfregulering...............................................................................................................................................23
Deel 3: Articulatie van een mediabeleid....................................................................................................... 24
3.1 Publieke omroep VRT....................................................................................................................................24
a. Context en evolutie.....................................................................................................................................24
b. Publieke omroepen: verschillende modellen.............................................................................................26
c. Perspectieven op de legitimiteit van de publieke omroep.........................................................................27
d. VRT: opdracht en organisatie.....................................................................................................................27
e. Financiering vd VRT....................................................................................................................................28
f. Wie beslist over de opdracht vd VRT?.........................................................................................................29
g. Vergelijking met het buitenland.................................................................................................................29
h. Uitdagingen voor de VRT............................................................................................................................29
i. Bredere vraagstukken voor publieke omroepen.........................................................................................30
3.2 Private omroepen..........................................................................................................................................30
a. Context en evolutie.....................................................................................................................................30
b. Beleidskader private omroepen.................................................................................................................31
c. Uitdagingen voor private omroepen..........................................................................................................31
1
, 3.3 Onafhankelijke productiesector....................................................................................................................32
a. Context en evolutie.....................................................................................................................................32
b. Beleidskader...............................................................................................................................................33
c. Uitdagingen vd sector.................................................................................................................................34
3.4 Regionale omroepen.....................................................................................................................................35
a. Context en historiek....................................................................................................................................35
b. Businessmodel en financieringskader........................................................................................................35
c. Overzicht regionale omroeplandschap.......................................................................................................37
3.5 Radio.............................................................................................................................................................37
a. Context en historiek....................................................................................................................................37
c. Trends en uitdagingen................................................................................................................................38
3.6 Platformen.....................................................................................................................................................38
a. Context........................................................................................................................................................38
b. Uitdagingen voor beleid.............................................................................................................................39
c. Bepalingen van toepassing voor platformen – antwoorden vanuit beleid................................................40
d. Uitdagingen voor beleid mbt platformregulering......................................................................................41
e. Welke antwoorden vanuit beleid?.............................................................................................................41
3.7 Film................................................................................................................................................................42
a. Context........................................................................................................................................................42
b. Europese filmmarkt....................................................................................................................................42
c. Vlaams filmbeleid........................................................................................................................................46
3.8 Ondersteuning fictie en TV............................................................................................................................48
a. Context: Waarom steun nodig?..................................................................................................................48
b. Beleidsondersteuning: instrumenten.........................................................................................................48
2
,Deel 1: Inleiding en principes
1.1 De contouren van ‘mediabeleid’
a. Wat is mediabeleid?
“Policy-making is a process that concerns the interaction between different actors, the institutional
structures within which they work and the objectives that they pursue”
o proces: het verandert over tijd
1 visie op mediabeleid = het uitwerken van bepaalde processen voor het oplossen van problemen
in belang vh publiek
o Laswell: klemtoon op absolute objectiviteit, geïnformeerde partijen, die waardevrij handelen
in het algemeen belang (vh publiek)
o beleid gemaakt in officiële beleidsorganen, met niet 1 actor die het hele proces domineert
o gebaseerd op een aantal leidende principes: transparantie, expertise,..
o beleid wordt aangepast als gevolg van veranderingen op technologisch of economisch vlak
(bv digitalisering, regulering van sociale media, regulering van slimme wagens,…)
o beleid is de resultaten van pluralistisch proces met inspraak van bepaalde partijen
Maar mediabeleid is..
o geen mechanistisch, technocratisch en objectief proces
o niet alle actoren nemen op dezelfde manier deel aan het beleidsproces (beperkte elite die
sterker mediabeleidsvorming kunnen beïnvloeden)
o verschillend naargelang de context (bv van land tot land)
o gevolg van (ideologische of politieke) keuzes, bv Jambon N-VA= meer nadruk op het Vlaamse
Mediabeleid is ingebed in ideologische en politieke context, bv de contouren van neoliberalisme
o cf. gevolgen voor publieke omroepbeleid, voor cultuursubsidies; idee dat vrije markt beste
garantie is op pluralisme (mededingingsbeleid)
o maar: constante wisselwerking, niet eenzijdig overgenomen
KORTOM, MEDIABELEID IS
Meer dan alleen de instellingen of organen die beleid maken
Meer dan de instrumenten die daarvoor ingezet worden
Meer dan het resultaat dat bereikt wordt
Is dynamisch en evoluerend: ad hoc- maatregelen vs langetermijn evoluties
Is conflict-gebonden, gekenmerkt door pogingen tot consensus
Is verschillend naargelang de politieke context
Niet altijd expliciet of formeel: informele krachten
Het belang van non-decisionmaking en media policy silences
= proces van interactie tussen actoren, institutionele structuren, belangen die ze dienen
b. Waarom mediabeleid?
Veel van mediabeleid hangt samen met ‘publiek’ en ‘publiek belang’
o vaak verengd tot discussie: publiek vs privaat, burgers vs de markt; maar het is complexer
dan dat
o beleid is een continu spanningsveld tussen publieke (bv toegang) en marktprincipes (bv
zorgen dat de krant niet over kop gaat), vaak overlappende objectieven
o (vandaar ook sterke link tussen studie van mediabeleid en studie van politieke economie
1. Media zijn belangrijke actoren van sociale communicatie, verandering
Media hebben externe effecten
Belangrijke link met burgerschap, democratische waarde
Communicatieprocessen zijn ingebed in de context, bepaalde sturende krachten
3
, o controle over content, beslissen wat we te zien krijgen, de toegang van gebruikers tot tech,
de mate van interactie op grote schaal, is allemaal ingebed in bredere machtsstructuren en
netwerken, identiteit, etc
2. Belangrijke economische sector
Volgt de principes vd markt/kapitalisme, wedijveren voor de aandacht vd consument
Als je bedrijven niet tegenhoudt, komt er meer en meer concentratie; wordt er geen Europese
content gekocht
EU: regeling vs US: splitsing
3. Media neigen tot marktfalen
Media zijn publieke goederen, consumptie ervan uitsluiten is moeilijk (non-rivalrous) en
consumptie van mediagoederen is onzeker
Strategieën van mediabedrijven om daarmee om te gaan: bv concentratievorming, copyright,
persoonsgegevens bijhouden en exploiteren,..
Media als ‘merit goods’: waarde pas bij consumptie of zelfs zonder dat consumenten ervan bewust
zijn
Nood aan regulering en ook ondersteuning van bepaalde mediavormen omdat ze geen ‘slaagkans’
hebben in de markt
c. Mediabeleid, regulering en governance
MEDIABELEID
Mediabeleid = breder veld van ideeën, processen, belangen die mediastructuren vormen
o mediabeleid is de resultaten van dynamiek, machtsverhoudingen, politieke krachten,.. Niet
waardevrij, nog ideaal denkbaar
o er is niet 1 mediabeleid: diverse contexten - vormt en wordt gevormd door context
Mediabeleid is gekenmerkt door spanningsvelden
o meerdere bevoegdheidsniveaus: sectorspecifiek vs multisectorieel (bv innovatie)
o meerdere perspectieven: economisch, cultureel, sociaal
o meerdere actoren betrokken: multi-level governance (meerdere niveaus)
o geografisch spanningsveld: lokaal/regioneel/nationaal/Europees/mondiaal
MEDIAREGULERING
Mediaregulering = de specifieke institutionele mechanismen die bestaan om die doelen te
realiseren, is gevolg van mediabeleid
o ‘where policy sets out the state’s role in bringing its preferred mediascape in to being
regulation is the instrument through which the state supervises, controls or curtails the
activities of non-state actors’
Scala aan instrumenten
o regulering bestaat uit een combinatie van regels: mededingingsregels, auteursrecht, quota,..
o toezien op regulering door wetgevende organen en regulatoren (onafhankelijk, maar wel
vertrekkend vanuit door de overheid opgelegde doelstellingen)
Uitwerking van specifieke, meestal bindende instrumenten om in mediamarkten en systemen te
bemiddelen met het oog op in beleid uitgezette doelen, normen en waarden
o federaal: wetten, besluiten, omzendbrieven
o regionaal: decreten en ordonnanties
o Europees: verdragen, richtlijnen, verordeningen, beschikking/arrest
richtlijn: geen tips, maar een guideline, een wet - regulatie (bindend)
bv 30% van Netflix catalogus moet Europees zijn
Evolutie naar soft law mechanismen: adviezen, zelf- en coregulering, codes of conduct,..
o Advies vd Sectorraad Media, is bindend tot op zekere hoogte
4
The benefits of buying summaries with Stuvia:
Guaranteed quality through customer reviews
Stuvia customers have reviewed more than 700,000 summaries. This how you know that you are buying the best documents.
Quick and easy check-out
You can quickly pay through credit card or Stuvia-credit for the summaries. There is no membership needed.
Focus on what matters
Your fellow students write the study notes themselves, which is why the documents are always reliable and up-to-date. This ensures you quickly get to the core!
Frequently asked questions
What do I get when I buy this document?
You get a PDF, available immediately after your purchase. The purchased document is accessible anytime, anywhere and indefinitely through your profile.
Satisfaction guarantee: how does it work?
Our satisfaction guarantee ensures that you always find a study document that suits you well. You fill out a form, and our customer service team takes care of the rest.
Who am I buying these notes from?
Stuvia is a marketplace, so you are not buying this document from us, but from seller dw_vub. Stuvia facilitates payment to the seller.
Will I be stuck with a subscription?
No, you only buy these notes for $5.39. You're not tied to anything after your purchase.