Summary
Samenvatting Didactiek 1
- Course
- Institution
Samenvatting van alle theorie Didactiek 1
[Show more]
Seller
Followvalerieruysschaert
Reviews received
Content preview
1. Op zoek naar goed kleuteronderwijsGoed kleuteronderwijs hangt af van de visies die je hebt
Iedereen heeft een andere kijk op het kleuteronderwijs omdat iedereen
deze tijd heeft doorgemaakt en beleefd tijdens de kleuterjaren. Daardoor
heeft iedereen ook een andere visie op wat voor hen ‘goed
kleuteronderwijs’ is. Naar gelang waar zij belang aan hechten, vinden ze
het ‘goed kleuteronderwijs’
Onder de noemer ‘kleuteronderwijs’ kan men veel ideeën en
werkwijzen terug vinden. Deze verschillen ook enorm van elkaar.
De accenten die in het kleuteronderwijs worden gelegd verschillen soms
enorm van elkaar omdat de leerkrachten zelf een andere visie hebben,
een ander accent legt op wat voor hem/haar belangrijk is in de klas.
Er zijn verschillen op het vlak van omgang, leiding nemen en
organiseren, klasinrichting, materialenaanbod, houding t.o.v.
collega’s, visie, lerarenopleiding… kortom op alle vlakken.
Definitie van didactiek
Didactiek = de theorie van het leren onderwijzen
Dit is geen vast recept maar denkkaders - Didactische kapstokken die
opgebouwd zijn op basis van vele generaties van onderwijsmensen.
Binnen deze richtlijnen is er nog ruimte om onderwijs een eigen kleur te
geven. Dus een school, klas, leerkracht kan zijn/haar eigenheid binnen dit
kader behouden. Elke school/klas/leerkracht kan daarbinnen onderwijs
organiseren, dat recht doet aan de eigen leerlingen.
We spreken van ‘goed kleuteronderwijs’ als de didactische richtlijnen wel
gevolgd worden
Didactisch model
,2. Start van didactisch handelen: het kind, de context, de doelen
Vanuit een focus werken
Leerlingen
Context
Doelen
Focus leerling en context breng je in kaart met de beginsituatie
De betekenis van kindgerichte onderwijsvisie voor de klaspraktijk
Een kindgerichte visie komt tot uiting in het schenken van aandacht aan
de beginsituatie van de kleuters. Het is belangrijk om voldoende tijd te
nemen om de gegevens van de beginsituatie te analyseren. Je moet
rekening houden met wat de kinderen al kennen en kunnen, met wat de
kinderen motiveert en stimuleert. Daarop moet je immers verder bouwen!
Als je de kinderen observeert, kan je de ontwikkeling maximaal
ondersteunen. Als de leerkracht de kleuters kent, is het gemakkelijker een
geschikt thema te kiezen of er activiteiten bij op te zetten. Het stelt de
leerkracht in staat de concrete doelen te bepalen waarrond hij
ontwikkelingskansen wil creëren.
Een grondige verkenning van de beginsituatie van de kleuter is
belangrijk! (verduidelijken aan de hand van verschillende
argumenten)
Omdat elke beginsituatie belangrijke informatie geeft over de kinderen
en de ruimte die je als leerkracht op voorhand moet weten om
geschikte doelen te bepalen, de activiteit goed te kunnen voorbereiden
en begeleiden.
Het moet een beeld geven van het niveau van de kinderen m.b.t.
het ontwikkelingsdomein. De beschrijving van de beginsituatie moet
weergeven wat de kinderen al kennen en kunnen m.b.t. de activiteit.
Het moet informatie geven over de klasgroep in het algemeen maar ook
over de individuele kleuter.
Plus ook info over wat de kleuters interesseert.
De beginsituatie moet info geven over de ruimte waar de activiteit/les zal
doorgaan, info betreffende de klasgroep enz.
Begrippen: Gedifferentieerde beginsituatie
Een groep kleuters lijkt misschien een eenheid, maar als we bv. de
gespreksronde bij het onthaal (begin van de dag) analyseren, stellen we
vast dat de interesses van kleuters heel sterk uiteenlopen.
Wanneer de leerkracht de beginsituatie van de kleuters in kaart wil
brengen, zal hij dan ook merken dat er steeds meer verschillen zijn tussen
,de kinderen. Dus er is sprake van geen uniforme, maar een
gedifferentieerde beginsituatie. Kinderen kunnen wat de ontwikkeling
betreft sterk van elkaar verschillen.
Dynamische beginsituatie
Het is belangrijk om het begrip ‘beginsituatie’ niet al te statisch (onveranderlijk) op
te vatten. De leerkracht moet immers niet alleen vooraf vaststellen hoe ver de
kleuter in de ontwikkeling staat, ook tijdens de activiteiten bepaalt de leerkracht
steeds de beginsituatie. Door goed te observeren krijgt de leerkracht zicht op de
gedragingen van de kleuters en weet hij hoe hierop verder te werken.
Actuele tegenover verwachte beginsituatie
De verwachte beginsituatie, de beginsituatie die de leerkracht verwacht
om op in te kunnen spelen, kan wel eens voor verassingen zorgen. Want
wat gisteren nog niet interessant was voor de kleuters, kan misschien
vandaag wel rekenen op belangstelling door een gebeurtenis in de buurt,
door de actualiteit, door een spel… Dat noemen we de actuele
beginsituatie.
De leerkracht kan een activiteit dus heel goed voorbereiden, de kleuters
beïnvloeden het activiteitenverloop en kunnen zo voor een onvoorziene
wending zorgen. Het is aan de leerkracht om af te wegen of hij vasthoudt
aan de voorbereiding dan wel inspeelt op de actuele beginsituatie. Zowel
star vasthouden aan de voorbereide activiteit als met alle winden
meewaaien zijn geen goede beslissingen. Wat de ontwikkeling van
kleuters betreft, de verwachte beginsituatie valt (gelukkig..) vaker
samen met de actuele beginsituatie dan dat die twee verschillen.
Het verband tussen ‘beginsituatie’ en ‘zone van naaste
ontwikkeling’
De onderwijspsycholoog Vygotsky maakt een onderscheid tussen de
actuele beginsituatie of de zone van actuele ontwikkeling en de
toekomstige beginsituatie of de zone van naaste ontwikkeling.
Vygotsky stelt dat de leerkracht moet kijken naar wat een kind kan leren
en niet enkel naar wat het nu al kan.
Zone van naaste ontwikkeling is datgene wat een kind nog nét niet kan,
maar met enige stimulering en/of hulp van anderen wel.
De verschillende aspecten van de beginsituatie
De beginsituatie m.b.t. de doelgroep:
1. Groepsgerichte focus
Het is belangrijk om info te achterhalen m.b.t. het aanvangsniveau van
de klasgroep, de voorkennis van de groep en het leef- en leerklimaat van
de klasgroep.
, De belevingswereld van de kinderen
Interesses en belangstelling van de kleuters.
Bijvoorbeeld: Voor peuters en jonge kleuters behoort alles wat te maken
heeft met het eigen ‘ikje’ tot de interesses. ‘Ik en mijn boekentas’, ‘Ik
was mij’, ‘mijn lichaam’ zijn toppers. Oudere kleuters
kunnen al volop genieten van fantasieverhalen en andere activiteiten
die hun fantasie aanspreekt: ‘piraten’, ‘ridders en kastelen’, … In de klas
van Inge zijn de kleuters een hele tijd in de ban van ‘wespen’. Dit is zo
sinds 2 kleuters tijdens een speeltijd gestoken werden.
Het aanvangsniveau van de klasgroep
Het is belangrijk als leerkracht het niveau van de
kinderen op de verschillende ontwikkelingsdomeinen te
kennen.
In de ontwikkelingspsychologie zijn enkele mijlpalen in kaart gebracht
waarop een (gemiddeld) kind van een bepaalde leeftijd bepaalde
vaardigheden kan. Dat betekent echter niet dat kinderen gelijk zijn.
Hoewel de kinderen in jaarklassen zitten en zich dus op min of meer
dezelfde ontwikkelingsfase bevinden, zijn er soms nog grote onderlinge
verschillen. Kinderen hebben de tijd nodig om zich te ontwikkelen en te
rijpen. Algemene inzichten bieden een ruw raamwerk waartegen we de
eigenheid van die ene kleuter willen, kunnen, (moeten) ontdekken via
observatie, gesprek.
Ook de voorkennis van de klasgroep, is belangrijke informatie. Een
voorbeeld: als je wilt de woordenschat van kleuters verrijken in een
activiteit rond het thema ‘boerderij’, dan is het belangrijk dat je nagaat
welke woorden de kleuters al kennen.
Het aanvangsniveau en de voorkennis bepalen, is belangrijk om in te
schatten wat de zone van naaste ontwikkeling is. De activiteit, het
aanbod, moet namelijk uitdagen om net dat stapje verder te gaan dan
wat een kleuter reeds goed kent/kan, beheerst.
Info in verband met het leef- en leerklimaat in de klas
Voor het bepalen van de beginsituatie kijken we ook best naar de
klasgroep. Vragen die we ons daarbij kunnen stellen zijn: Wie zijn de
medekleuters? Wat is het klasklimaat? Hoe is de groepssfeer? Deze info
kan relevant zijn voor het uit te werken aanbod, de te geven activiteit.
2. Individugerichte focus
Zoals reeds geschreven is er geen sprake van een uniforme beginsituatie,
enkel van een gedifferentieerde beginsituatie. Het is dus belangrijk om
naast het aanvangsniveau en de interesses voor de groep, de meeste
kleuters, ook rekening te houden met de specifieke beginsituatie van
enkele kleuters.
The benefits of buying summaries with Stuvia:
Guaranteed quality through customer reviews
Stuvia customers have reviewed more than 700,000 summaries. This how you know that you are buying the best documents.
Quick and easy check-out
You can quickly pay through credit card or Stuvia-credit for the summaries. There is no membership needed.
Focus on what matters
Your fellow students write the study notes themselves, which is why the documents are always reliable and up-to-date. This ensures you quickly get to the core!
Frequently asked questions
What do I get when I buy this document?
You get a PDF, available immediately after your purchase. The purchased document is accessible anytime, anywhere and indefinitely through your profile.
Satisfaction guarantee: how does it work?
Our satisfaction guarantee ensures that you always find a study document that suits you well. You fill out a form, and our customer service team takes care of the rest.
Who am I buying these notes from?
Stuvia is a marketplace, so you are not buying this document from us, but from seller valerieruysschaert. Stuvia facilitates payment to the seller.
Will I be stuck with a subscription?
No, you only buy these notes for $7.47. You're not tied to anything after your purchase.
Can Stuvia be trusted?
4.6 stars on Google & Trustpilot (+1000 reviews)
73314 documents were sold in the last 30 days
Founded in 2010, the go-to place to buy study notes for 14 years now