Codificatie: Geschreven recht, waaraan de overheid een aan haar gezag ontleende,
uitsluitende gelding toekent; deze exclusiviteit maakt de rechtsoptekening tot een volledige.
Kenmerken:
- een overheid, die gezag uitoefent over haar onderdanen
- op schrift gesteld recht
- de volledigheid van dat recht, die bewerkstelligd wordt door het machtswoord van de
overheid, dat aan dat recht exclusieve gelding verleent.
Authentieke interpretatie: gezaghebbende uitleg door de wetgever over eigen wetten van
de wetgever.
Référé législatif: een verplicht voorgeschreven uitleg aan rechters.(tijd van verlichting)
Nulla poena sine previa lege poenali: geen strafbaar feit zonder een voorafgaande
wettelijke bepaling.
Ius curia novit: de rechter kent het recht.
Hoofdstuk 2: codificatie en het natuurrecht
Karel van Habsburg sloot verdragen met vorsten: Sanctio Pragmática. De schending hiervan
door Frederik van Pruisen ontketende een reeks wereldwijde conflicten. Frankrijk en
Engeland bevochten elkaar vanuit hun koloniën in de Verenigde Staten.
Engeland voerde belastingen in om de financiële tekorten aan te vullen, hiertegen maakten
de kolonisten bezwaar (no taxation without representation). Thomas Paine kwam met zijn
geschrift ‘Common sense’, daarna wilden de kolonisten de banden met Engeland wèl
verbreken. (een typisch product van de verlichting)
4 juli 1776 werd de ‘Declaration of Independence’ aangeboden aan John Hancock. Hierin
wordt gesproken over dat de meergenoemde rechten vanzelfsprekend volgens de wetten
van de natuur zijn toegekend.
De overtuiging van het bestaan van het natuurrecht bestaat al sinds de klassieke oudheid
(Aristoteles). Dergelijke regels ontlenen hun rechtskracht aan hun intrinsieke rationaliteit.
Ius civile: rechtsregels van specifiek Romeinse origine.
Ius gentium: rechtsregels die óók in Rome en tussen Romeinen werden gehanteerd, omdat
die universele gelding hadden. (natuurrecht)
Meningsverschil tussen:
- de Epicureïsche school
, Koppelt het ontstaan van het recht aan dat van een door afspraak in leven geroepen
overheidsgezag. Recht is wat de in een bepaalde samenleving tot wetgeving
bevoegde overheidsinstanties voorschrijven en afdwingen.
Het epicureïsche rechtsbegrip is formeel van aard, niet naar inhoud maar afkomst.
- de Stoa
Onder het rechtsbegrip kan niet alleen worden verstaan wat een toevallige
overheidsinstantie voorschrijft; het recht dient ook inhoudelijk te worden beoordeeld
op zijn rechtvaardigheid gehalte.
Materieel rechtsbegrip: recht is wat inhoudelijk conform is aan de menselijke rede.
In sommige gevallen kon het ius gentium niet onder het natuurrechten worden begrepen.
Het natuurrecht was gemeenschappelijk aan alle levende wezens, het ius gentium was
slechts gemeenschappelijk aan alle mensen.
Tussen de jaren 528 en 533 na Chr. kwam de codificatie door Justinianus van het gehele
Romeinse recht tot stand: het Corpus Iuris Civilis.
Het natuurrecht was de bron van de beroemde aequitas canonica, waardoor het positieve
recht werd getemperd.
Hugo de Groot: wordt de vader van het natuurrecht genoemd. In zijn werk plaatste hij de
stelling dat zelfs wanneer er geen God zou bestaan, er toch nog natuurrecht zou bestaan.
Ook betoogt hij dat er niet alleen Nederlands recht, maar ook Romeins recht van kracht is in
Holland.
Het natuurrecht wordt gedragen door de veronderstelling dat er naast en boven het door de
mensen gestelde recht een ideaal recht bestaat.
De opstand in Amerika zorgde voor een verlichte revolutie in Europa. Maar Frankrijk bleef
een van de meest absolutistische regeringen van Europa. Frankrijk erkende als eerste de
Amerikaanse republiek, dit leidde tot een oorlog met Engeland. Dit zorgde voor het
financieel debacle dat de Franse revolutie ten gevolge had.
Jean-Jacques Rousseau: publiceerde zijn opus magnum, het Contrat Social. het boek
bevat een theorie over de grondslag van de verhouding tussen het overheidsgezag en zijn
onderdanen. Zijn beschouwingswijze was tegengesteld met de waarden van het Ancien
Régime. Het ging hem om de vraag waarom de minderheid gebonden kon zijn aan de wil
van de meerderheid.
‘Iedere wet die het volk niet in persoon heeft goedgekeurd, is nietig; het is volstrekt geen
wet’
‘De wetgevende macht behoort toe aan het volk en kan slechts aan het volk toebehoren’
Rousseau legde de filosofische grondslag waarop de 19e eeuwse codificatie is gebaseerd:
alle recht dient te berusten op de wet, de onaantastbare uitdrukking van de wil van de
wetgever.
The benefits of buying summaries with Stuvia:
Guaranteed quality through customer reviews
Stuvia customers have reviewed more than 700,000 summaries. This how you know that you are buying the best documents.
Quick and easy check-out
You can quickly pay through credit card or Stuvia-credit for the summaries. There is no membership needed.
Focus on what matters
Your fellow students write the study notes themselves, which is why the documents are always reliable and up-to-date. This ensures you quickly get to the core!
Frequently asked questions
What do I get when I buy this document?
You get a PDF, available immediately after your purchase. The purchased document is accessible anytime, anywhere and indefinitely through your profile.
Satisfaction guarantee: how does it work?
Our satisfaction guarantee ensures that you always find a study document that suits you well. You fill out a form, and our customer service team takes care of the rest.
Who am I buying these notes from?
Stuvia is a marketplace, so you are not buying this document from us, but from seller rixthaaijer. Stuvia facilitates payment to the seller.
Will I be stuck with a subscription?
No, you only buy these notes for $0.00. You're not tied to anything after your purchase.