Samenvatting Ethiek en Recht Introductie.
Les 1. Wat is ethiek?
Begrippen
Ethiek: in de ethiek gaat het om handelen vanuit het gezichtspunt van goed en kwaad, juist en onjuist
etc.
Het morele gezichtspunt: het morele gezichtspunt bepaalt of iets moreel kan worden genoemd. Het
gezichtspunt heeft vier kenmerken:
1. Het is normatief
2. Het is gericht op fundamentele, op zichzelf nastrevenswaardige doeleinden
3. Het vereist alpartijdigheid (belangen en opvattingen van alle partijen meenemen)
4. Het vereist universaliseerbaarheid (bij de beoordeling van een situatie mogen alleen de
universele kenmerken van de situatie een rol spelen, wie de personen zijn die in de situatie
voorkomen moeten buiten beschouwing blijven.
Ethiek: de wetenschappelijke of systematische studie van de moraal. (gaat over hoe we moeten
handelen)
Moraal: het geheel van morele normen en waarden dat door een individu of binnen een groep,
instelling of cultuur als een belangrijke richtlijn voor het eigen handelen wordt beschouwd. (behelst
de normen en waarden die werkelijk geleefd worden in concrete gemeenschappen)
Indelingen van ethiek:
Descriptieve ethiek: De descriptieve ethiek beschrijft het ethische leven, de gewoontes, gebruiken en
zeden van mensen.
Normatieve ethiek: De normatieve ethiek tracht te bepalen hoe we moeten leven, wat we wel of niet
behoren te doen.
Meta-Ethiek: De meta-ethiek gaat over de logische fundering van de ethiek en de ontologische status
van ethische waarden en oordelen
Zijn ethische normen objectief of subjectief?
Kunnen ethische uitspraken waar of onwaar zijn?
Zijn ethische oordelen de uitdrukking van emoties?
Benaderingswijzen binnen de normatieve ethiek:
Gevolgen ethiek (consequentialisme)
Alleen het resultaat telt, ongeacht de manier waarop
Utilisme: het grootste nut voor het grootste aantal mensen
Plichten of principes ethiek (deontologie)
De aard van de handeling, de manier waarop iets bereikt is, is moreel belangrijk, niet het
resultaat.
Rechten en plichten
Deugden ethiek
Karakter en de intentie achter het handelen zijn moreel belangrijk
Het goede leven
Zorgethiek (kritisch perspectief op de traditionele ethiek)
Brengt ethische overwegingen naar de voorgrond die anders ongezien of onbelicht blijven,
kernbegrippen:
Afhankelijkheid en verantwoordelijkheid
Waarden
Waardevolle relaties
Eigenheid van personen
De contextgebondenheid van het handelen
,Les 2. Ethiek, normen en waarden.
Begrippen normen en waarden
Normen: Normen zijn gedragsregels, die van bepaalde waarden afgeleid zijn. Normen brengen
bepaalde waarden tot uitdrukking in de vorm van een gebod of verbod.
Waarden: Waarden zijn kwaliteiten van zaken waardoor deze zaken goed en nastrevenswaardig zijn,
bijvoorbeeld:
Rechtvaardigheid
Gezondheid
Autonomie
Leven
Trouw
Soorten waarden (en normen)
Intrinsieke waarden:
intrinsieke waarden zijn omwille van zichzelf goed, bijvoorbeeld:
Rechtvaardigheid
Gezondheid
Intrinsieke waarden spelen een centrale rol in de ethiek
Instrumentele waarden:
iets heeft een instrumentele waarde als het niet omwille van zichzelf goed is, maar omwille van iets
anders, bijvoorbeeld:
Efficientie
Een goed mes
Welzijnswaarden:
behoeften en belangen (eten, gezondheid, veiligheid, etc.)
Fysiek en psychisch
Morele waarden:
Rechtvaardigheid, eerlijkheid, etc.
Hoe om te gaan met anderen.
Drietal manieren waarop waarden richtinggevend kunnen zijn
1. Van sommige waarden is het een goede zaak dat ze zo veel en zo sterk mogelijk voorkomen,
bijvoorbeeld menselijk geluk of het welzijn van de mens
2. Sommige waarden zijn direct verplichtend, je behoort er naar te leven. Bijvoorbeeld
rechtvaardigheid en eerlijkheid.
3. Sommige waarden veronderstellen een idee van perfectie. Misschien kunnen ze niet altijd
compleet gerealiseerd worden, toch kun je er zo veel mogelijk naar streven.
, Les 3. Inleiding recht
Recht omschrijvingen
Subjectief recht:
Bevoegdheid of aanspraak die iemand in een gegeven situatie in redelijkheid heeft ten
opzichte van een ander
Objectief recht
Geheel van regels en voorschriften dat vanuit een gemeenschap met een dwingend karakter
aan de samenlevingsgenoten is opgelegd
Positief recht:
Het objectieve recht dat op een bepaalde tijd in een bepaalde gemeenschap geldt.
Rechtsbeginselen:
Rechtsbeginselen zijn normen die aan het positieve recht ten grondslag liggen.
Gezondheidsrecht: het geheel van rechtsregels dat betrekking heeft op de zorg voor de gezondheid
en de toepassing van overig burgerlijk, bestuurs- en strafrecht in dat verband, o.a:
Rechten van patienten ( WGBO, klachtrecht, BOPZ)
Beroepenwetgeving (wet BIG; kwaliteit en tuchtrecht)
Organisatie gezondheidszorg
Rechtsbronnen:
Wetgeving (overheid, gemeente, provincie)
Verdrag ( overeenkomst tussen Nederland en andere landen)
Jurisprudentie (alle uitspraken van de rechters in nederland)
Functies recht:
Ordenen van de samenleving
Beschermen van belangen
Voorwaarden scheppen voor de ontplooiing van mensen
Voorkomen van misstanden
Concretiseren van rechtvaardigheid
Grondrechten:
Grondrechten zijn rechten die burgers de vrijheid geven om zonder bemoeienis van de overheid te
leven. Ook bevat de grondwet de rechten om deel te nemen aan de samenleving en de politiek.
Voorbeelden:
Kiesrecht
Vrijheid van meningsuiting
Recht op privacy
Recht op gelijke behandeling
Je hebt twee soorten grondrechten:
Klassieke grondrechten (vrijheidsrechten)
Vrijheid van godsdienst, vrijheid van meningsuiting, vrijheid van onderwijs, vrijheid van
vereniging en vergadering.
Sociale grondrechten (participatie of ontplooingsrechten)
onderwijs, bijstand, gezondheidszorg.
The benefits of buying summaries with Stuvia:
Guaranteed quality through customer reviews
Stuvia customers have reviewed more than 700,000 summaries. This how you know that you are buying the best documents.
Quick and easy check-out
You can quickly pay through credit card or Stuvia-credit for the summaries. There is no membership needed.
Focus on what matters
Your fellow students write the study notes themselves, which is why the documents are always reliable and up-to-date. This ensures you quickly get to the core!
Frequently asked questions
What do I get when I buy this document?
You get a PDF, available immediately after your purchase. The purchased document is accessible anytime, anywhere and indefinitely through your profile.
Satisfaction guarantee: how does it work?
Our satisfaction guarantee ensures that you always find a study document that suits you well. You fill out a form, and our customer service team takes care of the rest.
Who am I buying these notes from?
Stuvia is a marketplace, so you are not buying this document from us, but from seller Mvanderhogen. Stuvia facilitates payment to the seller.
Will I be stuck with a subscription?
No, you only buy these notes for $3.21. You're not tied to anything after your purchase.