Summary
Samenvatting Sociale psychologie
- Course
- Institution
- Book
Samenvatting studieboek Sociale psychologie van Elliot Aronson & Timothy D. Wilson - ISBN: 9789043019842, Druk: 7, Uitgavejaar: 2011
[Show more]
Connected book
Book Title:
Author(s):
- Edition:
- ISBN:
- Edition:
More summaries for
-
Sociale psychologie. Hoofdstuk: 1 - 3 - 4 - 5 - 6 - 7
Seller
Followsandraowel
Reviews received
Content preview
Hoofdstuk 3 sociale cognitie: Hoe we denken over de sociale wereld3.1.1
We vormen snel en moeiteloos een indruk van mensen en situaties, omdat we op basis
van ervaring en kennis de omgeving automatisch analyseren. Automatisch denken:
een onbewust, onopzettelijk, onwillekeurig proces dat geen inspanning kost. helpt ons
nieuwe situaties te begrijpen, doordat we ze in verband kunnen brengen met eerdere
ervaringen. Schema’s: mentale structuren die onze kennis over de sociale wereld
organiseren (beïnvloedt de informatie) omvat onze basiskennis en de indrukken die we
gebruiken om wat we over de sociale wereld weten te organiseren en om nieuwe
situaties te interpreteren. Schema‟s die worden toegepast op bijvoorbeeld een bepaald
geslacht of ras dat worden ze in het algemeen aangeduid met de term stereotypen. Soms
heb je te maken met een situatie waarin de schema‟s van mensen een cruciale beslissing
beïnvloeden. (vooroordelen)
Syndroom van Korsakov: mensen verliezen het vermogen om nieuwe herinneringen
te vormen, waardoor ze elke situatie moeten benaderen alsof ze die voor het eerst
meemaken.
Continuïteit ervaren en in staat zijn om nieuwe ervaringen te koppelen aan schema’s uit
het verleden is zo belangrijk dat mensen die de vaardigheid kwijt zijn zelfs schema’s
ontwikkeling als die er niet zijn. (?)
Hoe dubbelzinniger de informatie, hoe meer we geneigd zijn om de lege plekken in te
vullen met behulp van schema‟s
Toegankelijkheid: de mate waarin schema‟s en concepten zich op de voorgrond van
ons bewustzijn bevinden waardoor het waarschijnlijker is dat we ze gebruiken bij onze
oordelen over de sociale wereld. 2 soorten:
-Blijvend toegankelijk: de schema‟s zijn constant actief en gereed voor gebruik bij het
interpreteren van ambigue situaties. (eerdere ervaringen)
-Tijdelijk toegankelijk: gerelateerd aan een doel dat we op dat moment hebben (recente
ervaringen)
Priming: het proces waarbij recente ervaringen de toegankelijkheid van een schema,
kenmerk of concept verhogen. (= een goed voorbeeld van automatisch denken omdat
het snel, onwillekeurig en onbewust gebeurd)
Een gedachte kan pas primer fungeren, oftewel invloed uitoefenen op onze indruk van de
sociale wereld, als die zowel toegankelijk als toepasselijk is.
Perseveratie-effect: bevinding dat opvattingen van mensen over zichzelf en de sociale
wereld aanhouden, ondanks bewijzen van het tegendeel.
Selffulfilling prophecy (zichzelf waarmakende voorspelling): als mensen een bepaalde
verwachting hebben over hoe een ander is (1) , dan beïnvloedt deze verwachting hun
gedrag ten opzichte van de ander(2) hierdoor gaat de ander zich overeenkomstig deze
verwachtingen gedragen en worden deze bewaarheid. (3) (zie figuur 3.5 op blz. 72 voor
uitleg)
Leraren kunnen onbedoeld hun verwachtingen over hun leerlingen doen uitkomen door
sommige leerlingen anders te behandelen dan andere.
Pygmalion effect: een positieve selffulfilling prophecy: als er positieve verwachtingen
zijn van mensen, dan gaan zij beter presteren. (dit is een voorbeeld van automatisch
denken, het is allesbehalve een bewuste opzettelijke handeling)„het schrikbewind van de
fout‟ (= mensen voeren het feitelijke verloop van de gebeurtenissen aan als bewijs dat ze
al vanaf het begin gelijk hadden)
Mensen zijn in staat om hun verwachtingen bij te stellen wanneer ze gemotiveerd zijn en
niet worden afgeleid.
3.1.2
We maken gebruik van mentale strategieën en aannames die een beslissing makkelijker
maken. Deze vuistregelaannames leiden niet altijd tot de beste beslissing. Bij het
onderzoeken van opties passen we vaak onze reeds bestaande kennis en schema‟s toe.
Beoordelingsheuristiek: mentale aanname die mensen gebruiken om snel en efficiënt
te kunnen oordelen. (heuristiek stamt af van het Griekse woord voor ontdekken).
Heuristieken zijn uiterst functioneel en praktisch maar ze kunnen ook leiden tot een
,verkeerd oordeel.
Beschikbaarheidsheuristiek: mentale aanname waarbij mensen een oordeel baseren
op het gemak waarmee ze zich iets voor de geest kunnen halen. (kan soms tot foute
conclusie halen omdat iets wat je gemakkelijk voor de geest kunt halen niet per se
typerend is voor het hele plaatje). Mensen gebruiken de beschikbaarheidheuristiek als ze
een oordeel moeten vellen over zichzelf en anderen.
Representativiteitsheuristiek: mentale aanname waarbij mensen iets classificeren op
grond van de mate waarin het lijkt op een karakteristiek geval.
Informatie over basisfrequentie: informatie over de regelmaat waarmee leden van
verschillende categorieën in de populatie voorkomen. (vb. % studenten aan de hsl die uit
Drenthe komt)
Kahneman en Tversky ontdekten dat mensen de informatie over de basisfrequentie
onvoldoende gebruiken en dat ze de meeste aandacht besteden aan de vraag hoe
representatief de informatie over de specifieke persoon is ten opzichte van de algemene
categorie. Hoewel dit geen slechte strategie is als de informatie over de persoon erg
betrouwbaar is, kunnen we erdoor in de problemen komen als de informatie niet klopt.
Mensen concentreren zich te veel op individuele kenmerken van wat ze waarnemen en te
weinig op de basisfrequentie.
Anker- en correctieheuristiek: mentale aanname waarbij mensen een getal of waarde
als beginpunt gebruiken en vervolgens onvoldoende op dit ankerpunt corrigeren.
(rechter, gaat naar iemand 25e verjaardag, als je aan het getal 25 denkt leg je
waarschijnlijk een hogere straf op dan wanneer je het getal 5 in je hoofd had). Als we
een beginpunt bepalen, halen we op selectieve wijze informatie uit het geheugen die
daarmee in overeenstemming is. Het beginpunt vergroot de toegankelijkheid van
gedachten die daarmee overeenkomen. (vb. redeneren waarom de crimineel een lange
straf verdient). Het probleem is dat mensen niet genoeg corrigeren vanuit het beginpunt,
zelfs als ze weten dat ze fout zitten.
3.1.3
Automatisch denken is een onbewust proces. De gebeurtenissen om ons heen vragen
vaak om zeer snelle beslissingen. “Cocktail party effect”: je volgt onbewust andere
gesprekken ook al ben je zelf bezig met een gesprek. Uit onderzoek blijkt dat we de
doelen van mensen kunnen activeren en hun gedrag kunnen beïnvloeden terwijl zij zich
hier niet van bewust zijn.
Vaak blijkt dat ons onbewuste de keuze voor ons maakt, voor een deel baseert ons
onbewuste daarbij zijn keuze op het doel dat onlangs is geactiveerd.
3.1.4
Alle mensen gebruiken schema‟s om de wereld te kunnen bevatten, maar de inhoud van
onze schema‟s wordt beïnvloed door de cultuur waarin we leven. Schema‟s die onze
cultuur ons leert hebben ingrijpende invloed op wat we waarnemen en ons herinneren
over de wereld. De cultuur waarin wij opgroeien, beïnvloedt onze denkwijzen op
verschillende fundamentele wijzen. Mensen in een westerse cultuur hebben een
analytische denkstijl= manier van denken waarbij mensen zich richten op de
kenmerken van objecten zonder aandacht te schenken aan de context; deze manier van
denken is gebruikelijk in de westerse wereld. (concentreren zich op de kenmerken van
objecten)
Holistische denkstijl= manier van denken waarbij mensen zich richten op het geheel,
met name de wijze waarop objecten zich tot elkaar verhouden; deze manier van denken
is gebruikelijk in Oost-Aziatische culturen (zoals in China, Japan en Korea). (concentreren
zich op de context)
Het verschil tussen analytisch en holistisch denken volgens Richard Nisbett:
verschillende filosofische tradities in de westerse en oosterse wereld. Het oosterse
denken is gevormd door de ideeën van het confucianisme, het taoïsme en het
boeddhisme, waarin de onderlinge verbondenheid en de relativiteit van alle
verschijnselen wordt benadrukt. Het westerse denken is geworteld in de Griekse
filosofische tradities van Aristoteles en Plato, die zich bezighouden met de wetten die
, over verschijnselen regeren, los van hun context. Uit recent onderzoek komt echter naar
voren dat de verschillende denkstijlen ook kunnen voortkomen uit de feitelijke verschillen
in de omgeving in deze culturen.
Uit een ander onderzoek volgt dat mensen, ongeacht hun culturele achtergrond, zowel
analytisch als holistisch kunnen denken, maar dat de omgeving waarin mensen zich
bevinden , ook al is dat nog maar sinds kort, één van beide denkstijlen activeert. (zie
voor uitleg blz 86).
Vanzelfsprekend is het bewust denken uiterst belangrijk, vooral wanneer mensen fouten
in hun automatisch denken proberen te corrigeren of te herstellen.
Daniel Wegner; stelt dat het gevoel dat we een handeling welbewust en uit vrije wil
uitvoeren heel goed een illusie kan zijn, een gevoel dat we creëerden, terwijl onze
handelingen in feite worden gestuurd door ons automatisch denken of externe omgeving.
Het bewuste gevoel van de mate waarin we ons eigen handelen veroorzaken en de mate
van controle die we in werkelijkheid hebben, kan sterk uiteen lopen.
3.2
“racial profiling”= waarbij de politie het puur vanwege hun ras op bepaalde
bevolkingsgroepen voorzien heeft. Raciale vooroordelen kunnen zowel het resultaat zijn
van automatisch denken, als van welbewust, opzettelijk denken .
Gecontroleerd denken: Denken dat bewust, opzettelijk en uit vrije wil plaatsvindt en
dat inspanning vereist. Tijdens deze bewuste, gecontroleerde manier van denken kunnen
mensen maar 1 onderwerp tegelijk aan. Automatisch denken kan echter op de
achtergrond plaatsvinden zonder enige bewuste inspanning. Een doel van gecontroleerd
denken is dat het tegenwicht geeft aan automatisch denken.
3.2.1
tegenfeitelijk redeneren: mentaal veranderen we een bepaald aspect van het
verleden, zodat we ons een voorstelling kunnen maken van hoe de situatie had kunnen
zijn. (als ik die ene vraag ander had beantwoord was ik wel geslaagd..).
Emotionele problemen kunnen mensen ervaren wanneer ze nadenken over hoe een
tragedie voorkomen had kunnen worden.
tegenfeitelijk denken: een aspect van het verleden op mentaal niveau veranderen
zodat je je kunt voorstellen hoe het had kunnen zijn. (een zilveren medaille winnen ipv
goud). Tegenfeitelijk redeneren is duidelijk bewust en het kost inspanning, het is niet
altijd opzettelijk of vrijwillig. (het is moeilijk om het uit te schakelen). Negatief =
piekeren, positief= in de toekomst de zaken beter aanpakken.
3.2.2
Gedachteonderdrukking: poging om alle gedachten over iets wat we zo snel mogelijk
willen vergeten, te vermijden. Volgens Wegner is dat afhankelijk van de interactie tussen
twee processen, de 1 relatief automatisch en de ander relatief gecontroleerd. Het
automatische deel van het systeem, het monitoringproces, zoekt naar bewijzen dat de
ongewenste gedachte op het punt staat om in te breken in het bewustzijn. Zodra de
ongewenste gedachte is opgemerkt, komt het meer gecontroleerde deel van het
systeem, het operatingproces, in actie. Dit is de inspanning vereisende, bewuste poging
om jezelf af te leiden door op zoek te gaan naar iets anders om aan te denken. Deze
twee processen opereren gezamenlijk. Hypertoegankelijkheid ontstaat wanneer het
monitoringproces steeds sporen blijft opmerken van de ongewenste gedachte zonder dat
het gecontroleerde deel van het systeem is gecontroleerd.
3.2.3
Omdat het redenatievermogen van de mens soms tekortschiet en dat vervelende en zelfs
tragische consequenties kan hebben, is het belangrijk om te bekijken hoe we deze fouten
kunnen corrigeren. We vertrouwen vaak meer op ons eigen oordeel dan gerechtvaardigd
is. Barrière van overdreven zelfvertrouwen: gegeven dat mensen gewoonlijk te veel
vertrouwen hebben in de nauwkeurigheid van hun eigen oordelen. Je zou het overdreven
vertrouwen kunnen aanpakken door mensen aan het twijfelen te brengen, door
The benefits of buying summaries with Stuvia:
Guaranteed quality through customer reviews
Stuvia customers have reviewed more than 700,000 summaries. This how you know that you are buying the best documents.
Quick and easy check-out
You can quickly pay through credit card or Stuvia-credit for the summaries. There is no membership needed.
Focus on what matters
Your fellow students write the study notes themselves, which is why the documents are always reliable and up-to-date. This ensures you quickly get to the core!
Frequently asked questions
What do I get when I buy this document?
You get a PDF, available immediately after your purchase. The purchased document is accessible anytime, anywhere and indefinitely through your profile.
Satisfaction guarantee: how does it work?
Our satisfaction guarantee ensures that you always find a study document that suits you well. You fill out a form, and our customer service team takes care of the rest.
Who am I buying these notes from?
Stuvia is a marketplace, so you are not buying this document from us, but from seller sandraowel. Stuvia facilitates payment to the seller.
Will I be stuck with a subscription?
No, you only buy these notes for $4.34. You're not tied to anything after your purchase.
Can Stuvia be trusted?
4.6 stars on Google & Trustpilot (+1000 reviews)
64438 documents were sold in the last 30 days
Founded in 2010, the go-to place to buy study notes for 14 years now