§4. Subsidiebesluiten 20
H6. Handhaving van het bestuursrecht 21
§1. Handhaving en sancties 21
§2. Bestuurlijke sancties 22
§3. Alternatieve handhavingsmogelijkheden 24
H7. Toezicht op bestuursorganen en rechtsbescherming 24
§1. Belang van toezicht en rechtsbescherming 24
§2. Openbaarheid en inspraak 25
§3. Toezicht op bestuursorgaan 25
§4. Bezwaar 27
2
,§5. Administratief beroep 30
H8. De rechter aan zet 30
§1. Bestuursprocesrecht 30
§2. De algemene procedure bij de rechtbank 31
§3. Speciale procedures 33
§4. Bijzondere rechtsgangen 33
§5. Hoger beroep 34
§6. Beroep op de burgerlijke rechter 34
§7. Beroep bij de Europese rechter 34
§8. Mediation naast rechtspraak 35
H9. Bestuur in actie: privaatrechtelijke instrumenten 35
§1. Legitimatie van privaatrechtelijk optreden 35
§2. Privaatrechtelijke organisatievormen 36
§3. Gebruik van eigendomsrecht 36
§4. Overeenkomsten met een bestuurlijk doel 36
§5. Privaatrecht als handhavingsinstrument 37
H10. Klachten en aansprakelijkheid 37
§1. Klachten tegen de overheid 37
§2. Aansprakelijkheid 38
3
,H1. Kennismaking met bestuursrecht
§1. Wat is bestuursrecht?
Uitvoeren van bestuurstaken: openbaar bestuur. Het openbaar bestuur treedt in verschillende
hoedanigheden en op verschillende manieren op en behartigt daarbij het algemeen belang.
Algemeen belang: het openbaar bestuur dient de samenleving zo te besturen dat burgers en
organisaties daar op een fatsoenlijke manier met en naast elkaar kunnen leven, wonen, werken en
recreëren. Het algemeen belang is datgene wat in ieders belang zou moeten zijn.
Het bestuursrecht bevat regels, rechtsnormen, met betrekking tot:
- de organisatie van het openbaar bestuur
- Het verlenen van bestuursbevoegdheden aan bestuursorganen
- De rechtsnormen waaraan het openbaar bestuur zich moet houden bij de uitoefening van die
bestuursbevoegdheden
- Rechtsnormen die gelden voor de burger en regels voor de handhaving ervan
- De juridische bescherming voor de burger tegen het optreden van het openbaar bestuur.
Rechtssysteem:
Publiekrechtelijk deel: relatie overheid - burger staat centraal
Privaatrechtelijk deel: burger - burger relatie
Het openbaar bestuur kan reguleren, stimuleren, faciliteren, maar ook verbieden of beperken en
het doet dat op tal van terreinen zoals onderwijs, gezondheidszorg, ruimtelijke ordening en
veiligheid.
Het bestuursrecht behoort tot het publiekrecht en neemt daarin naast het staatsrecht en strafrecht
een steeds belangrijke plaats in.
In het privaatrecht komen ook regels van publiekrechtelijke aard voor zoals die voor het huwelijk
en de burgerlijke stand. Het openbaar bestuur kan soms gebruikmaken van de mogelijkheden uit
het privaatrecht.
§2. Legaliteitsbeginsel en specialiteitsbeginsel
Legaliteitsbeginsel
Het openbaar bestuur mag alleen als openbaar bestuur optreden als dit vastgelegd is in de wet.
Deze wetmatigheid van bestuur wordt het legaliteitsbeginsel genoemd. Het openbaar bestuur
mag alleen inbreuk maken op de rechten en vrijheden van een burger als de wet dit toestaat.
Wetten die worden vastgesteld door de formele wetgever, de Staten-Generaal en de regering
samen, worden wet in formele zin genoemd. In een titel van een wet in formele zin, zit altijd het
woord wet.
Elke wet die algemeen verbindende voorschriften bevat waaraan iedereen voor wie de wet
bedoeld is gebonden is, wordt wet in materiële zin genoemd.
Omgevingsvergunning: toestemming van het openbaar bestuur voor het uitvoeren van projecten
in de fysieke leefomgeving die zijn genoemd in art. 2.1 en 2.2 Wabo. Art. 2.4 Wabo (wet in formele
en materiële zin) geeft het college van B&W de bevoegdheid om te beslissen op een aanvraag om
een omgevingsvergunning.
Specialiteitsbeginsel
Tenzij de wet anders bepaalt, moet het openbaar bestuur bij alles wat het doet belangen afwegen.
Als behartiger van het algemeen belang moet het openbaar bestuur dit belang afwegen tegen de
belangen van individuele burgers.
Het specialiteitsbeginsel beperkt die afweging tot het kader van de belangen waarvoor een
speciale wet is bedoeld. Het openbaar bestuur mag in de gevallen waarvoor de wet of regeling is
vastgesteld alleen het speci eke belang behartigen waarop die wet of regeling zich richt.
4
fi
, Elke wet of lagere regeling heeft zijn eigen speciale doel en kader waarbinnen het openbaar
bestuur zijn afwegingen kan of moet maken.
Voor het optreden van het openbaar bestuur is een grondslag in de wet nodig (legaliteitsbeginsel)
en bij het afwegen van belangen moet het openbaar bestuur binnen het kader blijven van de
toepasselijke wet (specialiteitsbeginsel).
§3. Bronnen van bestuursrecht
Voor het bestuursrecht zijn 3 rechtsbronnen van belang:
- Wet- en regelgeving en verdragen
- Jurisprudentie
- Ongeschreven recht, met name enkele algemene beginselen van behoorlijk bestuur
Bestuursrechtelijk normenstelsel
Verdrag Staat der Nederlanden
Wet- en regelgeving:
EU-verordening en EU-richtlijn Europees Parlement/Raad/Commissie
Beleidsregels en vergunningsvoorschriften Op alle niveaus van het openbaar bestuur
Verdragen, beleidsregels en vergunningsvoorschriften behoren niet tot de wet- en regelgeving.
Verdragen, EU-verordening en EU-richtlijn
Verdragen zijn afspraken tussen staten. De verdragen en Europese verordeningen hebben
rechtstreekse werking, dat wil zeggen dat de daarin opgenomen regels rechtstreeks in Nederland
van toepassing zijn.
Europese richtlijnen zijn gericht tot lidstaten en hebben in beginsel geen rechtstreekse werking.
De Nederlandse of Europese rechter kan echter vaststellen dat een bepaling in en richtlijn zo
geformuleerd is dat deze wel rechtstreekse werking heeft.
Grondwet, wet in formele zin en AMvB
De Grondwet bevat, afgezien van de belangrijke grondrechten, weinig regels voor burgers. Dit is
de hoogste wet in formele zin die dus net als de andere wetten in formele zin door de formele
wetgever is vastgesteld. Een AMvB is van lagere orde en wordt vastgesteld door de regering.
AMvB’s bevatten hoofdzakelijk algemeen verbindende voorschriften voor burgers maar ook voor
overheden, en kennen daarnaast, net als de meeste andere regelingen, ook bevoegdheden toe
aan organen van het openbaar bestuur.
Verordening/regeling
Ministeriële regelingen bevatten hoofdzakelijk algemeen verbindende voorschriften voor burgers
en kunnen daarnaast bevoegdheden toekennen aan bestuursorganen. De regels in een
provinciale verordening gelden alleen voor het grondgebied van de provincie, de regels in een
gemeentelijke verordening alleen binnen de gemeentegrenzen. Een APV is een gemeentelijke
verordening met normen die voor iedereen in die gemeente gelden.
5
The benefits of buying summaries with Stuvia:
Guaranteed quality through customer reviews
Stuvia customers have reviewed more than 700,000 summaries. This how you know that you are buying the best documents.
Quick and easy check-out
You can quickly pay through credit card or Stuvia-credit for the summaries. There is no membership needed.
Focus on what matters
Your fellow students write the study notes themselves, which is why the documents are always reliable and up-to-date. This ensures you quickly get to the core!
Frequently asked questions
What do I get when I buy this document?
You get a PDF, available immediately after your purchase. The purchased document is accessible anytime, anywhere and indefinitely through your profile.
Satisfaction guarantee: how does it work?
Our satisfaction guarantee ensures that you always find a study document that suits you well. You fill out a form, and our customer service team takes care of the rest.
Who am I buying these notes from?
Stuvia is a marketplace, so you are not buying this document from us, but from seller Reneest. Stuvia facilitates payment to the seller.
Will I be stuck with a subscription?
No, you only buy these notes for $5.75. You're not tied to anything after your purchase.