Openheid, respect, veiligheid en zelfvertrouwen zijn belangrijk bij het ontwikkelen van:
• Echtheid (authenciteit)
• Inlevingsvermogen (empathie)
• Aanvaarding (vertrouwen en acceptatie)
Deze 3 principes zijn essentieel in de relatie leerkracht – leerlingen, maar zijn net zo goed belangrijk in
alle contacten waarbij je een opbouwende relatie nastreeft.
Er bestaan heel veel verschillende manieren om echtheid, empathie en aanvaarding uit te leggen.
1.2 Wat weet jij al over jouw beroepshouding?
Zelfkennis is het begin van alle wijsheid. De start van jouw persoonlijk proces is dan ook bekijken wat
je reeds kan en waar er nog gaten in jouw houding zitten en er dus ook vaardigheden zijn die je nog
niet of nog niet voldoende onder de knie hebt.
1.3 Samenleven is communiceren
Een groep komt samen om bepaalde zaken af te spreken, om te overleggen over bepaalde punten, om
zaken te besluiten. Het is hierbij dus belangrijk goede communicatievaardigheden te gebruiken.
1.3.1 Relatie en inhoud
Aan elke boodschap die gecommuniceerd wordt, zitten twee aspecten:
- Het inhoudsaspect: letterlijke inhoud van de boodschap: wat?
- Het betrekkingsaspect
o Hoe vat je de boodschap op?
o Hoe zie je de relatie?
o Welke reactie wordt verwacht?
o Non-verbaal gedrag
Er wordt dus altijd gecommuniceerd over inhoud én relatie, doordat in elke boodschap een inhouds-
en een betrekkingsaspect vervat zit. In vele situaties, zoals vergaderingen, zijn mensen geneigd zich te
concentreren op de inhoud. Toch is de relatie minstens zo belangrijk.
Inzicht in jouw eigen non-verbaal handelen en dat van anderen is essentieel om tot respectvol contact
te komen met anderen.
1
,We veronderstellen veel, maar zijn van weinig zeker en we checken zelden of het wel zo is.
1.3.3 Reflectie als hefboom tot zelfkennis
Wanneer een probleem steeds terugkeert of een reflecteerder zich niet comfortabel voelt bij
oplossingen, dan is het gewone spiraalmodel onvoldoende om tot een echt inzicht in het probleem te
komen, of om tot oplossingen te komen.
Actief luisteren: heel verwonderd naar de andere te gaan luisteren
- Samenvatten (effectief)
o Parafraseren: met eigen woorden de essentie weergeven van wat de ander heeft
gezegd
o Papegaaien: letterlijk herhalen wat de andere zegt
- Vragen stellen (respectvol doorvragen)
- Concretiseren
o Concreet maken, preciseren
1.3.5 Reageren
Ik-boodschap:
- Gevoel
- Gedrag
- Gevolg
- Is leerkracht-gericht
Feedback geven en krijgen
- Middel om te groeien à evolutie
- Blinde vlekken zichtbaar maken
2
,2. DE ROOS VAN LEARY
De leraar als opvoeder
In bijna alles wat we doen, hebben we te maken met andere mensen.
- Vlot kunnen omgaan met andere mensen = belangrijk
- Mens- mens relaties of sociale vaardigheden
Gedrag van gesprekspartners:
- Invloed op elkaars gedrag
- Bepaalt de relatie
- Bepaalt de sfeer
Hoe zeg je aan een kind dat hij zijn pet niet mag opzetten?
Stel: Je loopt stage in de derde kleuterklas. Op donderdag merk je dat Thomas zijn pet draagt. Op
woensdag heb je bij de start van de dag en na de speeltijd Thomas eraan herinnerd dat er in de klas
geen pet wordt gedragen. Je weet dat Thomas het moeilijk heeft om regels na te leven.
- Hoe pak jij het aan en waarom? In gesprek gaan met de leerling zodat het niet gaat escaleren
- Welke reactie vermijd je best en waarom? Boos worden want de leerlingen willen je uitdagen
en rebelleren
Nood aan: een model om interpersoonlijk gedrag te ordenen en te beschrijven à Roos van Leary is
een model om dit in kaart te brengen
2.1 Wederzijdse invloed
2.2 Wat is de Roos van Leary?
De interactieroos van Leary is een model voor ordening en beschrijving van interpersoonlijk gedrag,
ontwikkeld op bais van analyses van gesprekken.
Leary’s uitgangspunt is dat iemands persoonlijkheid het best kan worden beschreven in termen van
typisch interpersoonlijk gedrag. M.a.w. hoe mensen zijn, kan je best zien aan de wijze waarop ze zich
in de omgang met anderen gedragen.
Bij de Roos van Leary gaat het over de interactie tussen mensen; niet over hoe mensen qua karakter
zijn. De Roos van Leary wil gedrag typeren en de werking van dat gedrag op anderen verduidelijken.
Daarbij stelt de Roos van Leary dat ieder mens elke gedraging uit de roos in zich heeft en op gezette
tijden (binnen specifieke situaties) inzet. Dat ieder mens voorkeurgedragingen heeft is evident.
De grote verdienste van de Roos van Leary ligt in het feit dat het model laat zien welk gedrag door
welk gedrag wordt opgeroepen en hoe gedrag te beïnvloeden is. Het brengt met zich mee dat men in
zekere zin kan voorspellen wat het gedrag van iemand zal zijn die met een bepaald gedrag van een
ander wordt geconfronteerd.
De Roos van Leary ordent interpersoonlijk gedrag op basis van twee dimensies met elk twee polen:
macht (boven-onder) en nabijheid (samen-tegen)
• De machtsdimensie wordt doorgaans de boven-onder-as genoemd: in welke mate streeft de
persoon er in zijn interpersoonlijk gedrag naar om invloed (macht) op anderen uit te oefenen.
o Boven-gedrag: de persoon overheerst de ander
o Onder-gedrag: de persoon gedraagt zich ondergeschikt tegenover de ander
3
, • De nabijheidsdimensie wordt de samen-tegen-as genoemd: in welke mate streeft de persoon
in zijn interpersoonlijk gedrag naar nabijheid (contact, relatie, affectie, warmte) van anderen
o Samen-gedrag is erop gericht veel contact met anderen te hebben
o Tegen-gedrag is erop gericht anderen tegen te werken. De persoon stelt zich in de
relatie afwerend op.
Model om interpersoonlijk gedrag te ordenen en te beschrijven:
Op basis van analyses van gesprekken kwam Leary tot 8 gedragscategorieën:
- Leidend
- Verantwoordelijk-helpend
- Volgend-meewerkend
- Afhankelijk
- Onzeker-teruggetrokken
- Protesterend-opstandig
- Agressief-offensief
- Zelfzeker-concurrerend
4
The benefits of buying summaries with Stuvia:
Guaranteed quality through customer reviews
Stuvia customers have reviewed more than 700,000 summaries. This how you know that you are buying the best documents.
Quick and easy check-out
You can quickly pay through credit card or Stuvia-credit for the summaries. There is no membership needed.
Focus on what matters
Your fellow students write the study notes themselves, which is why the documents are always reliable and up-to-date. This ensures you quickly get to the core!
Frequently asked questions
What do I get when I buy this document?
You get a PDF, available immediately after your purchase. The purchased document is accessible anytime, anywhere and indefinitely through your profile.
Satisfaction guarantee: how does it work?
Our satisfaction guarantee ensures that you always find a study document that suits you well. You fill out a form, and our customer service team takes care of the rest.
Who am I buying these notes from?
Stuvia is a marketplace, so you are not buying this document from us, but from seller mcour. Stuvia facilitates payment to the seller.
Will I be stuck with a subscription?
No, you only buy these notes for $5.17. You're not tied to anything after your purchase.