1. Introductie: overzicht van de verschillende fasen tijdens de ontwikkeling van GM
Geneesmiddel
= eenvoudige of samengestelde substantie met therapeutische of profylactische1 eigenschappen
t.o.v. ziekten bij mens of dier
= eenvoudige of samengestelde substantie die aan mens of dier kan worden toegediend om
medische diagnose te stellen of om organische functie te herstellen, verbeteren of wijzigen
à Verbeteren gezondheid patiënt
à Verhogen levensverwachting
Werking:
Molecule werkt in op bepaalde plaats in biologisch proces zodat een specifiek mechanisme
gestimuleerd of geïnhibeerd wordt
à Herstellen evenwicht dat verstoord is door ziekte
à Opwekken van therapeutische of profylactische respons
Bv. inname acetylsalicylzuur à inhibitie cyclo-oxygenase (enzym)
Stadia tijdens de geneesmiddelenontwikkeling:
I. Ontdekking van het geneesmiddel
= identificeren van component met therapeutische of profylactische activiteit t.o.v. bepaalde
aandoening
o Toeval
à Penicilline
à Nevenwerking van molecule
o Planten met geneeskrachtige werking (isolatie en identificatie van actieve component)
o Verbeteren van bestaande moleculen
à Versterken eigen patent / omzeilen patent van concurrent
o Trial & error
à Target identification = identificatie van biologische target voor specifieke ziekte
à Screening van molecule: interactie tss molecule en target? (geïsoleerde target bv. eiwit,
cel- of weefselcultuur, modelorganisme)
à Lead identification = identificatie van molecule met voldoende potentieel
à Lead optimization = aanpassen van structuur van de lead om eigenschappen van het
kandidaat-GM te optimaliseren
1
Voorkomen dat je ziek wordt
1
, o Rationele geneesmiddelenontwikkeling
à Specifieke synthese van molecule welke kan binden aan target (sleutel/slot)
II. Synthese / isolatie van GM
= productie van GM in voldoende hoeveelheden op een economisch rendabele manier
Oorsprong:
o Chemische synthese (totaal of semi)
o Natuurlijke oorsprong
à Isolatie van werkzame component(en), structuuropheldering en (semi-)synthese
III. Toxiciteit
= evalueren van de veiligheid voor toediening aan de mens (in-vitro en in-vivo experimenten)
Ideaal GM = molecule met hoge affiniteit en selectiviteit voor target
à Lage dosis en minimaal risico op nevenwerkingen (bv. effect op
vruchtbaarheid, irritatie of allergie) = hoge therapeutische index
o Carcinogeniciteit = molecule induceert tumoren
o Mutageniciteit = molecule veroorzaakt genetische schade
o Teratogeniciteit = molecule heeft effect op embryonale
ontwikkeling
IV. Formulatie
= Verwerken van actieve molecule in een voor de patiënt bruikbare vorm
à GM + hulpstoffen
o Inwendig of uitwendig gebruik
o Orale of parenterale3 toediening
o Lokaal of systemisch effect
Doseringsvorm waarborgt:
o Vlotte inname van exacte dosis
o Opname van molecule uit gastro-intestinaal systeem à transport via bloedsomloop à
bereiken van vereiste concentratie t.h.v. plaats waar molecule effect uitoefent
o Patient compliance = therapietrouw
o Stabiliteit GM à uitvoeren stabiliteitsstudies voor bepalen bewaaromstandigheden
V. Farmacodynamiek/farmacokinetiek
Farmacodynamiek = na toediening aan proefdieren:
à Bepalen biologische beschikbaarheid
à Evalueren effecten
2
Van korte duur
3
Injectie
2
,Farmacokinetiek: wat gebeurt er met GM in lichaam?
ADME
o Absorptie
o Distributie
o Metabolisatie
o Excretie
Gebruik prodrugs in dermale applicatie à corticosteroïden
à Hogere permeabiliteit / lipofieler à makkelijker in huid
VI. Klinische studies
= bepalen van therapeutische activiteit van het kandidaat-GM na toediening aan proefpersonen
Start als in-vitro experimenten en dierproeven hebben aangetoond dat molecule activiteit bezit en
voldoende veilig is
Beperken van risico’s door in verschillende stappen te werken met toenemende complexiteit
FASE 1:
- 1ste toediening aan mensen
- 20-100 gezonde vrijwilligers (vaak mannen)
- Doel: veilig genoeg om te testen? Opsporen ernstige neveneffecten, limieten voor klinische
dosisrange vastleggen, ADME
FASE 2:
- 1ste toediening aan patiënten
- 100-300 patiënten uit doelgroep
- Doel: werkt het? (Therapeutische efficiëntie), safety/tolerability (korte termijnveiligheid), ADME
in doelgroep, vastleggen dosis
- studiedesign: placebo-gecontroleerd, double-blind, gerandomiseerd
FASE 3:
- 1000-3000 patiënten uit doelgroep
- Doel: efficaciteit en veiligheid in grote populatie, neveneffecten, vergelijking t.o.v. placebo/andere
therapie
VII. Registratieprocedure
= toestemming verkrijgen van overheden om product op de markt te brengen (EMA & FDA)
3
, à O.b.v. preklinische data en studieprotocol voor klinische studie beslissen overheden of
toestemming wordt verleend voor het testen van de molecule in proefpersonen
à Na klinische studie: indienen van dossier
à Overheid neemt beslissing of product wordt toegelaten op de markt
VIII. Post- marketing surveillance (farmaco-vigilantie)
= na commercialisatie: continue opvolging van gebruik + rapporteren van neveneffecten
Doel: opsporen van zeldzame ernstige neveneffecten
IX. Kwaliteitscontrole
= controle van grondstoffen, eindproducten, productieproces gebruikmakend van
gestandaardiseerde test-protocols
4
The benefits of buying summaries with Stuvia:
Guaranteed quality through customer reviews
Stuvia customers have reviewed more than 700,000 summaries. This how you know that you are buying the best documents.
Quick and easy check-out
You can quickly pay through credit card or Stuvia-credit for the summaries. There is no membership needed.
Focus on what matters
Your fellow students write the study notes themselves, which is why the documents are always reliable and up-to-date. This ensures you quickly get to the core!
Frequently asked questions
What do I get when I buy this document?
You get a PDF, available immediately after your purchase. The purchased document is accessible anytime, anywhere and indefinitely through your profile.
Satisfaction guarantee: how does it work?
Our satisfaction guarantee ensures that you always find a study document that suits you well. You fill out a form, and our customer service team takes care of the rest.
Who am I buying these notes from?
Stuvia is a marketplace, so you are not buying this document from us, but from seller farma1234567890. Stuvia facilitates payment to the seller.
Will I be stuck with a subscription?
No, you only buy these notes for $9.06. You're not tied to anything after your purchase.