Hoofdonderwerpen verbintenissenrecht: overeenkomsten (contracten) en aansprakelijkheid voor
schade.
Een verbintenis= een juridische relatie tussen twee of meer partijen, waarbij de ene partij verplicht
is tot een op geld waardeerbare prestatie ( debiteur) waarop de andere partij recht heeft. (crediteur)
➔ Verbintenissen moeten worden nagekomen. Kom je de verbintenis niet na, dan ben je
aansprakelijk voor de gevolgen.
➔ De verplichtingen = prestaties
Verbintenissen kunnen op 2 manieren ontstaan:
1. Uit de wet
2. Uit een overeenkomst
1.2 verbintenissen uit overeenkomst (bijv. koop- of arbeidsovereenkomst/ huurovereenkomst)
Een overeenkomst is eigenlijk niets anders dan een afspraak tussen twee partijen. Een overeenkomst
komt tot stand door:
- Een aanbod
- Een aanvaarding.
➔ Hieruit moet blijken dat de wil van de twee partijen overeenstemt = wilsovereenstemming.
Bij de meeste overeenkomsten ontstaan 2 verbintenissen. Als een verbintenis wordt nagekomen,
houdt zij op te bestaan: tenietgaan van een verbintenis.
Schuldeiser en schuldenaar
de verplichtingen = prestaties.
het object van de verbintenis= de prestatie
rechtssubjecten= dragers van rechten en plichten = schuldeiser en schuldenaar.
schuldeiser= crediteur= de partij die recht heeft op een prestatie
schuldenaar= debiteur= de partij die de prestatie moet verrichten.
Door het sluiten van 1 overeenkomst kun je zowel schuldeiser als schuldenaar worden, voor
verschillende verbintenissen.
Tekortkoming in de nakoming van een verbintenis
=wanprestatie.
het verbintenissenrecht regelt wie er aansprakelijk is voor de schade die iemand lijdt door een
tekortkoming in de nakoming
1
,Nakoming in de praktijk
nakoming kan eenvoudige prestaties betreffen en kan in korte tijd worden afgewikkeld.
De nakoming bij bijv. een huur- en arbeidsovereenkomst betreft ingewikkeldere prestaties en de
overeenkomst kan jarenlang blijven bestaan.
De prestaties en de nakoming kunnen dus eenvoudig of zeer complex zijn.
Doen en laten
De meest voorkomende vormen van prestaties om te doen:
- Betaling van een geldsom
- Levering van een goed
- Het verrichting van een dienst
Een prestatie kan ook bestaan uit een combinatie van deze vormen.
een verbintenis kan ook een verplichting inhouden om iets te laten -> de prestatie bestaat niet uit
een doen, maar uit een nalaten. Bijv. bij een concurrentiebeding.
Samenvattend 1.1 + 1.2 :
1. Overeenkomsten ontstaan door een aanbod en een aanvaarding die op elkaar aansluiten. Uit het
aanbod en de aanvaarding blijkt dat partijen willen dat er verbintenissen ontstaan. Er moet sprake
zijn van een wilsovereenstemming
2. Bij een verbintenis zijn altijd ten minste 2 partijen betrokken = rechtssubjecten: dragers van
rechten en plichten
3. De ene partij heeft recht op een prestatie, waar de andere toe verplicht is. De partij die een
prestatie moet verrichten, is de schuldenaar (debiteur). De partij die recht heeft op een prestatie is
de schuldeiser (crediteur)
4. De prestatie is het object van de verbintenis en kan bestaan uit een doen of een nalaten
5. Prestatiesom iets te doen kunnen bestaan uit: betaling van een geldstom, levering van een goed
of het verrichten van een dienst of een combinatie hiervan.
1.3 verbintenissen uit de wet (partijen beogen het rechtsgevolg niet) : onrechtmatige daad
= hij die jegens een ander een onrechtmatige daad pleegt, welke hem kan worden toegerekend, is
verplicht de schade die de ander dientengevolge lijdt, te vergoeden.
= er is sprake van een menselijke handeling met een niet- beoogd rechtsgevolg en de handeling is in
strijd met het recht.
-> er ontstaat wettelijke aansprakelijkheid.
-> er ontstaat een verbintenis om de schade te herstellen.
-> anders dan bij een overeenkomst ontstaat er bij een onrechtmatige daad, normaal gesproken,
slechts 1 verbintenis.
WA-verzekering
voor aansprakelijkheid uit onrechtmatige daad kun je een WA-verzekering sluiten; een verzekering
tegen wettelijke aansprakelijkheid. -> soms verplicht.
= ook een overeenkomst tussen jou en de verzekeraar, waaruit voor jou de verbintenis ontstaat om
premie te betalen en voor de verzekeraar om de schade te vergoeden wanneer een bepaald
verzekerd risico zich voordoet.
2
,Een WA-verzekering biedt geen dekking wanneer je expres/ opzettelijk schade veroorzaakt.
de verzekeraar betaalt alleen uit als de schade onopzettelijk wordt veroorzaakt -> algemene
voorwaarden van de verzekeringsovereenkomst.
Verbintenisrechtelijk zou er precies dezelfde aansprakelijkheid ontstaan wanneer de schade
opzettelijk wordt veroorzaakt -> nog steeds een onrechtmatige daad: opzet maakt geen verschil voor
de aansprakelijkheid ( strafrechtelijk wel)
Conclusie:
Het belangrijkste verschil tussen onrechtmatige daden en een overeenkomst is dat het in het eerste
geval de verbintenis louter door de gebeurtenis ontstaat, terwijl er bij een overeenkomst
wilsovereenstemming moet bestaan. Bij een onrechtmatige daad ontstaat de aansprakelijkheid
onafhankelijk van de wil ( de wil is niet gericht op het ontstaan van een verbintenis tot
schadevergoeding)
Bij een onrechtmatige daad volgt de verbintenis direct uit de wet door de feitelijke handeling. Voor
het ontstaan van een overeenkomst, met de bijbehorende verbintenissen, zijn echter
rechtshandelingen nodig (aanbod en aanvaarding) waaruit blijkt dat de betrokken partijen allebei
willen dat de overeenkomst ontstaat.
1.4 andere verbintenissen uit de wet: rechtmatige daad (ook hier is de wil niet belangrijk)
= er wordt een handeling verricht met rechtsgevolgen die niet in strijd is met het recht en dus als
rechtmatig kan worden beschouwd
1. Onverschuldigde betaling (art. 6:203 BW)
Wanneer iemand aan een ander een geldsom of een goed heeft gegeven zonder dat daar
een rechtsgrond voor was. Uit de wet volgt de verplichting om verkeerd gestorte bedragen
terug te betalen op grond van onverschuldigde betaling
-> het goed moet teruggegeven worden
2. Ongerechtvaardigde verrijking (6: 212 BW)
Wanneer iemand is verrijkt ten kosten van een ander en die verrijking ongerechtvaardigd
was.
-> schadevergoeding ( het goed kan niet teruggegeven worden)
3. Zaakwaarneming (art. 6:198 BW)
He zonder overeenkomst behartigen van het belang van een ander, terwijl daar een goede
reden voor is
bronnen van
verbintenissen
wet overeenkomst
onrechtmatige overige verbintenissen
rechtmatige daad
daad uit de wet
, Samenvattend:
1. Overeenkomsten en onrechtmatige daden zijn de belangrijkste bronnen van verbintenissen, er
zich echter nog andere bronnen van verbintenissen.
2. Een categorie daarvan bestaat uit de rechtmatige daden: onverschuldigde betaling,
ongerechtvaardigde verrijking en zaakwaarneming. Daarnaast kent de wet nog enkele andere
bepalingen waaruit verbintenissen kunnen ontstaan.
3. Net zoals bij de onrechtmatige daad speelt de wil bij rechtmatige daden geen rol. Het is ook in
deze gevallen de feitelijke handeling ( gebeurtenis), in combinatie met de wettelijke bepaling, de
verbintenis doet ontstaan.
1.5 verbintenissenrecht: onderdeel van het privaatrecht
Het verbintenissenrecht is onderdeel van het privaatrecht= burgerlijk recht= civiel recht.
privaatrecht: is het recht dat de betrekkingen tussen rechts(personen) onderling regelt, alsmede de
verhouding van burgers tot hun vermogen en de verhouding van rechtspersonen tot hun vermogen.
privaatrecht
personen vermogens
recht recht
rechts
personen en goederen verbintenis
personen
familierecht recht senrecht
recht
Gebruikelijke definitie verbintenis= een vermogensrechtelijke relatie tussen 2 (of meer) partijen,
waarbij de ene partij verplicht is tot een prestatie, waarop de andere partij recht heeft.
Handhaving
-> bij de handhaving van het privaatrecht ligt het initiatief bij de burgers en rechtspersonen zelf. De
rechtssubjecten van het privaatrecht dienen zelf actie te ondernemen om de privaatrechtelijke
regels te handhaven -> Je kunt zelf, desnoods via de rechter, nakoming afdwingen.
1.8 privaatrecht: wetgeving
wetgeving op gebied van het privaatrecht:
Stuvia customers have reviewed more than 700,000 summaries. This how you know that you are buying the best documents.
Quick and easy check-out
You can quickly pay through credit card or Stuvia-credit for the summaries. There is no membership needed.
Focus on what matters
Your fellow students write the study notes themselves, which is why the documents are always reliable and up-to-date. This ensures you quickly get to the core!
Frequently asked questions
What do I get when I buy this document?
You get a PDF, available immediately after your purchase. The purchased document is accessible anytime, anywhere and indefinitely through your profile.
Satisfaction guarantee: how does it work?
Our satisfaction guarantee ensures that you always find a study document that suits you well. You fill out a form, and our customer service team takes care of the rest.
Who am I buying these notes from?
Stuvia is a marketplace, so you are not buying this document from us, but from seller TamaravanDongen. Stuvia facilitates payment to the seller.
Will I be stuck with a subscription?
No, you only buy these notes for $3.19. You're not tied to anything after your purchase.