1. Belangrijke evolutie in het ethisch denken in de verpleegkunde
Lezen
Voordien spraken we eerder over plichtenleer nu eerder over ethiek
- Plichtenleer = do en do not, geboden en verboden, het gaat over plichten, niet over rechten.
- Ethiek = het bewust hanteren van waarden en principes, waarden en normen zijn de basis voor ons handelen.
2. Wat is ethiek?
= moraalwetenschap, een tak van de filosofie die zich bezig houdt met de kritische bezinning over het juiste handelen
Ethiek buigt zich over meer algemene vagen:
- Wat is rechtvaardig?
- Wat is goed?
Ethiek buigt zich ook over heel specifieke vragen:
- Mag een persoon afgeluisterd worden?
- Zijn dierenproeven ethisch verantwoord?
- Mag de echtgenoot van een comapatiënt beslissingen nemen aangaande euthanasie, ook al is de rest van de
familie tegen?
Ethiek is niet enkel een denkdiscipline maar vooral een praktische discipline, die de praktijk wil verder helpen. Wat
moeten we doen? Wat is goed om te doen?
Belangrijke vragen waarbij het gaat over fundamentele waarden en principes.
- Welzijn van mensen
- Respect voor mensen / gelijkwaardigheid van mensen
- Principe van autonomie
- Principe van rechtvaardigheid
Algemene normatieve ethiek = formuleert morele basisprincipes en maatstaven
Toegepaste ethiek = richt zich op specifieke kwesties zoals abortus bv medische ethiek
2.1.2. Non-normatieve benadering – geen morele posities innemen
Descriptieve ethiek = probeert moreel gedrag feitelijk te beschrijven en te begrijpen
Meta-ethiek = richt zich op centrale begrippen van de ethiek (recht, plicht en verantwoordelijkheid) en vergelijkt
verschillende moralen. Wat beschouwen we als goed? Hoe leiden we een goed leven?
,2.1.3. Medische ethiek
= een vakgebied binnen de filosofie en de geneeskunde, de basis van het ethisch denken is de Eed van Hippocrates
Ze stellen ethische vragen omtrent de behandeling van patiënten. De gezondheidszorg is zeer complex geworden door
o.a. de medische vooruitgang, de vergrijzing van de bevolking.
Belangrijke vragen zijn:
- Moet alles kunnen?
- Wat is kwaliteit van leven?
- Is ons beroepsgeheim heilig?
2.2. Ethisch probleem
Vertel je iemands partner dat hij/zij hiv-positief/hepatitis B positief is en dat hij of zij gevaar loopt?
- Als hij/zij patiënt is en jij de hulpverlener?
- Als hij/zij tot je vriendenkring behoort?
4 benaderingswijzen vanuit verschillende perspectieven:
- Eigen perspectief
- Feministisch perspectief
- Zorgethisch perspectief
- Professioneel of beroepsethisch perspectief
2.2.1. Eigen perspectief
Bewust of onbewust, het is vanuit ons eigen referentiekader, onze persoonlijke waarden en normen.
Het is een soort van persoonlijk uitgangspunt waaraan je kunt afmeten of iets goed of slecht is, een geheel van
gewoonten, regels, normen waarnaar men zich richt.
2.2.2. Feministisch perspectief
Men geeft aandacht aan de bijzondere plaats en rol van vrouwen: vrouwen kunnen zwanger geraken. Is het niet van
groot belang dat juist zij op de hoogte zijn van een eventuele risicovolle besmetting door hun partner?
2.2.3. Zorgethisch perspectief
Geeft een grote aandacht aan de relaties die er tussen mensen bestaan: het belang van het vertrouwen tussen
hulpverlener en patiënt, of de band tussen een moeder en een kind. Deze bijzondere relaties brengen bijzondere
verantwoordelijkheden en plichten met zich mee.
2.2.4. Professioneel of beroepsethisch perspectief
‘Wat zou ik doen?’, betekent hier niet wat ik persoonlijk zou doen, maar wat ik zou doen in mijn rol van zorgverlener.
Tegenover een vriendin gedraag je je immers anders dan tegenover een patiënt. Als hulpverlener is het beroepsgeheim
een heilig gegeven.
, 2.2.5. Juiste antwoord?
Ethisch denken is zeer complex en soms komt men tot één antwoord maar meestal niet.
Hoe je de verschillende perspectieven afweegt is sterk afhankelijk van je eigen achtergrondovertuiging (eigen waarden
en normen)
- Hoe belangrijk is het respect voor autonomie?
- Hoe belangrijk is de eigen verantwoordelijkheid?
- Wil ik de relatie met mijn patiënt op het spel zetten?
- Hoe belangrijk is het algemeen welzijn, weldoen of schade voorkomen?
Wat moeten we doen? – Wat is goed om te doen? = de basis van ethiek
3. Wat betekent ethiek voor hulpverleners?
Welke basisvragen moeten we ons stellen in de ethiek?
- Wat moeten we doen? – Wat is goed om te doen? De basis van ETHIEK
Het woord ethiek staat voor het overdenken van en handelen naar het morele gedrag van mensen, met moreel gedrag
bedoelen we datgene wat juist of onjuist is, of goed of slecht.
Als hulpverleners hebben we de plicht cliënten of patiënten zorg te bieden die ethisch (of moreel) gezien juist, goed of
correct is.
4. Waarom is het nodig om ethiek te bestuderen?
Als we nalaten ethiek te bestuderen, zullen mensen die aan onze zorg zijn toevertrouwd daar schade door ondervinden.
In de loop van de jaren hebben zich tal van tragedies voorgedaan die voorkomen hadden kunnen worden als
hulpverleners en andere mensen die van de zaak op de hoogte waren hun mond hadden opengedaan.`
4.1. Waarom is het belangrijk dat jij in actie komt als zich kleine problemen voordoen?
Alle grote problemen zijn ooit klein begonnen, daarom is het belangrijk om tijdig in actie te komen. Het gaat niet alleen
over de patiënt in kwestie maar ook over alle die nog gaan komen.
The benefits of buying summaries with Stuvia:
Guaranteed quality through customer reviews
Stuvia customers have reviewed more than 700,000 summaries. This how you know that you are buying the best documents.
Quick and easy check-out
You can quickly pay through credit card or Stuvia-credit for the summaries. There is no membership needed.
Focus on what matters
Your fellow students write the study notes themselves, which is why the documents are always reliable and up-to-date. This ensures you quickly get to the core!
Frequently asked questions
What do I get when I buy this document?
You get a PDF, available immediately after your purchase. The purchased document is accessible anytime, anywhere and indefinitely through your profile.
Satisfaction guarantee: how does it work?
Our satisfaction guarantee ensures that you always find a study document that suits you well. You fill out a form, and our customer service team takes care of the rest.
Who am I buying these notes from?
Stuvia is a marketplace, so you are not buying this document from us, but from seller lenavd001. Stuvia facilitates payment to the seller.
Will I be stuck with a subscription?
No, you only buy these notes for $5.41. You're not tied to anything after your purchase.