Persoonlijkheid
- Wie ben jij eigenlijk? Wat onderscheidt jou van anderen?
o Vriendelijk, avontuurlijk etc.
- Zit persoonlijkheid tussen je oren? Is het gedrag?
o Persoonlijkheid heeft te maken met een set mentale eigenschappen
(emotioneel, cognitief) die we aan onszelf en anderen toeschrijven
o Deze eigenschappen bepalen ons gedrag
o We gaan hierbij vanuit dat deze eigenschappen relatief stabiel zijn: het is een
‘trait’ en geen ‘state’
‘Trait’
- Stel: iemand is ‘sociaal’ (=persoonlijkheidskenmerk)
- Dit betekent niet dat deze persoon nooit alleen wil zijn
- Het betekent dat deze persoon onder gelijke omstandigheden eerder geneigd is om
sociaal gedrag te vertonen dan iemand die niet-sociaal is
- Persoonlijkheidskenmerken plaatsen op een continuüm:
o Iemand is niet, wel of niet sociaal, assertief etc.
o Iemand is meer of minder sociaal, assertief etc.
The big five (OCEAN)
1. Openness to experience vs. Non-openness
a. Ik vertoon vaak riskant gedrag, ik zit vol ideeën
b. Ik ben niet geïnteresseerd in abstracties, ik ben heel pragmatisch
2. Conscientiousness vs. Undirectedness
a. Zelfdiscipline
b. Slechtere Zelfdiscipline
3. Extraversion vs. introversion
a. Open/graag in het middelpunt staan (halen veel energie uit andere mensen)
b. Niet zo open (halen niet zo veel energie uit andere mensen)
4. Agreeableness vs. antagonism
a. Empatisch vermogen/geïnteresseerd in andere
b. Hebben dit minder
5. Neuroticism vs. stability
a. Snel geïrriteerd, angstiger en stemmingswisselingen
b. Niet zo snel zorgen maken, ontspannen en zelden somber
- Deze 5 zijn onafhankelijk van elkaar (correleren minimaal)
Stabiliteit van persoonlijkheidskenmerken
- Persoonlijkheidskenmerken zijn ‘relatief stabiel’ (=trait), maar hoe stabiel is dat?
o Onderzoek: Terracciano et. Al. 2006:
Persoonlijkheidskenmerken zijn stabiel over leeftijden bij herhaal
meten (hoge correlatie tussen metingen)
o Onderzoek: Roberts en DelVecchio 2000:
Stabiliteit van persoonlijkheid neemt toe met leeftijd
, Persoonlijkheidskenmerken wat verandert er:
- In het algemeen:
o Neuroticism en Openness nemen licht af (ze worden wat rustiger en staan
minder open voor veranderingen)
o Concientiousnss en agreeablenes nemen iets toe (mensen worden dus wat
georganiseerder en wat minder zelfzuchtig)
‘Je lijkt je moeder wel…’
- Persoonlijkheid: nature of nurture?
- Persoonlijkheidseigenschappen zijn erfelijk
- Onderzoek: Bouchard 2004 (meta-analyse)
o Overeenkomsten/verschillen tussen eeneiige tweelingen zijn vergelijkbaar
voor tweelingen die in dezelfde of in een andere familie zijn opgevoed
Waarom hebben mensen verschillende persoonlijkheden?
- Mogelijk gewoon natuurlijke variatie (geen specifieke reden)
- Distale verklaring: door variatie in persoonlijkheid kan de natuur op ‘meerde paarden
tegelijk wedden’
o Bij dieren is dit ook zo
Casus de zonnebaars:
- Eigenschappen: dapperheid vs. Voorzichtigheid
o Sommige zonnebaarzen benaderen de val en sommige niet: dus sommige
lopen meer risico
o Dappere vissen exploreerden meer en haalden meer voedsel op plekken waar
weinig voedsel was
De kneedbare persoonlijkheid
- De gezinssituatie kan leiden tot bepaalde verschillen in persoonlijkheid worden
uitvergroot
- Kinderen proberen zich te onderscheiden van hun broer of zus (bijv. grappiger)
- Deze verschillen worden soms door ouders bekrachtigd: ze reageren op soms
subtiele verschillen tussen hun kinderen
- Sibling contrast (SC): door ouders waargenomen verschillen tussen hun kinderen
- Split-parent identification (SPI): voorkeur identificatie met 1 van de ouders door het
kind
o Deze 2 eigenschappen hangen samen (eentje hoger, andere ook hoger)
o Eerste kind heeft dit sterker dan de tweede
Verschillen tussen mannen en vrouwen
- Tussen de ‘Big Five’
o Vrouwen hoger op: Agreeablenes (meegaand), Neuroticism (angstig),
extraversie en Concientiousnss (georganiseerder)
- Naast evolutionaire/genetische oorzaken spelen culturele factoren ook een rol
(omgeving):
o Onderzoek: Twenge 2001; maatschappelijke invloeden op assertiviteit bij
vrouwen Maatschappelijke positie te maken met assertiviteit
The benefits of buying summaries with Stuvia:
Guaranteed quality through customer reviews
Stuvia customers have reviewed more than 700,000 summaries. This how you know that you are buying the best documents.
Quick and easy check-out
You can quickly pay through credit card or Stuvia-credit for the summaries. There is no membership needed.
Focus on what matters
Your fellow students write the study notes themselves, which is why the documents are always reliable and up-to-date. This ensures you quickly get to the core!
Frequently asked questions
What do I get when I buy this document?
You get a PDF, available immediately after your purchase. The purchased document is accessible anytime, anywhere and indefinitely through your profile.
Satisfaction guarantee: how does it work?
Our satisfaction guarantee ensures that you always find a study document that suits you well. You fill out a form, and our customer service team takes care of the rest.
Who am I buying these notes from?
Stuvia is a marketplace, so you are not buying this document from us, but from seller daanvalk1. Stuvia facilitates payment to the seller.
Will I be stuck with a subscription?
No, you only buy these notes for $5.92. You're not tied to anything after your purchase.