Summary
Samenvatting Gezondheidsvoorlichting en gedragsverandering hoofdstuk 1 t/m 3
- Course
- Institution
Samenvatting van 10 pagina's voor het vak Health Promotion aan de HvA
[Show more]
Seller
Follow
yasminshanice
Content preview
Gezondheidsbevordering:Combinatie van voorlichting en omgevingsveranderingen die samen gezond gedrag en gezonde
leefstijl condities stimuleren
Gezondheidsvoorlichting:
Verzamelterm interventies ter bevordering van gezond gedrag (vrijwillige basis)
Gericht op identificeren en begrijpen van maatschappelijke en gezondheidsproblemen en verklaren
gezind gedrag en beïnvloeden (dmv voorlichting op basis van theorieën over gedrag en verandering)
Activiteiten gebaseerd op analyse van oorzaken van gedrag en gedragsverandering
Planmatig
Primaire preventie
Voorkomen specifiek gezondheidsprobleem
Wegnemen oorzaak of risicofactoren voor aandoeningen
Bijv HIV condooms h&vz stoppen met roken, ongevallen verkeersveiligheid voedselveiligheid
Secundair /vroege opsomming
Voorstadium aandoening identificeren
Doel: gerichte behandeling (gedrag en omgevingsverandering om erger t voorkomen
Bijv borstkanker onderzoek, baby's consultatiebureau of werknemers testen hart en- vaatziekten
Tertiaire preventie
Mensen die getroffen zijn door ziekte of handicap na diagnose
Kwaliteit van leven vergroten of behouden
Care zorg voor ziekte
Doel: beheersen handicap of verdere invalidering voorkomen
Bijv therapie trouw, zelfmanagement of bevordering continuïteit zorg(afstemming hulpverleners)
Hoogrisicobenadering
Risico groep geïdentificeerd obv erfelijke eigenschappen
Op basis van veel voorkomend risico gedrag, leeftijd of SES (sociaal economische status)
Relatieve risico hoog
Prevalentie laag
Individuele risico op probleem dat voorkomen moet word bij mensen in doelgroep sterk verlaagd
maar het effect op de volksgezondheid is vaak beperkt doordat de doelgroep klein is
Populatiebenadering
Hele bevolking of grote doelgroep
Landelijke campagnes
Bijv soa aids Nederland of Voedingscentrum
Relatieve risico laag
Prevalentie hoog
Volksgezondheid groot effect
Individueel niet (risico is laag)
(Preventieparadox)
Universele preventie
Totale bevolking of groente groepen
Niet speciaal verhoogd risico op iets
Alle mensen gezondheidsbevordering
Kans ziekte verminderen -primair -populair benadering
,Selectieve preventie
Bevolkingsgroep verhoogd risico
Gezondheid specifieke risico groepen te verbeteren
Secundaire preventie - hoogrisico benadering
Geïndiceerde preventie
Individuen met beginnende klachten of symptomen zonder dat hierbij een ziekte is gediagnosticeerd
Doel: ontstaan van ziekte of verdere gezondheidsschade te voorkomen
Secundaire preventie – hoogrisico benadering
Zorggerelateerde preventie
Gericht op individuen met een ziekte
Doel: ziektelast reduceren en complicaties of comorbiditeit voorkomen
Tertiaire preventie
Gedrag kan naast voorlichting (informatieoverdracht) ook worden beïnvloed door wetgeving of door
het organiseren van voorzieningen
Combinatie lijkt essentieel voor effectieve gezondheidsbevordering
Bij gezondheidsvoorlichting gaat het vaak om een combinatie van dit soort activiteiten en wordt er
meestal gesproken van voorlichtingsinterventies of voorlichtingsprogramma’s met als doel het
gedrag te veranderen op vrijwillige basis
Gezondheidsvoorlichting voor gedragsverandering kan bestaan uit: vaardigheidstraining, zelftesten,
rolspellen, motiverende gespreksvoering, e-coaching, ondersteuning bij therapietrouw etc.
Voorzieningen
Doel: gezond gedrag makkelijker te maken
Bijvoorbeeld door middel van: waterzuivering en riolering (bevordering hygiëne) prijsmaatregelen
(stimulering gedrag), spuitomruilprogramma’s voor junkies (primaire preventie van HIV-infecties),
schoolfruitprogramma’s of vetarme voedingsalternatieven voor in het bedrijfsrestaurant
Of voorzieningen in de zorg: mogelijkheid diabetici leren om zelf hun bloedspiegel vast te stellen en
adequate maatregelen te nemen
Regelgeving, controle en sancties
Afdwingen van gezond gedrag
Bijvoorbeeld door middel van: Voedsel en Waren Autoriteit, arbeidsomstandighedenwetgeving,
verplichting veiligheidsgordels
Green en Kreuter (2005): gezondheidsbevordering als een combinatie van voorlichtingen en
omgevingsveranderingen die (samen) gezond gedrag en gezonde leefcondities stimuleren.
Gezondheidsbevordering: sociale, politieke, economische, organisatorische en wettelijke condities
die het gezonde gedrag rechtstreeks de gezondheid kunnen beïnvloeden.
Vijf doelgroepen met personen die beslissingen nemen (Bartholomew e.a, 2011; Kok e.a, 2008):
1. individueel niveau , zoals personen die risico lopen of patiënten
2. interpersoonlijk of groepsniveau, zoals peers, ouders, hulpverleners
3. organisatieniveau, zoals directeuren van scholen, managers in bedrijven
4. community- of lokaal niveau, zoals opinieleiders in wijken/dorpen, redacteuren van lokale kranten
5. politiek of samenlevingsniveau, zoals politici en ambtenaar of besturen van werkgeversorganisatie
(omgevingscondities)
, Het model voor planmatige gezondheidsvoorlichting en gedragsverandering
PRECEDE/PROCEED MODEL
Nadruk gelegd op het belang van analyse van de beginsituatie in termen van kwaliteit van leven, van
gezondheid, van gezond en ongezond gedrag en in termen van de determinanten van gedrag
Analyse van de beginsituatie
Vaststellen van de prioriteiten en doelstellingen van interventies ter bevordering van gezond gedrag
Evaluatie
Belangrijke verbeteringen tot stand gekomen door inbreng van gedragswetenschappelijke theorieën
En door systematische aandacht voor implantatie als een aparte, relevante activiteit
Intervention mapping
Beslissingprotocol dat richtlijnen en werkdocumenten biedt om stapsgewijs op basis van
wetenschappelijk bewijs en theorie interventies te ontwikkelen en te implementeren
Analyse van volksgezondheid indicatoren: ziekte, sterfte, prevalentie en incidentie, QALY
Analyse van gedrag: analyse van het belang en de plaats van gedragsoorzaken van het
gezondheidsprobleem
Omgevingscondities kunnen de gezondheid rechtstreeks beïnvloeden (bijvoorbeeld luchtkwaliteit)
Indirect via gedrag (bijvoorbeeld beschikbaarheid voorzieningen als gezondheidszorg of voeding)
Staan vaak onder invloed van het gedrag van zogenaamde beslissers (politici, werkgevers etc)
Analyse van determinanten van gedrag
Persoonlijke determinanten
(intern: zoals kennis, risicoperceptie, attidude en eigen effectiviteitsverwachtingen
Omgevingsdeterminanten
(extern: zoals sociale steun of druk, en onvoorzienbare barrières)
Interventieontwikkeling
Veranderingen teweegbrengen van het gedrag zelf of interventies gericht op gedragsdeterminanten
van het risicogedrag zelf, of op de determinanten van gedrag van ‘beslissers’ die de
omgevingsdeterminanten kunnen beïnvloeden)
Doel: verbetering volksgezondheid en kwaliteit van leven (intervention mapping staat centraal)
Interventie-implementatie (uitvoering zoals bedoeld) en disseminatie (planmatige verspreiding)
Rekening houden wensen opdrachtgever/gebruiker
Interventie op juiste schaal implenteren
Men moet er niet van uit gaan dat een goed programma zichzelf verkoopt
Anticiperen op implementatieproblemen -> vormen verbindingsgroep (Linkage Group)
En inzicht hebben in de determinanten van implementatiegedrag van potentiële gebruikers
Evaluatie
Effectevaluatie (gewenste resultaten) en procesevaluatie (uitvoering zoals gepland)
In de praktijk komt het ook wel eens voor dat er niet word begonnen bij stap 1 van het model.
En ligt in het begin vaker in een nadere analyse van afgebakende gezondheidsproblemen en
risicogedrag
The benefits of buying summaries with Stuvia:
Guaranteed quality through customer reviews
Stuvia customers have reviewed more than 700,000 summaries. This how you know that you are buying the best documents.
Quick and easy check-out
You can quickly pay through credit card or Stuvia-credit for the summaries. There is no membership needed.
Focus on what matters
Your fellow students write the study notes themselves, which is why the documents are always reliable and up-to-date. This ensures you quickly get to the core!
Frequently asked questions
What do I get when I buy this document?
You get a PDF, available immediately after your purchase. The purchased document is accessible anytime, anywhere and indefinitely through your profile.
Satisfaction guarantee: how does it work?
Our satisfaction guarantee ensures that you always find a study document that suits you well. You fill out a form, and our customer service team takes care of the rest.
Who am I buying these notes from?
Stuvia is a marketplace, so you are not buying this document from us, but from seller yasminshanice. Stuvia facilitates payment to the seller.
Will I be stuck with a subscription?
No, you only buy these notes for $3.21. You're not tied to anything after your purchase.
Can Stuvia be trusted?
4.6 stars on Google & Trustpilot (+1000 reviews)
67474 documents were sold in the last 30 days
Founded in 2010, the go-to place to buy study notes for 14 years now