Summary
Samenvatting Personenbelasting
- Course
- Institution
Alles wat in de les gezegd is geweest staat erin. Dus alles wat je moet kennen om te slagen.
[Show more]
Seller
Follow
Ina4
Reviews received
Content preview
Pagina |1Personenbelasting
Deel 1: basisbeginselen
Hoofdstuk 1: begrip en kenmerken van de belasting
1. Het begrip ‘belasting’
= een bijdrage die volgens bepaalde rechtsregels door een overheid wordt opgelegd met als doel het
verzamelen van financiële middelen die nodig zijn om uitgaven te doen in het algemeen belang en
voor zover die bijdrage bij wet (decreet, besluit,…) als belasting wordt erkend.
→ Bijdrage: niet noodzakelijk financieel
→ Bepaalde rechtsregels: u kon maar een bijdrage leveren op voorwaarde dat er instemming is,
wat wil zeggen dat de belastingen moet goedgekeurd worden door het parlement
legaliteitsbeginsel
→ Overheid: kunnen belasting heffen
→ Doelstelling: in eerste instantie: het financieren van de uitgaven van algemeen belang
In België zitten we in de top 3 van de wereld met belastingdruk.
2. Hoofdkenmerken van een belasting
De 2 hoofdkenmerken van een belasting zijn haar financieel doel en haar publiekrechtelijk, d.w.z.
dwingend karakter.
2.1 Het financieel doel – het dekken en financieren van overheidsuitgaven
Belastingen worden gebruikt voor het dekken van de overheidsuitgaven. Hierbij ligt de nadruk op de
algemene draagwijdte van belastingen. Het betreft diensten van openbaar nut (inrichten van
onderwijs, voorzien van gezondheidszorg,…). Concreet wil dit zeggen dat er tegenover een belasting
geen rechtstreekse en individuele tegenprestatie bestaat (de betaler weet niet wat er precies met de
door hem betaalde belastingen gebeurt).
Als de heffing bestemd is om een door de overheid verstrekte dienst rechtstreeks te laten vergoeden
door degene die de dienst heeft genoten, is er geen sprake van een belasting, maar van een
retributie.
2.2 Het dwingend karakter: afdwingbaarheid via administratieve ofwel strafrechtelijke sancties
Belastingen worden eenzijdig door de overheid opgelegd. Dat gebeurt volgens bepaalde rechtsregels
die afdwingbaar zijn. Bij niet-naleving van de wettelijke verplichtingen zal de belastingplichtige dan
ook gesanctioneerd worden. Deze sancties worden onderverdeeld in 2 soorten: administratieve
sancties en strafrechtelijke sancties.
Vroeger voerden fiscus en parket een eigen vervolgingsbeleid. Dit stelde problemen bij de
beoordeling van de sancties. Onder impuls van het EHRM werden fiscale sancties immers ook
strafrechtelijk gekwalificeerd, waardoor een belastingplichtige 2 strafrechtelijke sancties riskeerde
voor 1 misdrijf. Dergelijke dubbele bestraffing is in strijd met het huidige principe ‘non bis in idem’
dat het EHRM hanteert. Dit principe stelt dat iemand slechts 1 keer kan worden bestraft.
Om die reden stelt de wet van 20 september 2012 het ‘una via’-principe in voor de vervolging van
overtredingen van de fiscale wetgeving. Het houdt in dat de inbreuken op de fiscale wetgeving
voortaan uitsluitend ofwel via de administratieve weg, ofwel via de strafrechtelijke weg kunnen
, Pagina |2
worden vervolgd. De fiscale administraties zullen in elk concreet dossier de fraude ofwel zelf
aanpakken en beboeten, ofwel enkel de fiscale schuld vaststellen waarna de straf via de
strafrechtelijke weg wordt opgelegd.
2.3 Overheidsinkomsten die geen belastingen zijn
Om van een belasting te kunnen spreken, moeten aan beide bovenstaande kenmerken worden
voldaan. Ontvangsten van de overheid die niet voldoen aan de beide kenmerken, zijn dus geen
belastingen.
Voorbeelden
De inkomsten die de overheid haalt uit de vervreemding, de verpachting of concessie van
openbare domeingoederen (vb. inkomgelden van musea, vaartrechten, houtkappingen,…).
Inkomsten uit het verstrekken van diensten aan burgers in sectoren waarin de overheid in
concurrentie treedt met de privésector (vb. de financiële sector en het vervoer).
De verplichte betalingen aan de overheid zonder financieel doel (strafrechtelijke boeten,
verbeurdverklaringen,…).
De retributies.
De parafiscale heffingen.
2.4 Retributie versus bijzondere vormen van belastingen
De retributie is een verhaalbelasting. Waar een belasting een verplichte betaling aan de overheid is
met het doel uitgaven van algemeen nut te financieren, is een retributie meer een vergoeding voor
een geïndividualiseerde dienstverlening vanwege de overheid die daarbij over een juridisch of
feitelijk monopolie beschikt. De rechtstreekse tegenprestatie van de openbare instelling en het
daaraan verbonden persoonlijk voordeel van de gebruiker zijn substantiële kenmerken van de
retributie.
Voorbeelden
Havengelden voor het gebruik van havenfaciliteiten.
Tolgelden voor het gebruik van bruggen, tunnels en autowegen.
Taksen inzake uitvindingsoctrooien.
De vergoeding voor het verkrijgen van een kopie van een administratief document.
Parkeerretributies.
De ‘toetsing’ van deze administratieve maatregel is mogelijk door de RvS.
→ Vernietiging van de retributies voor de behandeling van aanvragen voor een machtiging tot
verblijf.
→ Arrest nr. 245.404: zie pdf p. 5
, Pagina |3
Het grote verschil tussen een belasting en een retributie/verhaalbelasting = dat er tegenover een
retributie een specifieke tegenprestatie staat. Het onderscheid is niet altijd eenvoudig te bepalen.
2.5 De parafiscale bijdragen
De sociale zekerheid is een systeem waarbij wij de mogelijkheid hebben om ingedekte te worden op
sociaalrechtelijke vlakken voor bepaalde risico’s die we hebben, door het betalen van bepaalde
premier. Die premies worden betaald tijdens de professionele loopbaan en op basis daarvan kan het
recht geopend worden om bijvoorbeeld een uitkering te krijgen bij ziekte en invaliditeit, om een
uitkering te krijgen in geval van de schorsing van de arbeidsovereenkomst/werkloosheid en
uiteindelijk ook pensioenrechten te openen. Het doel is dus het vervangen of aanvullen van het
arbeidsinkomen.
Het is dus m.a.w. niet echt een belasting, maar eerder een verzekeringstechnisch systeem, waarbij je
een bijdrage betaalt en uiteindelijk ook een vergoeding zult ontvangen wanneer dat risico zich
voordoet.
Dus het is op zich geen belasting, maar de inkomsten die eruit voortkomen, maken
vervangingsinkomsten en pensioenen uit, want ze komen ter vervanging van uw normale
professionele verloning. Die ondergaan een specifiek stelsel voor wat betreft de taxatie.
Naast die retributies en sociale zekerheid, zit men met een aantal alternatieve financieringsvormen
vb. de concessie of cessie van openbare domeingoederen het uitbaten van openbare
domeingoederen die dan ook recht geven op bepaalde inkomsten voor de overheid.
Er is ook de problematiek van de boetes, de GAS-boetes die een stijgende trend vertonen en een
groter deel van diverse inkomsten gaan uitmaken.
Voorbeeld
De toewijzing van allerlei inkomsten uit btw, accijnzen en roerende voorheffing aan de sociale
zekerheid.
Hoofdstuk 2: de situering van het belastingrecht
Het belastingrecht zal onder meer bepalen wie of wat aan de belasting wordt onderworpen, welk het
toepasselijk tarief is, hoe de belasting wordt gevestigd, hoe ze wordt geïnd, welke waarborgen aan
de belastingheffende overheid worden toegekend,… In deze optiek: studie van belastingrecht =
rechtswetenschap.
Andere wetenschappen kunnen zich eveneens bezighouden met het bestuderen van mogelijke
aspecten en effecten van de belastingheffing = belastingwetenschappen.
Hoofdstuk 3: noodzakelijk karakter van belastingen in een moderne
samenleving
Belastingen kunnen worden beschouwd als de prijs die wij betalen voor onze grondwettelijke rechten
en vrijheden, meer bepaald voor het recht op privé-eigendom en de vrijheid van ondernemen.
Hoofdstuk 4: de functies van de belasting
Vroeger hadden belastingen als enige doel het dekken van de overheidsuitgaven (de financiële
functie van belastingen).
, Pagina |4
De overheidstaak heeft een zodanige uitbreiding gekend, dat belastingen meer en meer een middel
zijn geworden om de overheid toe te laten haar economische en sociale politiek te verwezenlijken
(economische en sociale functie van belastingen).
Daarnaast kunnen nog heel wat andere functies (zoals politieke, demografische, culturele,
moraliserende enz.) aan belastingen worden toegekend.
Hierna gaan we enkel dieper in op de 3 hoofdfuncties van belastingen (FES).
1. Financiële functie
Zeer belangrijke functie van de belastingen. Let het toenemend aantal taken dat de overheid in een
moderne maatschappij op zich neemt, stijgt ook haar behoefte aan financiële middelen. In de loop
der jaren is de opbrengst van belastingen dan ook spectaculair toegenomen. De belastingen maken
ongeveer 94% uit van de overheidsinkomsten.
Belastingen bestaan bijna uitsluitend uit geldelijke bijdragen (geregeld via de techniek van
voorschotten (eventueel verrekenbaarheid & terugbetaalbaarheid)) van de bevolking. Zij vormen de
voornaamste inkomensbron van de overheid. Elk jaar worden de te verwachten
belastingopbrengsten geraamd in de jaarlijkse begroting. Voor de overheid is het essentieel dat de
werkelijke belastingopbrengst zo goed mogelijk deze geraamde opbrengst benadert. Opdat het zijn
functie van belangrijkste en telkens terugkerende bron van inkomsten voor de overheid behoorlijk
zou kunnen vervullen, moet het belastingstelsel voldoen aan een aantal normen van financiële
techniek. Zo is er de noodzaak aan een geregelde opbrengst en aan een eenvoudig belastingstelsel,
moet de belastingschuld snel en goedkoop worden geïnd en moet de wetgever de belastinggrens
eerbiedigen (hiermee wordt bedoeld dat belastingplichtigen slechts een maximum aan belasting
willen dragen).
2. Economische functie
Besproken in de les: in hoofdzaak de problematiek van prijszettingen, de problematiek van de
spaarmogelijkheden of de invloed die fiscaliteit heeft op het spaarwezen en op ons
consumptiegedrag. Want een belasting ervaren wij allemaal als een bijkomende kostprijs, waardoor
wij in bepaalde mate gaan proberen die bijkomende kost te reduceren of misschien te ontwijken of
dat alleszins tot een absoluut minimum te houden.
Als we het dan hebben over de prijszetting, dan zul je zien dat de overheid die belastingen aangrijpt,
om een ontradingspolitiek te voeren.
Ontradingspolitiek:
→ Invloed van de belasting op de prijsvorming:
Rookgedrag de laatste jaren en zelfs in de toekomstige jaren zijn/zullen de
accijnzen verhogen, waardoor die prijzen verhogen en de ontradingspolitiek
misschien harder gaat doorspelen
Brandstofkosten een kwartje van de prijs die wij betalen aan de pomp, maakt
uiteindelijk maar de kostprijs uit
→ Invloed van de belasting op het spaarwezen: de overheid duwt ons in een bepaalde richting
wat betreft ons spaargedrag vb. pensioensparen wanneer u aan pensioensparen doet,
dan hebt u een belastingvoordeel van 30% van het spaarbedrag dat u hebt geleverd
→ Invloed van de belasting op het consumptiegedrag: voorbeeld met BTW: verschil tussen
enerzijds de nieuwbouw 21% BTW (vrij hoog) en anderzijds die renovatie 6% BTW)
The benefits of buying summaries with Stuvia:
Guaranteed quality through customer reviews
Stuvia customers have reviewed more than 700,000 summaries. This how you know that you are buying the best documents.
Quick and easy check-out
You can quickly pay through credit card or Stuvia-credit for the summaries. There is no membership needed.
Focus on what matters
Your fellow students write the study notes themselves, which is why the documents are always reliable and up-to-date. This ensures you quickly get to the core!
Frequently asked questions
What do I get when I buy this document?
You get a PDF, available immediately after your purchase. The purchased document is accessible anytime, anywhere and indefinitely through your profile.
Satisfaction guarantee: how does it work?
Our satisfaction guarantee ensures that you always find a study document that suits you well. You fill out a form, and our customer service team takes care of the rest.
Who am I buying these notes from?
Stuvia is a marketplace, so you are not buying this document from us, but from seller Ina4. Stuvia facilitates payment to the seller.
Will I be stuck with a subscription?
No, you only buy these notes for $9.65. You're not tied to anything after your purchase.
Can Stuvia be trusted?
4.6 stars on Google & Trustpilot (+1000 reviews)
72042 documents were sold in the last 30 days
Founded in 2010, the go-to place to buy study notes for 14 years now